CYFRYZACJA CORAZ BLIŻEJ

Właśnie został zakończony projekt Cyfryzacja procesu budowlanego w Polsce, którego celem było wypracowanie narzędzi istotnych dla zwiększenia wydajności procesu inwestycyjno-budowlanego w zamówieniach publicznych. Dzięki użyciu metodyki cyfrowego modelowania informacji możliwe będzie zwiększenie efektywności kosztowej inwestycji w całym cyklu życia obiektu budowlanego oraz zapewnienie jakości i terminowości dostaw.

Od stycznia 2020 r. Program Wspierania Reform Strukturalnych jest koordynowany przez Dyrekcję Generalną Komisji Europejskiej ds. Wspierania Reform Strukturalnych (DG Reform). Celem tego programu jest zapewnienie wszystkim krajom UE dostosowanego do potrzeb wsparcia przy wdrażaniu reform instytucjonalnych, administracyjnych oraz pobudzających wzrost gospodarczy. Obejmuje on cały proces wdrażania reform – od ich opracowania i zaplanowania po wprowadzenie w życie.

Projekt Cyfryzacja procesu budowlanego w Polsce, który opracowaliśmy przy wsparciu Komisji Europejskiej dla Ministerstwa Rozwoju (obecnie Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii), swoje początki miał w listopadzie 2019 roku. Kluczowym jego elementem były spotkania z zainteresowanymi stronami: inwestorami, jednostkami publicznymi, projektantami i generalnymi wykonawcami.

Konsultacje w grupach interesariuszy branży budowlanej

Projekt Cyfryzacja procesu budowlanego w Polsce był szeroko konsultowany w grupach interesariuszy branży budowlanej na otwartych spotkaniach konsultacyjnych oraz za pomocą ankiet. Wsparcie w realizacji projektu zapewnili nam: Stowarzyszenie Klaster Technologii Informacyjnych w Budownictwie (BIM Klaster) oraz Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka (DZP). Ankiety zostały przeprowadzone na przełomie stycznia i lutego oraz w czerwcu br., a ich głównym celem było:

• określenie warunków brzegowych dla mapy drogowej wdrożenia BIM (Building Information Modelling);
• określenie warunków brzegowych dla platformy IT wspierającej procesy BIM;
• zidentyfikowanie największych korzyści oraz barier wdrożenia BIM na poziomie organizacji oraz kraju;
• zidentyfikowanie działań, których podjęcie rynek uważa za konieczne, aby proces przebiegał efektywnie i sprawnie.

Jak wynika z przeprowadzonych ankiet, ponad 50 proc. uczestników deklaruje, że ich organizacje nie realizują projektów z użyciem BIM lub korzystają z modeli 3D głównie jako wizualizacji. Z kolei 38 proc. ankietowanych przedstawicieli wykonawców podkreśliło, że wykorzystuje model BIM. Jednak na taki wynik mogło mieć wpływ to, że w badaniu udział brały głównie osoby z firm wykonawczych i projektowych, którym nie jest obce zagadnienie związane z realizacją projektów z wymogiem BIM.

Ponad połowa (60 proc.) respondentów zadeklarowała, że w ich organizacji używane są narzędzia BIM. Wykorzystuje się je najczęściej na etapie projektowania (86 proc.), w dalszej kolejności w fazie planowania inwestycji (47 proc.) oraz realizacji (38 proc.). Jedynie 6 proc. ankietowanych używa narzędzi BIM na etapie zarządzania obiektem. Aż 68 proc. ankietowanych wskazało, że narzędzia do modelowania znajdują się w zasobach organizacji, a gros tych osób podkreśliło, że wykorzystuje je niemal codziennie.

Mimo wszystko potrzeba edukacji w zakresie BIM jest bardzo duża. Analizując wyniki, doszliśmy do wniosku, że grupą, która wymaga największego wsparcia w tym zakresie (m.in. szkoleń na różnych poziomach zaawansowania, opracowania procedur działania), są inwestorzy. Brak wiedzy z zakresu BIM zadeklarowało około 20 proc. badanych, podobnie jak znajomość wyłącznie podstawowych pojęć BIM.

Co trzeci badany wskazał na zalety wykorzystania danych BIM w całym cyklu życia budynku. Wśród kluczowych korzyści z wdrożenia BIM dla Polski wymieniane były najczęściej: polepszenie komunikacji pomiędzy stronami procesu inwestycyjnego, zwiększenie jakości usług budowlanych i zwiększenie poziomu kontroli nad przebiegiem procesu. Tylko 1 proc. badanych wskazało, że BIM nie da żadnych korzyści w skali kraju.

Szablony dokumentów i mapa drogowa dla wdrożenia metodyki BIM w zamówieniach publicznych

Wdrożenie BIM jest naturalnym krokiem rozwoju branży budowlanej. Technologia i wspierana przez nią metodyka BIM stanowi jeden z podstawowych czynników wpływających na wydajność branży. Jego pełne wykorzystanie może dać olbrzymie pole do zwiększania efektywności – od decyzji inwestora o rozpoczęciu inwestycji, szacowania jej kosztów, przez harmonogram, identyfikację ryzyk, projekt i realizację z logistyką dostaw aż po eksploatację obiektu.

Projekt obejmował zarówno działania o charakterze krótkookresowym, takie jak opracowanie szablonów BIM, jak i te strategiczne: w postaci mapy drogowej wdrożenia metodyki BIM w zamówieniach publicznych oraz koncepcji platformy IT BIM. Mapa drogowa wytycza potencjalny plan czynności, które mają na celu doprowadzenie do wdrożenia stosowania metodyki BIM w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych w budownictwie. Będzie też punktem wyjścia do opracowania szczegółowej strategii wdrożenia BIM w Polsce. Z uwagi na rekomendowane podejście PUSH – PULL odnosi się nie tylko do sektora zamówień publicznych, ale również do działań podejmowanych (koniecznych do podjęcia) w sektorze prywatnym. Szablony dokumentów BIM są dostępne na stronie ministerstwa i już dzisiaj mogą stanowić wsparcie dla inwestorów planujących realizację inwestycji z wymogiem BIM.

Dalsze kroki

Procesy BIM powinny być traktowane jako zestawy współpracujących elementów, które tylko wtedy przyniosą wymierny efekt (ekonomiczny, społeczny oraz ekologiczny), gdy zostaną zastosowane wszystkie ich części składowe. BIM zaczyna się od pierwszej minuty procesu inwestycyjnego.

Projekt Cyfryzacja procesu budowlanego w Polsce jest blisko związany z priorytetami Komisji Europejskiej w zakresie zielonej i cyfrowej transformacji, a budownictwo dzięki niemu może zwiększyć swoją efektywność działania na drodze cyfryzacji. Wykorzystanie narzędzi cyfrowych na etapie planowania inwestycji pozwoli zoptymalizować realizowane projekty oraz wygenerować oszczędności, co jest istotnym aspektem nie tylko w Polsce, ale i w innych krajach UE.

Przygotowane materiały będą bazą dla prac formowanej przez ministerstwo grupy roboczej do stworzenia szczegółowej strategii wdrożenia BIM w zamówieniach publicznych oraz będą stanowić wytyczne do działań w ramach projektów pilotażowych.