WRAŻLIWA TWARZ DYPLOMACJI W ARCHITEKTURZE
Architektura polskiej ambasady w Berlinie dąży do osiągnięcia równowagi pomiędzy ekspresją, wyrazistością budowli i jej stosowną, powściągliwą obecnością w pierzei alei Unter den Linden. Zależało nam, aby wizerunek Polski w tym miejscu, wyrażony w języku architektury, godnie reprezentował polską dyplomację.
Duże fotografie na ścianach podziemnej stacji metra Brandenburger Tor przypominają przeszłość miejsca. Brama Brandenburska łączy się z najważniejszymi wydarzeniami ostatnich dwóch stuleci historii Niemiec. Wychodząc ze stacji na ruchliwą ulicę, pomiędzy szpalerami lip widzimy Bramę zamykającą perspektywę alei Unter den Linden, a w prześwicie jej kolumn – Tiergarten i długą parkową aleję 17 Lipca, z oddaloną znacznie Kolumną Zwycięstwa. Jesteśmy na najważniejszej osi urbanistycznej miasta. Po prawej stronie znajduje się ambasada Polski. Po zjednoczeniu Niemiec Berlin stał się wielkim placem budowy, a Mitte – dzielnica bardzo zniszczona podczas II wojny światowej – uległa planowej zabudowie. Decyzja o powrocie stolicy do Berlina sprawiła, że właśnie tu, w ważnych przestrzennie miejscach, powstało wiele nowych budynków rządowych i placówek dyplomatycznych.
W bliskim otoczeniu polskiego przedstawicielstwa znajdują się ambasady Stanów Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii i Węgier. Architektoniczny przewodnik po Berlinie – to bogaty katalog budynków, obiektów i ich autorów. Wielkie założenia urbanistyczne, modernizm, socrealizm opowiadają skomplikowaną historię miasta – historię ambicji, upadku, podziału i zjednoczenia. Berlin jest różnorodny, ale w najnowszych architektonicznych realizacjach nadal zdaje się unikać wszechobecnych, dominujących budynków wysokościowych, ekspresyjnych form i technologicznych szklanych fasad. Rytmy podziałów elewacji, ciągi kolumn, perspektywy zwartych ulic tworzą obraz Berlina w oknach pędzących przez miasto naziemnych kolei S-Bahn.
Między ideą a materią
Architektura ambasad jest wrażliwa. Budynki te są obecne w miejskiej tkance w sposób szczególny. Lokalizowane w prestiżowych miejscach, oznaczone powiewającymi flagami krajów, które reprezentują, podlegają publicznej ocenie. Wizerunkowa rola budynków ambasad jest oczywista i naturalnie wpisana w ich istnienie.
Wyważenie proporcji materii budowli z jej ideowym przesłaniem jest krytyczne, szczególnie w miejscach zurbanizowanych, w których budynek podejmuje architektoniczny dialog z najbliższym otoczeniem. Architektura polskiej ambasady w Berlinie dąży do osiągnięcia równowagi pomiędzy ekspresją, wyrazistością budowli i jej stosowną, powściągliwą obecnością w pierzei alei Unter den Linden. Zależało nam, aby wizerunek Polski w tym miejscu, wyrażony w języku architektury, godnie reprezentował polską dyplomację. Oznaczało to – naszym zdaniem – kształtowanie budynku o cechach wyraźnie świadczących o jego mocnej integracji z tkanką urbanistyczną Berlina, ale równocześnie posiadającego własną, silną identyfikację.
Między frontem a wnętrzem
Ambasadę wyróżnia złożona z wielu warstw fasada, rozpięta pomiędzy sąsiednimi budynkami. Trójwymiarowy front od strony Unter den Linden, z rytmicznie ustawionymi elementami pionowymi, zmienia się w perspektywicznych widokach ulicy: od zagęszczonej siatki po ażurową, wieloplanową strukturę. Przezierna fasada ujawnia dziedziniec z masztami flag przechodzącymi przez całą wysokość budowli ponad jej dach. W parterze wycofane kolumny tworzą podcienia wskazujące wejścia do ambasady i konsulatu. Ta nieoczywista konstrukcja, z mnożącymi się w południowym świetle cieniami, stanowi o lekkości i dynamicznym charakterze architektury budynku.
Fasada jest integralnie związana z wnętrzem budynku. Jest zapowiedzią tego, co czeka nas w środku. Motywem przewodnim staje się relacja pomiędzy strukturą okien i ścian dziedzińców wewnętrznych oraz rytmem słupów i podciągów w obszarze reprezentacyjnego hallu i sal parteru. Scenariusz wnętrza to odkrywanie kolejnych planów, miejsc, pomieszczeń. Układ kolumn i belek tworzy spektakl światła i cienia, zaprasza w różne obszary przestrzeni parteru. Przesuwne ściany pozwalają wydzielać poszczególne strefy, adaptując wnętrze do planowanych wydarzeń – od dużych konferencji po kameralne spotkania kulturalne.
Między kolumnami, belkami, warstwami
Architektura nawiązuje do polskiego modernizmu – nurtu, który w Polsce w twórczości wielu architektów nie ulegał tzw. stylowi międzynarodowemu, a wręcz odwoływał się do tradycji, miał cechy indywidualne, narodowe. Rytmy betonowych kolumn i belek kontrastują z ciepłem drewnianych wykończeń ścian i parkietem podłogi. Wysokiej jakości indywidualnie projektowane meble reprezentują współczesne polskie wzornictwo.
Wieczorem budynek ambasady jest rozświetlony. Pierwsza warstwa fasady pozostaje ciemna, oświetlona zostaje druga, przez co budowla ujawnia swą przestrzenną tektonikę. Spacerując aleją Unter den Linden, oglądamy atrakcyjny obraz „światła w architekturze” zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy. Fasada zwraca na siebie uwagę, nie jest obojętna. Zaciekawieni przechodnie zwalniają kroku i zaglądają do wnętrza dziedzińca, gdzie powiewają flagi Polski i Unii Europejskiej.
Marka Zumtobel, która w tym roku obchodzi swoje 75. urodziny, była odpowiedzialna za dostarczenie kompleksowego rozwiązania oświetleniowego budynku ambasady. Oprawy cechują się nie tylko ponadczasowym, przyciągającym wzrok designem, ale również doskonałymi parametrami świetlnymi, wysoką sprawnością oraz energooszczędnością. Oświetlenie to idealnie komponuje się z wnętrzami ambasady, podkreślając ich walory architektoniczne i piękno budynku. Dzięki połączeniu estetyki i funkcjonalności oświetlenie dostarczone przez Zumtobel nie tylko poprawia wizualny odbiór wnętrz, ale także wspiera zrównoważone podejście do architektury dzięki oszczędności energii.
Firma NOVA Sp. o.o. była dostawcą projektu warsztatowego oraz systemu zamocowań elewacji z betonu architektonicznego na budowę Ambasady RP w Berlinie. Nowoczesne fasady z betonu architektonicznego są rozwiązaniem, które cieszy się coraz większą popularnością. Mocowanie elementów najczęściej odbywa się za pomocą specjalnych wieszaków i kotew ze stali nierdzewnej. System zamocowań elewacji z betonu architektonicznego oraz elewacji murowanych NOVA to indywidualne podejście do każdego budynku, opracowanie rysunków warsztatowych, które obejmują nie tylko elementy montażowe, ale również zbrojenie elementów prefabrykowanych. Bardzo często podczas realizacji inwestycji występują miejsca, w których nie da się zastosować rozwiązań standardowych, wtedy należy opracować rozwiązania nietypowe. Wynika to głównie z różnic pomiędzy założeniami projektowymi a stanem faktycznym na budowie. Skomplikowane przypadki stanowią zazwyczaj niewielką część projektu, a ich rozwiązanie sprawia naszym projektantom największą satysfakcję.
Współpraca z pracownią JEMS Architekci jest dla nas zawsze bardzo ciekawym wyzwaniem i nauką. Projekty, które wspólnie realizujemy, są wymagające i niestandardowe, a to dla nas duży komplement. Przez ponad 20 lat wspólnie z pracownią JEMS Architekci zrealizowaliśmy dziesiątki różnych projektów zarówno w kraju, jak i za granicą. Zwykle są one niesztampowe i wymagające, a to, że jesteśmy zapraszani do współpracy właśnie przy takich wyzwaniach, odbieramy jako komplement. Często musimy wspólnie wypracować najlepsze rozwiązania z punktu widzenia inwestora, ale również użytkownika, który w danym budynku ma czuć się swobodnie i bezpiecznie. Nasze produkty automatyzujące drzwi i okna w znacznym stopniu mogą ułatwić funkcjonowanie w takim obiekcie i przyczynić się do oszczędności kosztów. Są przy tym bardzo estetyczne, co z kolei jest niezwykle istotne dla strony wizualnej projektu i doceniane przez architektów.
Projektując gmach ambasady, wspólnie z pracownią JEMS Architekci stanęliśmy przed nie lada wyzwaniem, ponieważ jest to obiekt użyteczności publicznej, ale też obiekt reprezentacyjny, w którym znajduje się wiele drzwi o różnych zastosowaniach. Naszym zadaniem było dobrać takie rozwiązania technologiczne, aby wpisywały się w obie te kategorie – charakteryzowały się zarówno walorami praktycznymi, bezpieczeństwem, jak i estetyką.
Co znaczy nazwa DFM? To DARE FOR MORE – odważ się na więcej! Te słowa trafnie definiują działanie zespołu naszych specjalistów, który jest w stanie sprostać najbardziej wymagającym projektom, a do takich zalicza się budowa Ambasady RP w Berlinie. Wykonaliśmy i zamontowaliśmy prawie 700 szt. konstrukcji okienno-drzwiowych ze stali nierdzewnej i specjalistycznym szkłem. Niektóre z nich miały wysokość nawet ponad 8 m! Jesteśmy dumni, że DFM – polska marka z europejskim doświadczeniem i szerokim zakresem wyrobów – mogła przyczynić się do realizacji inwestycji. Stworzyliśmy zaawansowany system przeciwpożarowy, antywłamaniowy, kuloodporny z innowacyjnymi rozwiązaniami kontroli dostępu. Spełniliśmy rygorystyczne normy architektoniczne, certyfikacyjne i niemieckie przepisy. Myśląc nieszablonowo, uruchomiliśmy osobną linię ze specjalistycznymi maszynami do stali nierdzewnej umożliwiającą wykonanie elementów, w tym specjalnego szlifu na wielkoformatowych powierzchniach. Pomimo wyzwań, takich jak pandemia czy przerwane łańcuchy dostaw, wykazaliśmy się elastycznością i niezawodnością na każdym etapie dostaw i montażu. Efekt naprawdę jest imponujący – do zobaczenia przy Unter den Linden w Berlinie.
Projekt Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Berlinie to wyjątkowy projekt pod wieloma względami. Po pierwsze, jest to największa na świecie placówka dyplomatyczna Polski. Wynika to z jej wielofunkcyjności: zawiera powierzchnie biurowe, konsulat obsługujący interesantów, pomieszczenia mieszkalne i hotelowe dla gości, wielofunkcyjną salę na kilkaset osób z mobilnymi ścianami, parking podziemny, zielone tarasy i patia. To wszystko wpisane jest w niezwykle konsekwentnie i spójnie zaprojektowaną architekturę, w której nie widać ani specyficznych wymagań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa w takich obiektach, ani niezwykle skomplikowanego (ze względu na różnorodność funkcji) projektu instalacji, które są niemal niewidoczne w pięknych wnętrzach ambasady. Wreszcie jest to projekt zrealizowany zgodnie z przepisami niemieckimi, ale pod szyldem polskiego prawa zamówień publicznych. Bezsprzecznie jest to jeden z najważniejszych projektów w portfolio Buro Happold Polska, z którego mamy podwójną satysfakcję: ze wspaniałego efektu końcowego oraz wyjątkowej współpracy z biurem architektonicznym JEMS.
