GŁOS
ARCHITEKTÓW
arch.
Krystyna Ilmurzyńska
Marek Budzyński Architekt
Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba najpierw zastanowić się, do czego jest nam potrzebna przestrzeń publiczna. Życie codzienne przeniosło się do galerii handlowych, centrów rozrywki, do wnętrz naszych mieszkań i biur. Wolny czas chętniej spędzamy w ogrodach, parkach oraz lasach, niż na ulicach. Rezultatem jest „umiastowienie” i dewastacja terenów zielonych oraz pustoszenie i zaniedbanie przestrzeni publicznych. Ucieczka w estetyzację lub zdanie się na praktyki partycypacyjne nie rozwiąże problemu braku celu, dla którego przekształcamy przestrzeń publiczną.
Zgadzam się z prof. Markiem Budzyńskim, że naszym celem powinno być przekształcanie przestrzeni dla potrzeb życia, zarówno w sferze natury, jak i kultury. A więc włączanie przestrzeni publicznej w obieg życia codziennego poprzez tworzenie ciągłości sekwencji ulic oraz placów, łączenie ich z przystankami transportu zbiorowego i wspieranie związków przestrzeni publicznej z funkcjami budynków ją otaczających. To również przyzwolenie na istnienie dysonansów oraz konfliktów i sprowadzanie ich do małej skali. Mam tu na myśli współwystępowanie sacrum oraz profanum, funkcji reprezentacyjnych i drobnego handlu ulicznego, dopuszczenie spowolnionego ruchu samochodowego, ale również ograniczanie tranzytowego ruchu rowerów. Z drugiej strony konieczne jest włączenie przestrzeni publicznych w układy przyrodnicze miasta wspomagające retencję, bioróżnorodność i regenerację powietrza, a także rozwijanie na nich funkcji rekreacyjnych, aby odciążyć tereny zielone. Do realizacji tak różnych celów i zachowania różnorodności przestrzeni miejskiej konieczne jest wykorzystanie potencjału projektowania urbanistycznego, a także zróżnicowanie siły oddziaływania poszczególnych grup w różnych przestrzeniach.
Uważam również, że powinniśmy działać przede wszystkim w przestrzeniach blokowisk i suburbiów, w otoczeniu osiedli grodzonych oraz parków biznesowych. Dla przyszłych pokoleń będą one wizytówką naszej epoki, dla nas są zwierciadłem.
GŁOS
SAMORZĄDOWCÓW
Piotr Grzymowicz
Prezydent Olsztyna
Przestrzeń publiczna jest dobrem wspólnym o strategicznym znaczeniu dla lokalnych społeczności – ich rozwoju społecznego, gospodarczego i kulturalnego. Niestety przez mieszkańców miast czy większych lub mniejszych miejscowości nie jest ona tak postrzegana, a dobro wspólne wciąż nie jest uważane za wyjątkową wartość. Dlatego istotna jest edukacja i pokazywanie wpływu przestrzeni publicznej na jakość życia mieszkańców i kondycję społeczno-gospodarczą naszych małych ojczyzn.
Poprawę tej jakości możemy uzyskać poprzez wielopłaszczyznową politykę miejską uwzględniającą spójne, kompleksowe działania planistyczne, inwestycyjne, społeczne i gospodarcze. Nieograniczony dostęp do przestrzeni publicznej oraz jakość jej elementów są podstawą tej polityki. Jednak najważniejszym jej zadaniem jest wytworzenie niezbędnego oddziaływania architektury oraz infrastruktury na aktywność społeczną i gospodarczą – i odwrotnie. Dopiero wtedy możliwe jest zaspokajanie potrzeb osób korzystających z tej przestrzeni, będącej przecież miejscem wymiany zarówno produktów materialnych, jak i kontaktów międzyludzkich.
W Olsztynie jakość przestrzeni publicznej w ostatnich latach zdecydowanie się poprawiła. Zrewitalizowaliśmy wiele parków, placów, a także zagospodarowaliśmy nabrzeża olsztyńskich jezior i rzeki Łyny. Główne zmiany w tej przestrzeni są efektem konkursów architektonicznych. Różnicę zauważają nie tylko mieszkańcy, ale także coraz liczniej odwiedzający nas turyści. Możemy zaryzykować stwierdzenie, że w przypadku Olsztyna kończące się dziesięciolecie było dekadą przestrzeni publicznej.
Witold Wróblewski
Prezydent Elbląga
Elbląg, pomimo trudnej historii i braku ścisłego centrum miasta, posiada liczne przestrzenie publiczne, które wciąż należy odkrywać na nowo i ulepszać, by mieszkańcy czuli się bardziej ze sobą związani.
W ubiegłym roku obchodziliśmy 35-lecie odbudowy Starego Miasta w Elblągu metodą retrowersji. Dzięki konsekwentnemu zbliżaniu się zabudowy Starego Miasta do rzeki, odnowionemu bulwarowi i placowi z fontanną jest to obszar najchętniej odwiedzany, pretendujący do roli centrum, a naprzeciwległa Wyspa Spichrzów cieszy się coraz większym zainteresowaniem mieszkańców i inwestorów. Dla wyspy aktualizowany jest plan miejscowy w celu wykreowania najwyższej jakości przestrzeni nadwodnej.
Elbląg posiada sieć licznie uczęszczanych parków, która ma początek niedaleko Starego Miasta i kończy się w Parku Leśnym Bażantarnia, tzw. Bieszczadach Północy. Stare Miasto oraz Bażantarnia to najbardziej lubiane miejsca wśród mieszkańców Elbląga.
Parki corocznie są modernizowane, m.in. ze środków Budżetu Obywatelskiego, natomiast na dofinansowanie oczekują kompleksowe projekty Parku Planty i Dolinka oraz rewitalizacja otwartego kąpieliska miejskiego – niegdyś największego w Europie.
Unikatem Elbląga są formy przestrzenne tworzące otwartą galerię powstałe w latach 60. w ramach współpracy pracowników Elbląskich Zakładów Mechanicznych „Zamech” i artystów. Aktualnie realizowanyjest projekt zachęcający do spacerów po Elblągu szlakiem form przestrzennych. Elbląg w formie to hasło przyświecające wszelkim miejskim działaniom.
Jacek Wójcicki
Prezydent Gorzowa Wielkopolskiego
Przestrzeń publiczna w Polsce to pojęcie bardzo szerokie, obejmujące zarówno infrastrukturę użytkową, jak i inicjatywy podejmowane przez poszczególne grupy społeczne w celu podniesienia jakości życia mieszkańców miasta. W Gorzowie inwestujemy zarówno w tę pierwszą: rewitalizujemy, odnawiamy, budujemy, naprawiamy i poprawiamy infrastrukturę w mieście oraz pracujemy z mieszkańcami: mamy jeden z najwyższych, w przeliczeniu na jednego mieszkańca, budżet partycypacyjny i bardzo wysoką aktywność mieszkańców w tym zakresie. To również wpływa na poprawę jakości przestrzeni publicznej, bo mieszkańcy chcą naprawy oraz budowy miejsc rekreacji, lepszych dróg osiedlowych, chodników i oświetlenia. Z powodzeniem udaje się realizować większość ze zgłoszonych pomysłów. To ogromny sukces miasta i gorzowian.
W ostatnich 4 latach w Gorzowie udało się z powodzeniem odnowić jeden z największych placów rekreacyjnych w mieście: Plac Nieznanego Żołnierza, popularnie zwany wśród mieszkańców Kwadratem. Jesteśmy na półmetku realizacji wielkiego projektu transportowego, w ramach którego zostanie zmodernizowana sieć tramwajowa i główne arterie drogowe w mieście, powstanie centrum przesiadkowe na styku komunikacji kolejowej, autobusowej i tramwajowej. Dosłownie w najbliższych dniach do Gorzowa przyjadą nowe wagony tramwajowe, które będą obsługiwały ruch pasażerski na najwyższym europejskim poziomie.
Bardzo aktywnie korzystamy ze środków zewnętrznych w zakresie finansowania inwestycji (Zintegrowane Inwestycje Terytorialne i programy rządowe), by poprawić w Gorzowie infrastrukturę drogową i rekreacyjną. Niespełna miesiąc temu zakończyły się prace budowlane wzdłuż Kłodawki, rzeczki przepływającej przez centrum miasta, stanowiącej o jego indywidualnym charakterze i nawiązującej do historii. To projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020. I tak systematycznie realizujemy wizję poprawy jakości życia w mieście – poprzez modernizację istniejącej już infrastruktury i budowę nowych obiektów.
Przestrzeń publiczna to pojęcie niezwykle szerokie, ale podczas zarządzania w samorządzie sprowadza się do poprawy komfortu życia mieszkańców w mieście, bez względu na jego wielkość czy też potencjał gospodarczy lub turystyczny. To praca z infrastrukturą przy zachowaniu poszanowania dla tradycji i historii miejsca, to praca z mieszkańcami z rozsądnym uwzględnieniem ich marzeń w zakresie najbliższego otoczenia i przestrzeni życiowej. To wreszcie planowanie z wizją i zgodnie z przyjętą dla miasta strategią rozwoju.
Obecnie trwają prace nad nową edycją Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla Gorzowa Wielkopolskiego. Również w tym dokumencie sporo miejsca poświęciliśmy problemowi przestrzeni publicznych. W roku 2017 miasto przeprowadziło (w ramach projektu Przestrzeń dla partycypacji) projekt pn. Miastowizja, podczas którego odbył się szereg wydarzeń, spotkań z mieszkańcami, by poznać opinie gorzowiano tym, gdzie i jak powinny funkcjonować miejskie przestrzenie publiczne. Spotkania odbywały się na każdym gorzowskim osiedlu (mobilne punkty konsultacyjne), pracowaliśmy wspólnie podczas warsztatów planistycznych, uruchomiliśmy nowe narzędzia do składania uwag i opinii (geoankieta i geodyskusja). Zebrany materiał wykorzystany zostanie przy opracowywaniu dokumentów planistycznych, a dla mieszkańców był okazją do zastanowienia się, w jaki sposób w ramach Budżetu Obywatelskiego mogą zagospodarować najbliższe dla nich miejsca wspólne, by spełniały one swą funkcję użytkową i odpowiadały potrzebom lokalnych społeczności.
GŁOS
DEWELOPERÓW
Jarosław Zagórski
Dyrektor Handlowy i Rozwoju,
Ghelamco Poland
Przestrzeń publiczna należycie spełniająca swoją funkcję powinna być przede wszystkim dostępna dla wszystkich mieszkańców. Jednym z najlepszych przykładów takich miejsc w Warszawie jest plac Europejski u stóp wieżowca Warsaw Spire. To atrakcyjnie zaaranżowana przestrzeń, którą stworzyliśmy z myślą nie tylko o pracownikach kompleksu biurowego, lecz także o mieszkańcach miasta. Miejsce, które przez cały rok przyciąga tysiące warszawiaków za sprawą licznych imprez kulturalnych, sportowych i rozrywkowych.
W odróżnieniu od wielu innych stołecznych placów, które doraźnie pełnią funkcję parkingów, ten zrealizowany przez Ghelamco jest dostępny wyłącznie dla pieszych. Auto można zostawić za niedużą opłatą w garażu pod budynkiem. Z tego udogodnienia korzystają wszyscy kierowcy, nie tylko pracownicy naszego wieżowca. Właśnie tego typu otwarte, inkluzyjne podejście jest znakiem odpowiedzialnego kształtowania przestrzeni publicznej.
Projektując swoje obiekty, zawsze pamiętamy o komforcie warszawiaków, zwłaszcza tych, którzy poruszają się komunikacją miejską. Nasza inwestycja The Warsaw HUB będzie mieć bezpośrednie połączenie ze stacją II linii metra Rondo Daszyńskiego, dzięki czemu pracownicy i goście kompleksu wejdą do budynku bez konieczności wychodzenia na powierzchnię. Będzie ono mieć charakter ogólnodostępny i na pewno stanie się wygodnym skrótem dla mieszkańców pobliskich osiedli. Zawsze szczególnie dbamy także o użytkowników jednośladów, oddając do ich dyspozycji rozbudowaną infrastrukturę rowerową w naszych wieżowcach i ich sąsiedztwie.
Tworząc przestrzeń dla mieszkańców, nie poruszamy się po omacku – szukamy wskazówek i inspiracji u samych zainteresowanych oraz u uznanych specjalistów. Ghelamco jest zaangażowane w inicjatywę Nowa Towarowa, czyli cykl warsztatów eksperckich i konsultacji społecznych z udziałem warszawian, urbanistów, architektów oraz innych specjalistów, którego celem jest stworzenie nowej tożsamości okolicy ronda Daszyńskiego i poprawa jakości przestrzeni publicznej.
Nicklas Lindberg
Prezes Zarządu,
Echo Investment
Mówiąc ogólnie, przestrzeń publiczna to miejsce, które potrafi angażować ludzi do wielu rodzajów działalności. To niejako podstawowa cecha i można ją odnaleźć w większości miejskich projektów. Natomiast wyjątkowa przestrzeń publiczna to taka, w której ludzie lubią przebywać nawet wtedy, kiedy już nie mają ku temu powodu, na przykład po wyjściu z pracy. I właśnie takie podejście przyświeca nam przy realizacji naszych miastotwórczych projektów.
Ponadprzeciętna przestrzeń publiczna musi być dobrze zarządzana; musi oferować dobre jedzenie, różnorodne usługi, atrakcyjne imprezy. Powinna być także punktem centralnym dla danej społeczności, zachęcać ludzi do interakcji i uczestnictwa. Wyjątkowa przestrzeń publiczna ma być sercem danej społeczności; bardzo często powinna pełnić rolę „łącznika” pomiędzy różnymi grupami mieszkańców, a także stać się tym miejscem, w którym ludzie mogą brać udział w życiu publicznym. Inną bardzo ważną, choć często pomijaną, cechą jest zdolność do podkreślania kulturowej tożsamości danego miejsca – można to zbudować, sięgając do miejscowych tradycji, specyficznej lokalizacji, bogatej historii, unikatowego projektu, architektury czy sztuki.
Echo Investement, realizując swoje flagowe projekty miastotwórcze, jak Browary Warszawskie, łódzka Fuzja, czy – niedługo, projekt Towarowa 22 w Warszawie, a także inwestycje w Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu, stara się pamiętać o tych zasadach. Zależy nam na tym, aby wszystkie te miejsca nie tylko łączyły w sobie wszystkie funkcje miejskie, ale także posiadały własną tożsamość, były wyjątkowe i sprawiały, że miasta oraz społeczności, w których będą zlokalizowane, były z nich dumne. Chcemy, aby ludzie spędzali tam czas – nie tylko dlatego, że tam akurat pracują lub mieszkają, ale także dlatego, że będzie to dla nich miejsce pierwszego wyboru w chwili, kiedy będą się udawać na rodzinny posiłek czy na koncert z przyjaciółmi. Wierzymy w ludzki wymiar naszych projektów oraz to, że najważniejszy jest w nich człowiek. Właśnie dlatego, planując i projektując nasze inwestycje, koncentrujemy się na końcowych użytkownikach, na ich doświadczeniach, potrzebach i oczekiwaniach.
