BIUROWCE A BIORÓŻNORODNOŚĆ – WYZWANIE XXI WIEKU

Nowoczesne biurowce w coraz większym stopniu kształtują miejski krajobraz. Całoszklane fasady, przeszklone narożniki czy platformy widokowe typu skywalk są już standardem takich budynków. Nic w tym dziwnego – zapewniają niezrównane widoki, doskonałe doświetlenie wnętrz, otwierają przestrzeń na otoczenie, a jednocześnie podkreślają prestiż inwestycji, zwiększając jej atrakcyjność w oczach najemców. Przeszklone elewacje wpisują się w globalny trend tworzenia przyjaznych, zrównoważonych miejsc pracy, które sprzyjają produktywności pracowników, bowiem liczne badania dotyczące wpływu warunków świetlnych na środowisko biurowe potwierdzają, że naturalne oświetlenie wpływa pozytywnie na nasze samopoczucie, koncentrację i efektywność.

Problem w tym, że szklane fasady (mimo wielu zalet) stwarzają realne zagrożenie dla migrujących ptaków. Jak wynika z wieloletnich badań, w samych Stanach Zjednoczonych każdego roku wskutek kolizji z przeszkleniami ginie ponad miliard osobników. Najnowsze analizy American Bird Conservancy (2024) rzucają na ten problem jeszcze więcej światła – jedynie 40 proc. ptaków rannych w takich wypadkach przeżywa mimo intensywnej opieki rehabilitantów. To pokazuje, że dotychczas znane nam statystyki były mocno niedoszacowane. W Polsce skala problemu wciąż nie jest precyzyjnie określona, m.in. z powodu braku obowiązkowychrejestrów i systemowych badań. Jednak obserwacje terenowe pokazują, że w dużych miastach, w pobliżu wysokiej zabudowy z fasadami o wysokim współczynniku odbicia światła, ryzyko kolizji ptaków znacząco rośnie. Dlatego tak istotne jest stosowanie specjalnie znakowanych przeszkleń, które są czytelne dla ptaków, a jednocześnie spełniają wymagania estetyczne i funkcjonalne nowoczesnej architektury.

Dlaczego ptaki nie widzą szyb?
Zarówno przezroczyste, jak i wysoko refleksyjne szyby stanowią dla ptaków nie barierę, lecz iluzję otwartej przestrzeni. W pierwszym przypadku widać przez nie krajobraz znajdujący się za taflą, w drugim – odbicie nieba lub roślinności. Oba te zjawiska sprawiają, że dla ptaka przeszklenie po prostu znika.

Specyficzna budowa narządu wzroku u większości gatunków – oczy umieszczone po bokach głowy – zapewnia szerokie pole widzenia, lecz mocno ogranicza percepcję przeszkód znajdujących się bezpośrednio na linii lotu. W efekcie ptaki zbliżają się do fasady z dużą prędkością, często kończąc lot kolizją o tragicznych skutkach.

Regulacje i standardy projektowe
W wielu miastach na świecie wprowadzono już przepisy zobowiązujące inwestorów do stosowania materiałów typu bird-friendly, zwłaszcza w pasach elewacji o wysokości do ok. 23 metrów, gdzie ryzyko kolizji jest największe.

Najbardziej kompleksowe regulacje w zakresie ochrony ptasiej fauny obowiązują obecnie w Stanach Zjednoczonych. Przykładem może być Nowy Jork, gdzie w 2020 r. weszło w życie NYC Local Law 15 – prawo nakazujące, aby przynajmniej 90 proc. powierzchni przeszkleń na wysokości do 23 metrów było wykonane z materiałów rozpoznawalnych przez ptaki, takich jak szkło z widocznym oznaczeniem, by zminimalizować ryzyko kolizji z fasadami miejskich budynków, szczególnie w gęstej zabudowie i w pobliżu terenów zielonych.

Problem nie występuje wyłącznie w ciągu dnia. Nocą oświetlone wieżowce mogą zasłaniać ptakom punkty odniesienia, w tym gwiazdy wykorzystywane do nawigacji. Zdezorientowane osobniki są zmuszone wielokrotnie okrążać budynki do momentu, w którym padają z wyczerpania.

W Unii Europejskiej nie obowiązują jednolite przepisy nakładające obowiązek stosowania przeszkleń przyjaznych ptakom. Ochrona dzikiego ptactwa wynika głównie z zapisów tzw. dyrektywy ptasiej (2009/147/WE), która koncentruje się na ochronie siedlisk i gatunków, lecz nie odnosi się bezpośrednio do rozwiązań technicznych w budownictwie i architekturze. Poszczególne państwa członkowskie podejmują własne inicjatywy – przykładowo w Niemczech obowiązuje federalna ustawa o ochronie przyrody (Bundesnaturschutzgesetz), która zobowiązuje inwestorów do uwzględniania kwestii ochrony gatunków, jednak nie precyzuje konkretnych wymogów materiałowych.

W Polsce nadal brakuje przepisów uwzględniających konieczność projektowania fasad z myślą o bioróżnorodności. Ochrona ptaków opiera się jedynie na ogólnych zapisach ustawy o ochronie przyrody, które zakazują uśmiercania i okaleczania osobników należących do gatunków chronionych. Nie ma jednak zapisów odnoszących się do konkretnych rozwiązań architektonicznych.

Mimo to temat coraz częściej pojawia się w dyskusjach branżowych, a świadomość wśród architektów, inwestorów i producentów szkła rośnie. Coraz więcej projektów zakłada stosowanie przeszkleń oznakowanych w sposób widoczny dla ptaków, co pozwala łączyć estetykę i funkcjonalność z odpowiedzialnością środowiskową.

Rodzina szkła 4BIRD® – technologia w służbie bioróżnorodności W odpowiedzi na te potrzeby Saint-
-Gobain Glass opracowało linię rozwiązań 4BIRD® – widocznego dla ptaków szkła przeciwsłonecznego, które skutecznie ogranicza ryzyko ich kolizji z przeszkleniami przy zachowaniu dobrych parametrów użytkowych i walorów estetycznych. Na potrzeby obiektów biurowych szczególnie dobrze sprawdzają się warianty 4BIRD® Frit oraz 4BIRD® Etch.

Oba rozwiązania spełniają wytyczne opracowane przez American Bird Conservancy (ABC). ABC jest jednym z kluczowych ośrodków eksperckich, prowadzącym własne badania terenowe i laboratoryjne oraz publikującym zalecenia projektowe i oceny skuteczności różnych typów przeszkleń typu bird-friendly.

4BIRD® Frit To szkło znakowane metodą sitodruku w formie punktowej lub liniowej na pozycji #1, #2 lub #3 (w zależności od konfiguracji przeszklenia i rodzaju zastosowanego szkła). Elementy wzoru muszą być rozmieszczone zgodnie z zasadami opracowanymi przez ABC:

• 2 × 4″ (rzędy kropek o średnicy Ø 6 mm w układzie 50 × 100 mm);
• 2 × 2 ″ ( rzędy k ropek w układzie 50 × 50 mm / rzędy kropek przesunięte względem siebie w układzie 50 × 50 mm);
• <2″ (rzędy kropek przesunięte względem siebie w układzie 25 × 25 mm);
• 2″ linie poziome (grubości 6 mm) rozmieszczone co 50 mm.
  

Oferowana różnorodność wzorów – od bardzo subtelnego do bardziej zagęszczonego pokrycia – umożliwia dopasowanie rozwiązania do estetyki danego projektu z zachowaniem funkcjonalności
szkła przeciwsłonecznego, np. COOL-LITE®. Nie musimy więc wybierać pomiędzy ochroną ptaków a efektywnością energetyczną budynku.

4BIRD® Etch To szkło z kwasowo trawionym wzorem na pozycji #1, zawierające wybraną powłokę z rodziny COOL-LITE®, przeznaczoną do hartowania. Elementy wzoru nanoszonego tą metodą są rozmieszczane analogicznie jak w przypadku produktu 4BRID® Frit, czyli zgodnie z zasadami organizacji ABC. Dodatkowo możliwe jest wykonanie wariantu losowo umieszczonego zestawu kropek 2 × 4″.
Korzyści dla projektów biurowych Rozwiązania z rodziny 4BIRD® zapewniają idealne połączenie elegancji, komfortu i funkcjonalności – kluczowych cech w nowoczesnych realizacjach biurowych.

Neutralny wygląd szkła i niski współczynnik odbicia światła pozwalają na uzyskanie optycznie lekkiej fasady, niezakłócającej spójności wizualnej budynku. Subtelne wzory ostrzegawcze gwarantują skuteczną ochronę ptaków bez utraty przezierności czy dopływu światła dziennego do wnętrz.

Dzięki zastosowaniu powłok z rodziny COOL-LITE® zyskujemy wysoki poziom ochrony przeciwsłonecznej, a także doskonałą izolacyjność cieplną, co przekłada się na realne oszczędności na chłodzeniu pomieszczeń latem czy ich ogrzewaniu zimą.

Szkło 4BIRD® stanowi dowód na to, że troska o bioróżnorodność nie musi oznaczać kompromisu w projektowaniu nowoczesnych fasad. To rozwiązanie, które łączy odpowiedzialność środowiskową z technologicznym zaawansowaniem, a także wyznacza kierunek rozwoju architektury reagującej
na wyzwania współczesnych miast.

I – miejmy nadzieję – już wkrótce zostanie także objęte regulacjami, które systemowo wzmocnią ochronę ptaków w środowisku z urbanizowanym.