NOWA JAKOŚĆ NA WIDZEWIE

Od roku 1922 RTS Widzew rozgrywał mecze na stadionie zlokalizowanym w obecnym miejscu. Mieszkam w Koluszkach, więc jako dziecko w czasie wyjazdów do Łodzi Fabrycznej widziałem z okien pociągu niewielką, zadaszoną, drewnianą trybunę pochodzącą z tego okresu.

Od 18 marca 2017 łódzka drużyna rozgrywa swoje mecze na nowo wybudowanym obiekcie.

Obszar stanowiący funkcjonalną całość stadionu z parkingami, ciągami jezdnymi i pieszo-jezdnymi zawiera się między Al. Piłsudskiego od południa, przebudowywaną ulicą Tunelową od zachodu, projektowaną ulicą Józefa od północy i skarpą od strony wschodniej. Teren między skarpą a ulicą Sępią może być przeznaczony na boisko treningowe. Obsługa komunikacyjna terenu stadionu będzie się odbywać poprzez zjazdy na działkę z ul. Tunelowej, Al. Piłsudskiego oraz ulicy Józefa.
Wjazd od strony Al. Piłsudskiego będzie wjazdem czasowym, uruchamianym na czas rozgrywanych meczów i ewentualnie innych przedsięwzięć generujących dużą widownię. Parkingi utwardzone wydzielone dla VIP, sportowców, dziennikarzy oraz wozów transmisyjnych znajdują się w części zachodniej, łącznie to 113 stanowisk dla samochodów osobowych, dwa stanowiska dla autokarów oraz plac postojowy dla wozów transmisyjnych. Pozostałe parkingi, ogólnodostępne dla kibiców, zostały zlokalizowane we wschodniej części terenu opracowania (553 stanowiska dla samochodów osobowych i 7 stanowisk dla autokarów). Łączna liczba miejsc postojowych w granicach opracowania wynosi 663 dla samochodów osobowych i 9 stanowisk autokarów. Niezależnie wzdłuż ulicy Józefa zrealizowano zatokę parkingową dla 8 autobusów. Możliwe jest przeznaczenie jej wyłącznie dla zorganizowanych grup kibiców przyjezdnych i wejście do wydzielonej strefy dla kibiców drużyny gości. Stała, ogrodzona strefa o powierzchni ok. 760 m2, przeznaczona dla kibiców drużyny gości, umożliwia postój autokaru i graniczy bezpośrednio z częścią trybuny północnej.
Przewidziano także cztery narożne prześwity bramowe umożliwiające wejścia i wjazdy na płytę boiska. Generalnie cały teren między stadionem właściwym a chodnikami ulic sąsiednich został utwardzony z podbudową umożliwiającą wjazdy awaryjne. Strefy przeznaczone np. wyłącznie dla ruchu pieszego wydzielono poprzez zmianę kolorystyki nawierzchni.
Cechą charakterystyczną stadionu jest jego otwartość. Nie ma innych ogrodzeń oprócz absolutnie niezbędnych, wymienionych wyżej.
Wejścia i wyjścia z obiektu rozmieszczone są równomiernie wzdłuż wszystkich trybun i dopasowane do liczby widzów na poszczególnych trybunach. Oprócz widzów, którzy będą dojeżdżać samochodami lub autokarami, znaczącą liczbę będą stanowić widzowie korzystający z komunikacji publicznej: tramwajowej, autobusowej i kolei regionalnej. Projektowane zagospodarowanie terenu tworzy obszerną, otwartą przestrzeń między stadionem a Al. Piłsudskiego. Dzięki temu łączyć się tutaj mogą potoki widzów zmierzające od strony przystanków położonych w rejonie skrzyżowań z ul. Niciarnianą i Widzewską. Od strony przystanku kolei regionalnej zlokalizowanego na wysokości ulicy Niciarnianej widzowie będą przemieszczać się chodnikami wzdłuż ulicy Józefa.

Układ funkcjonalno – przestrzenny
Stadion piłkarski Widzewa w Łodzi to obiekt, na którym mogą być również rozgrywane mecze rugby i organizowane koncerty (arena 83,30 m x 139,60 – wielkość wynika z potrzeb rozgrywania meczów rugby). Nawierzchnia płyty boiska jest trawiasta, z możliwością podgrzewania. Widownia została całkowicie zadaszona, przy czym wewnętrzny pas o szerokości 5,5 m wykonano z materiału przeziernego. Łódzki obiekt jest w stanie pomieścić 18 008 widzów. Napełnianie trybun i poszczególnych sektorów widowni następuje poprzez zespoły kołowrotów. Średnio przyjęto liczbę 450 widzów na jeden kołowrót. Zespoły kołowrotów oraz bram wyjściowych zlokalizowane są w podcieniu parteru stadionu. Cała komunikacja widzów odbywa się poprzez wewnętrzne korytarze oraz klatki schodowe prowadzące z parteru do wszystkich womitoriów. Otwarta promenada na poziomie piętra umożliwia komunikację do zespołów sanitariatów, a także punktów gastronomicznych.
W zakresie bezpieczeństwa ewakuacji przyjęto zalecane w PN-EN 13200-1:2005 szerokości i długości dróg ewakuacyjnych, tak poziomych, jak i na ciągach schodów.
Podstawowe trybuny są jednopoziomowe z 25 rzędami, a womitoria umieszczone mniej więcej w połowie ich wysokości. Głębokość rzędów wynosi 87 cm, a zmienna wysokość 38–44 cm.
Dach nad trybunami świadomie zawieszono dość nisko. Wpływa to na na kameralny odbiór wnętrza niecki stadionu oraz skuteczniejszą ochronę widzów przed zacinającymi opadami. Doświadczenia wyniesione z rozegranych już meczów potwierdzają też bardzo dobrą akustykę obiektu.

Układy funkcjonalno – przestrzenne trybun
Trybuna zachodnia składa się z czterech poziomów użytkowych. Na parterze, od strony parkingów, zlokalizowano wejścia dla zawodników, widzów VIP, SUPERVIP, dziennikarzy, personelu i obsługi z holami recepcyjnymi i akredytacyjnym. Większość powierzchni przeznaczona jest na zespoły szatniowe zawodników z uzupełniającymi elementami funkcjonalnymi, takimi jak szatnie sędziów, delegata meczowego, pomieszczenia kontroli antydopingowej i badania zawodników. Siłownia jest dostępna zarówno z zespołu szatniowego drużyny gospodarzy, jak i z holu. Takie rozwiązanie umożliwia niezależne, komercyjne wykorzystanie tego elementu funkcjonalnego. W sąsiedztwie strefy mieszanej zlokalizowana została sala konferencyjna. Dodatkowo przewidziano także lokalizację szatni juniorskiej dla dzieci wyprowadzających zawodników na mecz oraz pomieszczenie odpraw dla służb porządkowych. Dostęp do szatni juniorskich został rozwiązany w sposób umożliwiający niezależne korzystanie z nich i wewnętrzne połączenie z pomieszczeniami odnowy, w czasie meczów przypisanymi do zespołu szatni gości.
Na pierwszym piętrze skrzydło południowe zajmują pomieszczenia administracyjne i część sanitariatów dla widzów, a skrzydło północne fragment kuchni centralnej z rozdzielnią i zmywalnią dla strefy VIP oraz część sanitariatów dla widzów. Środkowy fragment pierwszego piętra zajmuje obszerna sala bankietowa z widokiem na płytę boiska i lobby bar VIP. Z sali bankietowej są bezpośrednie wyjścia na trybunę VIP.
Na drugim piętrze w skrzydle północnym zlokalizowano podstawową część kuchni centralnej, z rozdzielnią i zmywalnią dla strefy SUPERVIP, a w skrzydle południowym pomieszczenia administracyjne. Środkowa część trzeciego piętra jest przeznaczona dla SUPERVIP, przy czym odcinek ok. 100 m zajmują loże. Z tego poziomu zaprojektowano bezpośrednie wejście na trybunę SUPERVIP. Uzupełniającą funkcję stanowią dwie sale konferencyjne.
Na trzecim piętrze zlokalizowano trybunę prasową, pomieszczenia komentatorów i obszerny zespół dla służb nadzorujących bezpieczeństwo widowiska. Skrajne części widowni stanowią sektory rodzinne w układzie dwupoziomowym z niezbędną infrastrukturą. Są napełniane poprzez narożne zespoły kołowrotów, a ewakuacja tej części widowni odbywa się poprzez bramy wyjściowe zlokalizowane obok kołowrotów.
Trybuny południowa i wschodnia składają się z dwóch poziomów. Na parterze znajdują się kontrolowane wejścia dla widzów z ciągami komunikacyjnymi łączącymi wszystkie klatki schodowe oraz po dwa zespoły pomieszczeń komercyjnych. Wejścia do pomieszczeń komercyjnych – bezpośrednio z zewnętrznych ciągów pieszo-jezdnych. Pierwsze piętro zajmują sanitariaty i punkty gastronomiczne dla widzów połączone zewnętrzną promenadą, z której widoczny jest teren wokół stadionu. Elewację promenady stanowi stalowa siatka. Wejścia i wyjścia z trybun oraz zespoły sanitariatów i kiosków gastronomicznych rozmieszczone zostały w sposób umożliwiający podział widowni na zespoły wydzielonych sektorów o pojemności poniżej 2500 widzów.
Trybuna północna składa się z dwóch poziomów. Na parterze znajdują się kontrolowane wejścia dla widzów z ciągami komunikacyjnymi łączącymi klatki schodowe oraz pomieszczenia magazynowe i garażowe. Pierwsze piętro zajmują sanitariaty i punkty gastronomiczne dla widzów. Zachodnia część trybuny została przeznaczona dla kibiców drużyny przyjezdnej w ilości 5% całkowitej pojemności stadionu. Strefę buforową sektora kibiców drużyny przyjezdnej od strony zachodniej stanowić będzie płn.-zach. wjazd na płytę, a od strony wschodniej – wydzielony fragment widowni. Wzdłuż wydzielenia poprowadzono dodatkowe schody umożliwiające interwencję służb porządkowych lub policji. Przewidziano także możliwość dostępu dla służb porządkowych do wydzielenia między sektorem kibiców drużyny przejezdnej a sektorami dla widzów miejscowych poprzez koronę nad wydzieloną widownią kibiców drużyny przyjezdnej.

Rozwiązania formy i elewacji
W bryle obiektu wyraźnie widoczny jest podział na zespół trybun: południowej, wschodniej i północnej oraz trybunę zachodnią z uzupełniającą kubaturą wzdłuż ulicy Tunelowej. W rozwiązaniach elewacyjnych trybuny zachodniej dominuje okładzina ceramiczna, w wątku i kolorystyce nawiązująca do muru ceglanego, z wyraźnie zasygnalizowanymi zespołami wejściowymi na poziomie parteru. Północny i południowy narożnik tej trybuny stanowią formy mocno podkreślające obiekt w perspektywie Al. Piłsudskiego i ul. Józefa. Środkową część elewacji zachodniej stanowi wykusz o ścianie osłonowej wykonanej z płyt włóknowo-cementowych. Środek wykusza umieszczony został dokładnie na osi ulicy Kazimierza, prowadzącej prostopadle do zachodniej trybuny stadionu. Ulica ta stanowi jedno z dojść do obiektu. Zastosowano okna i drzwi zewnętrzne z profili aluminiowych w kolorze ciemnoszarym. Pozostałe trybuny wykonano w surowej konstrukcji żelbetowej, osłoniętej gęstą stalową, ocynkowaną siatką.
Forma i detal podstawowych trzech trybun opiera się na podkreśleniu zastosowanej konstrukcji zadaszenia. Istotnym elementem przestrzennym tych trybun są odciągi stalowe dla więzarów dachowych w rozstawie podstawowym 8,05 metra. Rysunek odciągów, zarówno tych położonych nad płaszczyzną dachu, jak i zewnętrznych, wychodzących poza obrys stadionu, tworzy charakterystyczny rytm. W trybunie zachodniej odciągi kończą się na poziomie dachu budynku, ale rytm słupów i odciągów położonych nad jego płaszczyzną jest bardzo widoczny i podkreśla zaokrągloną formę stadionu.
Zgodnie z wymogami Inwestora elementy stalowe konstrukcji więzarów, w tym odciągi, wykonano jako ocynkowane ogniowo.

Rozwiązania konstrukcyjne
Trybuny stadionu wykonano z kątowych elementów żelbetowych opartych na poprzecznych ramach oraz ścianach klatek schodowych. Ramy poprzeczne usytuowane między klatkami schodowymi są ramami trójnawowymi z pochyłym górnym ryglem dostosowanym do nachylenia trybun. W polu zewnętrznym została zastosowana rama dwukondygnacyjna, a w polach wewnętrznych – jednokondygnacyjna. Górny rygiel w kształcie „grzebienia” został dostosowany do wymiarów elementów kątowych trybun. Słupy zewnętrzne stanowią jednocześnie podpory p od s talowe ramy z adaszenia nad trybunami. Ściany klatek monolityczne, żelbetowe, w postaci tarcz połączonych ze sobą układem płyt i belek poprzecznych stropowych. Na poziomie korony ściany – tarcze i słup połączone zostały ze sobą belką o przekroju kątowym, przenoszącą obciążenia poziome od ramy stalowej zadaszenia. Wyżej wymienione elementy wykonane zostały jako monolityczne. Prefabrykowane są płyty audytoryjne trybun. Wszystkie trybuny poza budynkiem usługowym z trybunami dla VIP-ów zostały podzielone dylatacjami w rozstawie 30–33 m. Fundamenty w postaci połączonych ze sobą ław i stup fundamentowych będą stanowiły sztywny ruszt fundamentowy. Budynek usługowy trybuny zachodniej został zaprojektowany w konstrukcji żelbetowej monolitycznej w systemie słupowo-ścianowym z fragmentami stropów prefabrykowanych.
Konstrukcję stalową zadaszenia trybun wykonano według dwóch schematów konstrukcyjnych. Główną konstrukcję nośną nad trybunami południową, wschodnią i północną stanowią dźwigary stalowe pełnościenne, podwieszane na sztywnych odciągach, podparte słupami kratowymi zamocowanymi przegubowo na konstrukcji żelbetowej trybun. Istotnym elementem wpływającym na formę stadionu są podwójne, zewnętrzne odciągi zlokalizowane w każdej osi więzarów. Główną konstrukcję nośną nad trybuną zachodnią stanowią dźwigary stalowe pełnościenne podwieszane na sztywnych odciągach, podparte przegubowo na tarczy żelbetowej w poziomie dachu. Poszycie dachu stanowi blacha fałdowa mocowana do równoległych do płyty boiska płatwi. Wewnętrzny pas poszycia o szerokości 5,5 m wykonano z płyt poliwęglanowych.

Rozwiązania instalacyjne
Stadion został wyposażony we wszystkie niezbędne instalacje sanitarne i elektryczne. Uwzględniono także, między innymi, rozwiązania wpływające na niższe koszty eksploatacji obiektu. Instalacja deszczowa zostanie podzielona na brudną i czystą. Z dachu woda deszczowa będzie odprowadzana rynnami do kanalizacji zewnętrznej czystej, a następnie do zbiornika wód deszczowych czystych, w których będzie magazynowana do podlewania murawy oraz spłukiwania sanitariatów.
W zakresie ciepłej wody użytkowej podzielono stadion na część użytkowaną sezonowo, co dotyczy trybun otwartych południowej, wschodniej i północnej, oraz budynek wzdłuż trybuny zachodniej, użytkowany przez cały rok.
Ciepła woda w części użytkowanej cały rok będzie pochodzić z węzła cieplnego wyposażonego w dodatkowe zasobniki wody. Węzły sanitarne i punkty gastronomiczne położone w części użytkowanej okresowo będą wyposażone w podgrzewacze pojemnościowe zasilane energią elektryczną. Takie rozwiązanie umożliwia włączanie do użytkowania tych elementów – w zależności od przewidywanej ilości widzów na poszczególnych trybunach.

Stadion Miejski w Łodzi
Lokalizacja: Al. Piłsudskiego 138
Projekt: 2014–2016
Architektura: PRACOWNIA ARCHITEKTONICZNA FERDZYNOWIE
Projektanci: arch. Bożena Ferdzyn, arch. Jacek Ferdzyn
Współpraca: arch. Maria Pakuła-Tondys, arch. Tomasz Krotowski, arch. Artur Królewicz, arch. Marcin Klepacz, arch. Maciej Miarczyński, arch. Michał Krajewski
Konstrukcja: HiT
projekt Projektanci: mgr inż. Henryk Kuźma, mgr inż. Tomasz Kuźma, mgr inż. Witold Cykowski
Współpraca: mgr inż. Szymon Ciołkowski, mgr inż. Tomasz Czaj, mgr inż. Robert Kasprzak, mgr inż. Wojciech Soliński, mgr inż. Rafał Nikiel, inż. Mateusz Wojciechowski
Instalacje sanitarne: IGLOHOME
Projektanci: mgr inż. Joanna Mikołajczyk, mgr inż. Marcin Mikołajczyk, mgr inż. Mariusz Filipowicz, inż. Jerzy Sysio
Instalacje teletechniczne: TELVID
Projektanci: mgr inż. Andrzej Łyżniak, mgr inż. Krzysztof Pietrzak
Instalacje elektryczne, silnoprądowe: ELEKTROMAZ
Projektant: tech. Zbigniew Kotecki
Współpraca: mgr inż. Adam Nycz, mgr inż. Joanna Gabryś, tech. Marcin Kotecki
Projekt drogowy: mgr inż. Marek Wołyński
Wykonawca: MOSTY ŁÓDŹ S.A.
Koszty budowy razem z przebudową ulic wokół stadionu: ok. 153 mln PLN