OKŁADZINA MINERALNA A OGIEŃ, ODPOWIEDZIALNOŚĆ I KOT

Dlaczego tylko kompletne systemy ETICS mają rację bytu

Na polskich elewacjach coraz częściej pojawiają się cienkowarstwowe okładziny dekoracyjne (o wyglądzie klinkieru) montowane na systemach ociepleń z wełny mineralnej lub EPS. Estetyka – świetna. Problem – dopuszczenie do stosowania. Na rynku wciąż funkcjonują wyroby oferowane bez właściwej podstawy prawnej, bez badań reakcji na ogień w układzie systemowym, a czasem z logo CE „wyciągniętym” z niewłaściwej normy.

Częsty błąd: powoływanie się na PN‑EN 15824:2017 (wyprawy tynkarskie na spoiwach organicznych) i wystawianie na tej podstawie oznakowania CE. To nie działa w przypadku okładzin dekoracyjnych stosowanych w ETICS. Dla takich zestawów brakuje zharmonizowanej normy (hEN), a więc CE z samej PN‑EN 15824 nie uprawnia do wprowadzania okładzin z płytką na rynek ani do ich stosowania w ETICS. W praktyce: jedyną legalną ścieżką dopuszczenia takich rozwiązań w Polsce jest KOT (Krajowa Ocena Techniczna) – obejmująca cały zestaw: podłoże, warstwę zbrojoną, kleje/spoiny, okładzinę oraz warunki i ograniczenia stosowania. Tylko KOT pozwala wprost udowodnić, że dany układ spełnia wymagania zasadnicze.

„Mamy ETA” – i co z tego?
Na rynku występują dokumenty ETA oparte na EAD przeznaczonym dla systemów tynkarskich. Zdarza się, że producent dopisuje tam „prefabrykowaną powłokę mineralną” (płytkę) jako wariant wykończenia. Brzmi obiecująco, ale:

  • dokument EAD dla wypraw tynkarskich nie obejmuje metod badania prefabrykowanych płytek okładzinowych w ETICS;
  • nie zapewnia oceny reakcji na ogień układu z płytką;
  • w efekcie taka ETA na tynki nie stanowi wystarczającej podstawy do legalnego stosowania systemu ETICS z płytką.

Reakcja na ogień: badanie, które decyduje o życiu
W przypadku elewacji systemowych kluczowa jest klasyfikacja reakcji na ogień wg EN 13501‑1 wykonana dla całego układu: izolacja + warstwa zbrojona + kleje/spoiny + okładzina. „Niepalna płytka” z katalogu nie mówi nic o tym, jak zachowa się ściana.

Grenfell Tower (Londyn 2017) – 72 ofiary; jednym z wniosków śledztwa był krytyczny wpływ doboru i udokumentowania warstw fasady.

Żabia Wola (2024) – pożar elewacji bloku; sprawa badana m.in. pod kątem narażenia wielu osób na niebezpieczeństwo.

Kto odpowiada, gdy „coś się stanie”
W przypadku pożaru lub kontroli nadzoru budowlanego odpowiedzialność może obejmować cały łańcuch decyzyjny:

  • inwestora – zlecenie robót z użyciem wyrobu bez właściwego dopuszczenia;
  • projektanta – przyjęcie w projekcie systemu bez prawidłowej podstawy
    dopuszczenia i bez jednoznacznej klasyfikacji ogniowej układu;
  • wykonawcę – wbudowanie wyrobu niezgodnego z dokumentacją/warunkami dopuszczenia;
  • producenta/importera – wprowadzanie do obrotu i znakowanie w sposób mogący wprowadzać w błąd.

Co to znaczy „system legalny i kompletny” w ETICS z płytką
To taki system, który posiada KOT obejmującą okładzinę i wszystkie składniki zestawu,
a w dokumentacji znajdują się:

  • wynik klasyfikacji reakcji na ogień (EN 13501‑1) wykonanej dla pełnego układu;
  • warunki i ograniczenia stosowania;
  • spójna deklaracja właściwości użytkowych odnosząca się do tego zestawu. Na rynku dostępne są rozwiązania spełniające te warunki. Są to m.in. systemy Elastolith, Brikoflex i Elabrick.

Trzy krótkie zasady dla projektu i budowy

  1. Bez KOT – nie wolno.
  2. Bez badań reakcji na ogień całego układu – nie ryzykuj.
  3. Bez pełnej dokumentacji zestawu – nie podpisuj odbioru.

Puenta
Brak badań i brak KOT to nie „brak papierka”. To realne ryzyko pożaru, roszczeń i odpowiedzialności. Kompletny system z KOT to legalność, bezpieczeństwo i… spokojny sen.