(NIE)DOCENIENI CZYLI WYNAGRODZENIA POLSKICH INŻYNIERÓW

W prawie wszystkich branżach odnotowano wzrosty uśrednionych wynagrodzeń. Wyjątkiem byli geotechnicy, których poziom wynagrodzeń praktycznie się nie zmienił. Inżynierowie budownictwa będący mężczyznami zarabiają średnio o około 1/3 więcej niż kobiety. Racjonalni pracownicy zarabiają więcej niż empatyczni – wynika z raportu „Analiza wynagrodzeń inżynierów budownictwa na koniec roku 2023”.

W artykule przedstawiono wpływ stanu branży na wynagrodzenia inżynierów budowlanych, bazując na 13 218 badaniach ankietowych. Analizę wykonano na podstawie ankiet pozyskanych jak dotychczas dzięki zaangażowaniu dwóch internetowych społeczności działających na portalu Facebook: „Sensowna Praca dla Inżynierów Budownictwa” oraz „Grupa Wsparcia Inżynierów Sanitarnych”. Natomiast bez wątpienia do istotnego zwiększenia próby badawczej przyczyniła się Polska Izba Inżynierów Budownictwa, która zgodziła się objąć badania swym patronatem. Wyniki porównano z poprzednimi badaniami i raportami [1, 2, 3, 4], dotyczącymi wynagrodzeń we wcześniejszych latach.

Kondycja sektora budowlanego
W 2023 roku polski sektor budowlany napotkał wyzwania związane ze wzrostem kosztów materiałów i pracy, co wpłynęło na dynamikę rynku. Branża zareagowała dynamicznym zarządzaniem zasobami i dostosowywaniem do rynkowych warunków, zwłaszcza w obszarze inwestycji infrastrukturalnych.

W sektorze nieruchomości wysokie stopy procentowe ograniczyły popyt na kredyty mieszkaniowe. Niemniej program Bezpieczny Kredyt 2% i Krajowy Plan Odbudowy mogą ożywić rynek [9].

Oceniając kondycję sektora budowlanego w 2023 roku na podstawie raportów udostępnianych przez Główny Urząd Statystyczny [5, 6, 7, 8], należy stwierdzić, że:

• w okresie I–XII 2023 roku oddano do użytkowania 220,4 tys. mieszkań (o 7,6% mniej niż przed rokiem), w tym deweloperzy przekazali do eksploatacji 136,5 tys. mieszkań (o 5,2% mniej niż w analogicznym okresie 2021 roku), inwestorzy indywidualni – 79,6 tys. mieszkań (o 12,3% mniej) [6];

• w I półroczu 2023 roku przekazano do eksploatacji 11,2 tys. nowych budynków niemieszkalnych oraz rozbudowano 1,2 tys. (odpowiednio o 1,3% i 3,2% więcej niż w roku poprzednim) [5];

• w 2023 roku zwiększenie produkcji, w porównaniu z 2022 rokiem, odnotowano w przypadku podmiotów zajmujących się budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej – o 11,3% oraz wykonujących roboty budowlane specjalistyczne – o 2,7%, natomiast zmniejszenie w przypadku jednostek zajmujących się wznoszeniem budynków – o 1,3% [8];

• w 2023 roku, w porównaniu z rokiem 2022, odnotowano wzrost produkcji budowlano-montażowej w zakresie robót inwestycyjnych – o 30,0% oraz spadek w zakresie robót remontowych – o 28,3% (w 2022 roku wystąpiły wzrosty odpowiednio o 1,1% oraz 13,9%) [7];

• wzrosły wszystkie ceny robót budowlanych w stosunku do roku 2023 [7].

Analiza wynagrodzeń
W tabeli 1 przedstawiono uśrednione zmiany poziomu wynagrodzeń w poszczególnych branżach.

W prawie wszystkich branżach odnotowano wzrosty uśrednionych wynagrodzeń. Wyjątkiem byli geotechnicy, których poziom wynagrodzeń praktycznie się nie zmienił. Ujemny jest wynik projektantów kolejowych oraz projektantów elektrycznych i energetycznych, ale wynika to przede wszystkim z faktu, że w przedmiotowym badaniu ich wynagrodzenia (przeanalizowane na dużej próbie) porównano z wynagrodzeniami z roku poprzedniego przenalizowanymi łącznie wśród projektantów i wykonawców (ze względu na małą próbę), co może zniekształcać przedstawiony wynik. Podobne zniekształcenie (ale tym razem w górę) może dotyczyć wykonawców w tych branżach.

W budownictwie kubaturowym, drogowym i mostowym wyższe
podwyżki otrzymali projektanci – dochodziły one nawet do kilkunastu procent (branża mostowa). Niemniej wynagrodzenie wykonawców również wzrosło, ale były to wzrosty nieporównywalnie mniejsze – rzędu kilku procent.

Średnie wynagrodzenie inżynierów budownictwa w roku 2023 wzrosło o około 6% i było to mniej niż wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, który wyniósł blisko 10% [10].

Analizie poddano również, podobnie jak w latach poprzednich, długość dziennego czasu pracy kadry inżynierskiej oraz związek tego czasu z poborami. Otrzymane wyniki przedstawiono w tabeli 2.

Najwięcej w tym roku zarabiali inżynierowie pracujący na etat przy godzinach pracy 7–17, nadgodzinach i pracujących sobotach – średnio około 10 650,00 zł netto, co jest podtrzymaniem tendencji z ostatnich dwóch lat.

W dalszym ciągu najwięcej inżynierów pracuje w godzinach 8–16 plus nadgodziny, zaś na drugim miejscu są inżynierowie pracujący w godzinach 7–17 plus nadgodziny. Łącznie te dwie grupy stanowią nieco ponad 80% całego środowiska inżynierskiego.

Pobory inżynierów przebadano również pod kątem miejsca pracy. Wyniki przedstawiono w tabeli 3 z podziałem na kolumny, w których zawarto liczebność miast wyrażoną w dziesiątkach tysięcy mieszkańców.

Analizując tabelę 3, można zauważyć, że:

• wciąż najwięcej (około ¼) inżynierów budownictwa zatrudnionych jest w miastach o liczbie ludności mieszczącej się w przedziale od pół miliona do miliona mieszkańców;

• około 40% inżynierów pracuje w miastach o liczbie mieszkańców powyżej 500 tys. (spadek w stosunku do roku 2022);

• około 55% inżynierów pracuje w miastach o liczbie mieszkańców powyżej 250 tys. (spadek w stosunku do roku 2022);

• wynagrodzenia wzrosły na całym obszarze Polski, niezależnie od wielkości miejscowości;

• obecnie najniższe pobory otrzymuje się w miastach, które zamieszkuje populacja mieszkańców mieszcząca się w przedziale między 10 a 50 tysiącami osób;

• najwyższe pobory osiągane są w Warszawie, co wynika przede wszystkim z lokalizacji centrali dużych podmiotów oraz realizacji dużych i prestiżowych kontraktów.

Ze względu na zgłaszane dysproporcje w wynagrodzeniach ze względu na płeć – w badaniu po raz pierwszy wprowadzono podział na kobiety (22,8% badanych) i mężczyzn (77,16% badanych) – wyniki przedstawiono w tabeli 4.

Analizując tabelę 4, można zauważyć, że:

• inżynierowie budownictwa będący mężczyznami zarabiają średnio o około 1/3 więcej niż kobiety;

• 50% mężczyzn zarabia do 8000 zł netto, natomiast wśród kobiet wynagrodzenia powyżej 8000 zł netto nie osiąga aż blisko 80%;

• tylko 3 na 1000 kobiet osiągają miesięczne pobory powyżej 20 000 zł, podczas gdy w przypadku mężczyzn wskaźnik ten wynosi 32 na 1000 mężczyzn;

• tylko 8 kobiet na 10 000 badanych osiągnęło pobory powyżej 20 000 zł, mężczyzn w tym przedziale zarobkowym jest około 250.

Po raz pierwszy w badaniach uwzględniono również typ osobowości inżynierów biorących w nich udział. Wyniki przedstawiono w tabeli 5.

Analizując tabelę 5, można zauważyć, że 40% inżynierów budownictwa to racjonalni introwertycy, racjonalnych ekstrawertyków jest około 30%, zaś empatyczni introwertycy i empatyczni ekstrawertycy to grupy obejmujące po około 15% społeczności inżynierskiej. W branży budowlanej jest zdecydowanie więcej osób racjonalnych (70%) niż empatycznych. To również racjonalni pracownicy najwięcej zarabiają. Wynika to z faktu, że aspekty techniczne najczęściej wymagają solidnej analizy zwieńczonej wyciągnięciem wniosków, a następnie wdrożeniem ustalonych rozwiązań – osoby racjonalne mają naturalne predyspozycje, aby tego typu zadania wykonywać skutecznie, co jest doceniane przez przełożonych. Najniższe wynagrodzenia w branży otrzymują empatyczni introwertycy. Wynika to przede wszystkim z faktu, że osobom o tym typie osobowości bardziej zależy na komforcie pracy niż na samych warunkach finansowych, stąd rzadko występują oni o podwyżki czy
premie.

Podsumowanie analizy
1. W roku 2023 mały wzrost rozwoju przeszedł w kurczenie się branży budowlanej, co przełożyło się na nieduże podwyżki dla inżynierów budownictwa.

2. Wynagrodzenia inżynierów budownictwa wzrosły średnio o około 6%, co było wartością mniejszą niż wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, który wyniósł blisko 10%.

3. W prawie wszystkich branżach odnotowano wzrosty uśrednionych wynagrodzeń. Wyjątkiem byli geotechnicy, których poziom wynagrodzeń praktycznie się nie zmienił. Ujemny jest wynik projektantów kolejowych oraz projektantów elektrycznych i energetycznych, ale wynika to przede wszystkim z faktu, że w przedmiotowym badaniu ich wynagrodzenia (przeanalizowane na dużej próbie) porównano z wynagrodzeniami z roku poprzedniego przenalizowanymi łącznie wśród projektantów i wykonawców (ze względu na małą próbę), co może zniekształcać przedstawiony wynik. Podobne zniekształcenie (ale tym razem w górę) może dotyczyć wykonawców w tych
branżach.

4. W budownictwie kubaturowym, drogowym i mostowym wyższe podwyżki otrzymali projektanci – dochodziły one nawet do kilkunastu procent (branża mostowa). Niemniej jednak wynagrodzenie wykonawców również wzrosło, ale były to wzrosty nieporównywalnie mniejsze – rzędu kilku procent.

5. Inżynierowie budownictwa będący mężczyznami zarabiają średnio o około 1/3 więcej niż będący kobietami.

6. 40% inżynierów budownictwa to racjonalni introwertycy, racjonalnych ekstrawertyków jest około 30%, zaś empatyczni introwertycy i empatyczni ekstrawertycy to grupy obejmujące po około 15% społeczności inżynierskiej.

7. Racjonalni pracownicy zarabiają więcej niż empatyczni. Wynika to z faktu, że aspekty techniczne najczęściej wymagają solidnej analizy zwieńczonej wyciągnięciem wniosków, a następnie wdrożeniem ustalonych rozwiązań – osoby racjonalne mają naturalne predyspozycje, aby tego typu zadania wykonywać skutecznie, co jest doceniane przez przełożonych.

Szczegółowe dane oraz analizy można znaleźć w artykule Analiza wynagrodzeń inżynierów budownictwa na koniec roku 2023 w czasopiśmie naukowym „Builder Science”, które zapewnia darmowy dostęp do pełnych artykułów w wersji online.  https://builderscience.pl/resources/html/article/details?id=620695

Bibliografia
[1] Kaczorek, K. (2020). Ile zarabiał inżynier w 2019 roku? Builder Science, 24(1), 28–31. DOI: 10.5604/01.3001.0013.6477.