DEWELOPERSKA GRA W ZIELONE
Zrównoważone budownictwo to nie chwilowy trend, dla wielu deweloperów jest jednym z ważniejszych kierunków rozwoju i strategią wpisaną w długofalowe działanie. Palmę pierwszeństwa po inwestycjach biurowych przejął dziś sektor logistyczno-przemysłowy. Tylko w ubiegłym roku certyfikat w brytyjskim systemie BREEAM zdobyło 58 inwestycji, z czego aż 42 to obiekty magazynowe i przemysłowe.
Zrównoważone budownictwo odnosi się nie tylko do procesu projektowania i powstawania budynków, ale też do tego, co stanie się z nimi, kiedy się zestarzeją. Kluczowa w aspekcie szerokiego zjawiska jest odpowiedzialność. Budynek zrównoważony to obiekt oszczędny, także w rozumieniu gospodarowania surowcami w całym cyklu budowlanym, zaprojektowany i wybudowany z poszanowaniem środowiska naturalnego. Zużywa mniej energii, stawia na efektywną gospodarkę wodą i dostęp do światła dziennego, minimalizuje produkcję odpadów. Przyjrzyjmy się realizacji tej idei w praktyce, podążając tropem certyfikacji, która jest potwierdzeniem, że projekt powstaje zgodnie ze strategią zrównoważonego rozwoju. Z bazy serwisu Kompas Inwestycji, obejmującej ponad 16 tys. aktywnych projektów z całej Polski, wybraliśmy kilkanaście budynków, które w ubiegłym roku przeszły proces weryfikacji. Koncentrujemy się na dwóch systemach: LEED oraz BREEAM.
LEEDerzy
Według danych USGBC, organizacji promującej zrównoważone budownictwo, w 2022 r. na polskim rynku certyfikację w amerykańskim systemie LEED przeszło 17 inwestycji, z czego większość certyfikacji (12) dotyczy biurowców, zaś trzy – inwestycji logistycznych. Pierwszym z certyfikowanych w ubiegłym roku obiektów był kompleks biurowy firmy Siemens przy ul. Żupniczej w Warszawie. Funkcję generalnego wykonawcy pełnił Budimex. Inwestycja o powierzchni ponad 8 tys. mkw. otrzymała ocenę na poziomie „gold”, a biura zostały tak zaprojektowane przez pracownię APA Wojciechowski, aby osiągnąć maksymalną efektywność energetyczną przy niewielkim wpływie na środowisko naturalne.
Certyfikat LEED, również na poziomie „gold”, uzyskał Format – budynek biurowy zlokalizowany w gdańskiej Oliwie. Za projekt biurowca zrealizowanego przez firmę deweloperską Torus odpowiada trójmiejski oddział pracowni APA Wojciechowski. Obiekt posiada 2 kondygnacje podziemne oraz 5 nadziemnych. Łączna powierzchnia najmu wynosi ponad 15 tys. mkw. Bezpieczeństwo energetyczne biurowca zostało oparte na dwóch niezależnych liniach energetycznych, a także UPS-ach i generatorach prądotwórczych wysokiej mocy. W budynku powstała bogata infrastruktura dla rowerzystów, obiekt posiada zielony dach, zaś w otoczeniu znalazły się starannie zaprojektowana zieleń oraz elementy małej architektury.
Jednym z ostatnio certyfikowanych obiektów (grudzień 2022) jest, uruchomiona w styczniu 2022 r., platforma logistyczna w Wiskitkach. Projekt firmy FM Logistic, położony pomiędzy Warszawą a Łodzią, przy węźle komunikacyjnym Wiskitki, był zarejestrowany do certyfikacji LEED v4 na poziomie „gold”. Zastosowano w nim rozwiązania wykorzystujące dobre praktyki oszczędzania wody pitnej i osiągania efektywności energetycznej obiektu. Zadbano też o zielone otoczenie inwestycji oraz infrastrukturę pozwalającą pracownikom m.in. na dojazd współdzielonymi środkami transportu bądź pojazdami elektrycznymi. Firma NG Concept, generalny wykonawca i projektant obiektu, zadbał o obniżenie wpływu procesu budowlanego na środowisko naturalne.
Obecnie w Wiskitkach znajdują się 3 hale magazynowe, które mogą pomieścić prawie 30 tys. miejsc paletowych. Finalna całkowita powierzchnia magazynu wynosić będzie ponad 100 tys. mkw.
Certyfikację w systemie LEED z oceną „gold” przeszedł również kolejny etap rozbudowy projektu magazynowego FM Logistic w Będzinie. Wcześniejsze dwa etapy budowy uzyskały certyfikat na poziomie „silver”. W nowym magazynie zainstalowano wyłącznie oświetlenie LED z automatyczną regulacją i sterowaniem. Dobór armatury ograniczającej zużycie wody pitnej do celów sanitarnych zapewnia redukcję zapotrzebowania obiektu na wodę o 50 proc. Do budowy wykorzystano niskoemisyjne materiały wykończeniowe, w obiekcie wdrożono też wiele proekologicznych rozwiązań: od specjalnych miejsc parkingowych dla pojazdów współdzielonych i niskoemisyjnych po segregację odpadów do recyklingu. Dodatkowe punkty w procesie certyfikacji dotyczyły rozwiązań zarządzania wodą deszczową oraz zintegrowanego procesu projektowego. Wysoka jakość powietrza wewnętrznego została potwierdzona przez badania laboratoryjne.
BREEAM
W brytyjskim systemie, który ma w Polsce częstsze zastosowanie, ponieważ uważa się, że jego wymagania są bardziej adekwatne do panujących w Europie standardów, w 2022 r. certyfikację przeszło 58 inwestycji. Spośród nich 12 to obiekty biurowe, z czego trzy to projekty Echo Investment: etap B krakowskiego Brain Parku, budynek J łódzkiej Fuzji oraz budynki B1–B2 warszawskiego kompleksu Moje Miejsce.
Jesienią 2022 r. zakończyły się prace przy budowie pierwszego etapu kompleksu biurowego Brain Park w Krakowie. Dwa budynki u zbiegu alei Pokoju z ulicą Fabryczną uzyskały pozwolenie na użytkowanie. Inwestycja Echo Investment to ponad 43 tys. mkw. nowoczesnej przestrzeni biurowej. Realizację kompleksu biurowego Brain Park podzielono na dwa etapy. Budowa pierwszego rozpoczęła się w marcu 2021 r.
Za projekt architektoniczny inwestycji odpowiada pracownia BE DDJM Architekci. Brain Park został zaprojektowany zgodnie z wytycznymi certyfikacji BREEAM. Park biurowy już w fazie projektowania uzyskał wysoką notę „excellent”, wprowadzając wiele rozwiązań wspierających m.in. oszczędność energii i wody, politykę gospodarki odpadami oraz minimalizację oddziaływania budynku na środowisko. Łącznie w całym kompleksie deweloper zaplanował 34 stacje ładowania aut elektrycznych, 5 tarasów oraz zaawansowaną infrastrukturę rowerową: 300 miejsc parkingowych oraz specjalnych stref z szatniami i prysznicami. Biurowce wyposażono w system monitorujący i poprawiający jakość powietrza w budynku. W trakcie realizacji jest także wielofunkcyjne, otwarte patio. Na powierzchni blisko 10 tys. mkw. zaplanowano strefę z zielenią oraz miejscami do odpoczynku, gry w tenisa stołowego i szachy.
Z kolei Moje Miejsce to inwestycja realizowana przez Echo Investment na warszawskim Dolnym Mokotowie, spełniająca kryteria energooszczędności i zrównoważenia, co potwierdza certyfikat BREEAM. Na działce u zbiegu ulic Beethovena, Witosa, Dziekońskiego i Aignera deweloper stworzył, zaprojektowany przez architektów z pracowni JEMS Architekci, wielofunkcyjny miejski kwartał. Moje Miejsce to pięć kameralnych części mieszkaniowych z 244 mieszkaniami, dwa biurowce o łącznej powierzchni 34 tys. mkw. i lokale usługowe. Działka w 20 proc. będzie pokryta trawnikiem, kwiatami, krzewami i drzewami. Zieleń pojawi się również na dachach budynków. Dodatkowo Echo Investment posadzi drzewa na przyległych terenach publicznych, wzdłuż przedłużonej ulicy Bobrowieckiej.
Proekologiczna logistyka
Spośród 58 certyfikatów przyznanych w 2022 r. w systemie BREEAM 42 dotyczą obiektów logistycznych i przemysłowych. W tym sektorze zdecydowanym liderem jest Panattoni. Według naszych danych firma uzyskała w 2022 r. certyfikację dla 33 projektów. To m.in. łódzki Panattoni Park Central European Logistics Hub, zlokalizowany w podwarszawskiej Kobyłce Panattoni Park Warsaw North III, Panattoni Park Poznań XII, Panattoni Park S5 Wrocław North Gate II, Panattoni Park Gdańsk Airport III, Panattoni Park Elbląg czy Panattoni BTS Lewiatan w Kaliszu.
Na koniec trzeciego kwartału 2022 r. Panattoni miało blisko 6 mln mkw. powierzchni przemysłowej z certyfikatem, z czego ok. pół miliona, w 12 lokalizacjach, uzyskało certyfikat w systemie BREEAM na poziomie „excellent”. Deweloper stawia na wysoką efektywność energetyczną – stosowane w inwestycjach technologie pozwalają na zmniejszenie poboru mocy do 60 proc. i oszczędność rzędu 50 proc. w zakresie zużywanej energii. Inne z proekologicznych rozwiązań to zwiększenie izolacyjności przegród, wykorzystanie oświetlenia LED, odzysk ciepła z urządzeń chłodniczych, rekuperatory powietrza i pompy ciepła, kompleksowe systemy olicznikowania i zaawansowane systemy BMS. W certyfikowanych obiektach Panattoni średnio o połowę niższe jest też zużycie wody – efekt stosowania nowoczesnych systemów detekcji wycieków, wodoszczelnych armatur, instalacji wody deszczowej czy szarej. Inwestycje zasilane są zieloną energią, a deweloper w standardzie wzmacnia ich dachy pod instalacje fotowoltaiczne. Wspiera również recykling infrastruktury wytwarzającej zieloną energię, wyposażając swoje realizacje w meble wykonane ze zużytych turbin wiatrowych.
Wokół inwestycji Panattoni powstają strefy relaksu z ekologicznymi meblami, siłowniami plenerowymi i boiskami. Deweloper wprowadza też ścieżki i parkingi rowerowe z przebieralniami i prysznicami dla rowerzystów, miejsca do ładowania samochodów elektrycznych oraz platformę do carsharingu. W pobliżu obiektów inwestycji Panattoni wyrastają ogrody, łąki kwietne i trawniki niewymagające koszenia. Wykorzystanie lokalnych gatunków roślinności zmniejsza zapotrzebowanie na wodę do podlewania. Powstają siedliska dla gatunków chronionych, m.in. domki dla bezkręgowców i ptaków, budki dla jeży i ule. W 2022 r. Panattoni zasadziło w sumie ok. 6 tys. drzew oraz 60 tys. krzewów i traw ozdobnych.
Zielone mieszkania
W 2022 r. certyfikat BREEAM zdobyły 4 inwestycje mieszkaniowe – trzy warszawskie: pierwszy budynek osiedla Nu! Warszawa Wola (projekt: Skanska Residential Development Poland), dwa budynki osiedla Solea Mieszkania przy Wyścigach (Apsys Polska), dwa budynki pierwszego etapu osiedla Aleje Praskie (Develia). W gronie certyfikowanych w ubiegłym roku projektów mieszkaniowych znalazły się także 3 budynki gdańskiego osiedla Atrium Oliva, inwestycji spółki Allcon Osiedla.
Osiedle Nu! Warszawa Wola zaprojektowała pracownia architektoniczna Kuryłowicz & Associates. Plan inwestycji zakłada rewitalizację dużego kwartału warszawskiej Woli – Skanska wyremontuje fragment ul. Kolejowej, stworzy ścieżkę rowerową oraz nowe chodniki. W ramach pierwszego etapu osiedla zbudowanych zostanie 145 mieszkań o metrażach od 28,5 do 120 mkw. – z wysokimi oknami zapewniającymi dużą ilość naturalnego światła. Inwestycja jest certyfikowana w systemie BREEAM na poziomie „very good”. Budowę zasila energia elektryczna pochodząca ze źródeł odnawialnych, w częściach wspólnych budynków pojawią się czujniki ruchu uruchamiające energooszczędne oświetlenie LED. Skanska stworzy na osiedlu łąkę kwietną i przestronny skwer, na którym pojawią się budki dla ptaków, domki dla owadów oraz jedna z niewielu ogólnodostępnych w mieście tężni. Przestrzeń wyposażona zostanie również w zewnętrzną siłownię, plac zabaw, a także stoły do gier planszowych.
Wieloetapowe osiedle Aleje Praskie, które Develia realizuje przy ulicy Podskarbińskiej, na granicy Kamionka i Grochowa w Warszawie, powstaje według projektu pracowni FBT. W 4- i 6-piętrowych apartamentowcach zaplanowano realizację blisko 1200 mieszkań. W skład I fazy inwestycji wchodzą dwa budynki, w których znajdą się w sumie 132 lokale. Do wszystkich przypisane będą balkony, duże zielone tarasy lub ogródki. Miejsca parkingowe w podziemnych halach garażowych zostaną dostosowane do zamontowania ładowarek do pojazdów elektrycznych. Centralnym punktem Alei Praskich będzie przestronny wewnętrzny dziedziniec z dużą liczbą drzew i roślin, placem zabaw, siłownią plenerową i tężnią solankową. Główny ciąg komunikacyjny i wnętrza kwartałów osiedla urozmaicą wytłumiające hałas sztuczne pagórki. Powierzchnie zielone zostaną pokryte łąkami kwietnymi. Pierwszy etap osiedla, który zostanie oddany do użytku w II kwartale 2024 r., otrzymał certyfikat BREEAM Interim.
Mieszkaniowych inwestycji z certyfikatem potwierdzającym, że powstają zgodnie z ideą zrównoważonego budownictwa, powstaje coraz więcej. Jednym z takich projektów jest osiedle Bernadovo w Gdyni. Nowa inwestycja BPI Real Estate Poland została zaprojektowana przez pracownię Roark Studio. W ramach osiedla powstanie 18 kameralnych budynków z 108 apartamentami. Bernadovo jest realizowane według wymogów certyfikacji BREEAM na poziomie „very good”. Ponad połowę powierzchni działki stanowił będzie las zagospodarowany alejkami spacerowymi, strefami wypoczynku, placem zabaw, tablicami dydaktycznymi czy domkami i hotelami dla małych zwierząt, ptaków i owadów. Na osiedlu zostaną wdrożone ekologiczne rozwiązania: zielone dachy, panele fotowoltaiczne czy specjalnie zaprojektowany system, który pozwoli w całości wykorzystać wodę opadową. Mieszkańcy korzystać będą z sali klubowej, siłowni, rowerowni, przy każdym budynku znajdą się stojaki na rowery.
