Przestrzenie publiczne – wyrażają i kształtują

Parki, place, deptaki, bulwary i nie tylko… Atrakcyjne przestrzenie publiczne są coraz bardziej pożądane przez użytkowników. Jak powinna wyglądać przestrzeń publiczna XXI wieku zarówno pod względem praktycznym, jak i estetycznym? W jaki sposób w tę przestrzeń udaje się wpleść myśl designerską? Jak w ich wykreowaniu pomagają nowoczesne materiały i technologie?

W zagospodarowaniu przestrzeni publicznych, ze względu na zmienność procesów społecznych i środowiskowych, co kilka lat mamy do czynienia z rewidowaniem obowiązujących paradygmatów. Obecnie w końcu zwracamy się w kierunku tego, co najważniejsze – dostrzeżenia codziennych potrzeb i oczekiwań użytkowników tej przestrzeni, stwarzaniem ram dla zaistnienia aktywności społecznych. Niezależnie od tego, czy dotyczy to skweru miejskiego czy sąsiedzkiego parku, powinno się pamiętać o tym, żeby było to miejsce atrakcyjne, bezpieczne, a także przyjazne wszystkim grupom użytkowników.

Minimalizujmy skalę niekorzystnych zmian, korzystajmy z tego, co lokalne, stosujmy więcej zieleni, która poza kwestiami estetycznymi jest formą odpowiedzi na narastający problem mikroklimatu miejskiego. Każda jej forma pełni istotną funkcję – stanowi miejsce schronienia dla ptaków, zapewnia cień, pozwala na infiltrację wody opadowej, schładza otoczenie. Każdy współczesny projekt, niezależnie od swojej funkcji, powinien uwzględniać wszystkie te kwestie.

Miasto to nie tylko budynki, ale struktury przestrzeni o różnych funkcjach – wzajemnie ze sobą powiązanych. I taką właśnie – spajającą miasto – funkcję pełnią parki, place, skwery, bulwary.

Wspieramy działania związane z kształtowaniem zielonego założenia Bulwarów Wiślanych w Warszawie. Wartością naszej koncepcji konkursowej – głosu w debacie – jest nie tylko projektowana przestrzeń, ale współtworzenie większej, zintegrowanej wizji założenia urbanistycznego bulwarów z ciągami spacerowymi, rowerowymi, obiektami i terenami związanymi z kulturą oraz rekreacją wzdłuż rzeki na całej długości miasta. To wizja nowego układu odniesienia spinającego miasto. Generującego nową jakość wspólnej miejskiej przestrzeni.

Innym ważnym projektem, który realizujemy, jest transformacja Cytadeli Warszawskiej. To zabytkowy obszar stanowiący jednocześnie nieoceniony potencjał dla stworzenia przyjaznej, integrującej przestrzeni w sercu miasta. Chcemy stworzyć taką zieloną „wyspę muzeów”, parków, przestrzeni związanych z edukacją, sztuką, rekreacją.

Obok walorów estetycznych i przyrodniczych – dla poprawy przestrzeni publicznej – bardzo ważne jest planowanie infrastruktury miejskiej, tzn. dobrego transportu zbiorowego umożliwiającego ograniczenie tego indywidualnego, promocja zdrowego stylu życia poprzez dostępność infrastruktury dla rowerów, a także programu i urządzeń rekreacji oraz sportu w bliskim otoczeniu.

Przestrzenie wspólne dają komfort codziennego życia, ale też wyrażają i kształtują w użytkownikach idee oraz wartości, które wyznajemy, takie jak szacunek do historii czy odpowiedzialność za środowisko, za naszą wspólną przyszłość.

Projektowaniu przestrzeni publicznej XXI wieku powinno towarzyszyć holistyczne myślenie o potrzebach ludzi i kompleksowe podejście do kwestii szeroko pojętego zdrowia mieszkańców miasta. Rozumiemy je jako zdrowie fizyczne, mentalne, społeczne oraz duchowe. Projekty takie powinny zawierać rozwiązania dotyczące: ochrony pieszych przed ruchem ulicznym, przemocą czy niekorzystnymi zjawiskami sensorycznymi (wiatr, deszcz/ śnieg, chłód/upał, zanieczyszczenie, pyły, hałas, olśnienie). Ponadto dobrze zaprojektowana przestrzeń miejska adresuje problemy współczesności w zgodzie z historycznym dziedzictwem danego miejsca.

Aby tworzyć przestrzenie miejskie odpowiadające na współczesne wyzwania, niezbędne jest korzystanie ze zdobyczy neuroarchitektury i zastosowanie nowoczesnych narzędzi informatycznych. Mogą być to na przykład komputerowe analizy tunelowe dot. rozwiązań ochrony przed wiatrem, symulacje zysków z energii słonecznej, zacienienia, akustyki oraz ruchu pieszych (space syntax).

Przestrzenie publiczne były zawsze obrazem społeczeństwa. Ich charakter i przeznaczenie oddawały model życia ekonomicznego. Ich zanik świadczył o zaniku życia społecznego, rozkwit – o potrzebach wzmocnienia powiązań. Kompozycja zapisywała hierarchie społeczeństw oraz relacje ze światem, także projekcje przyszłości. Przestrzenie publiczne to może najważniejsze świadectwo epok. Nasze czasy to etap dyskusji o ograniczonej ilości zasobów, a także skończoności przestrzeni. Nabywamy świadomość, że należy powstrzymać podbój natury. Za charakterystyczny rys i kierunek przyszłych działań należy uznać odzyskiwanie materiałów oraz przestrzeni. Furorę robią place, parki i bulwary zakładane w przestrzeniach poprzemysłowych. Park Gleisdreieck w Berlinie, Duisburg Nord w Zagłębiu Ruhry, High Line w Nowym Jorku. Te przestrzenie bywają urządzane materiałami z odzysku, a zieleni pozwala się na powrót zgodnie z naturalnymi procesami sukcesji. Przyszłość to mądre gospodarowanie ograniczonymi zasobami.