EUROPEJSKI RYNEK OCIEPLEŃ

Systemy ETICS już na stałe wpisały się w budowlany krajobraz Europy. Od dziesięcioleci przybywa symbolicznych pinezek na mapie regionów, w których systemy izolujące budynek przed nadmierną utratą ciepła stają się skutecznym rozwiązaniem z zakresu efektywności energetycznej tak w mikro-, jak i w makroskali.

Wśród państw Unii Europejskiej silnym i widocznym graczem na rynku ETICS jest Polska. Obecny wicelider pod względem powierzchni ocieplonych rocznie ścian uważany jest również za jeden z najnowocześniejszych rynków w Europie pod względem jakości wyrobu i rozwiązań technologicznych.

Dokładnie 60 lat temu, w 1957 roku, na budynku mieszkalnym w Berlinie zamontowano pierwszy na świecie system ociepleń. W ślad za Niemcami rozwiązanie to zaczęli wprowadzać Szwajcarzy oraz Austriacy. Przełomowym okresem zdobywania rynków europejskich był dla systemów ociepleń początek lat 70., kiedy wieloma krajami wstrząsnął pierwszy o tak dużej sile kryzys paliwowy. Spowodowany nim wzrost cen energii stał się impulsem do refleksji nad potrzebą minimalizowania strat ciepła budynku – rozwój branży wyraźnie więc przyspieszył, a świadomość korzyści płynących z ocieplania ścian zewnętrznych rosła.
Przystępujące do UE w latach 90. XX wieku i w pierwszych latach XXI wieku kraje również przyczyniły się do zmian na mapie „ocieplonej Europy”. Nowi członkowie zobowiązywali się do przyjęcia wymogów oraz regulacji unijnych i przede wszystkim szybkiego wprowadzania ich w życie. Państwa takie jak Polska, Czechy, Słowacja czy kraje bałtyckie mocno podniosły w tamtym czasie dynamikę wzrostu sektora ociepleń.

ETICS na mapie Europy
Wpływ „młodej Europy” wyraźnie widać, kiedy przeanalizuje się rynek ETICS na kontynencie. Europa Środkowo- -Wschodnia, z krajami takimi jak Polska, Niemcy, Austria, Czechy, Słowacja, Litwa, Łotwa i Estonia, jest niekwestionowanym liderem. Rocznie ociepla się tu około 120–130 milionów m2 ścian budynków. To więcej niż połowa całego europejskiego wolumenu, szacowanego na około 215–230 milionów m2. Drugim co do wielkości regionem jest Europa Południowo- Wschodnia, z rynkiem w granicach 60–65 milionów m2. Zastanawiający może wydać się fakt, iż kraje Europy Zachodniej (m.in. Francja, Wielka Brytania) z wynikiem 16–17 milionów m2 stanowią jedynie około 7% całego rynku.
Jeśli chodzi o Francję, powody takiej sytuacji są dwa. Po pierwsze w kraju tym bardzo długo dominowało ogrzewanie elektryczne, pochodzące w znacznej części ze źródła jądrowego, co dość nisko pozycjonowało koszty ogrzewania w całości domowych wydatków. Francuzi nie mieli więc motywacji, żeby szybciej zainteresować się tematem efektywności energetycznej. Drugą przyczyną była duża popularność ociepleń montowanych wewnętrznie. Tę tendencję przełamały dopiero regulacje unijne dotyczące grubości ociepleń i idąca za nimi konieczność stosowania ociepleń zewnętrznych.
Na ostatnim miejscu, jeżeli chodzi o powierzchnię ocieplonych ścian na przestrzeni roku, znajduje się Europa Północna, której 1,5 miliona mkw. montowanych ociepleń stanowi około 1% całości europejskiego rynku.

Turcja i Polska – największe rynki ociepleń
W skali poszczególnych państw europejskich dominującą pozycję zajmuje Turcja, z rynkiem ETICS szacowanym na 65 milionów mkw. rocznie. Warto wspomnieć, że popularność tej technologii w tym kraju wiąże się nie tylko z dbałością o mniejsze koszty ogrzewania, ale także o ochronę przed upałem, bo system ociepleń pełni też taką funkcję.
Mocną, drugą pozycję zajmuje Polska z 40 milionami mkw. rocznie. Na tle Europy rynku Polskę wyróżnia nowoczesna, nieustępująca zachodniej technologia, dynamiczny rozwój oraz wysoka konkurencyjność dająca konsumentom dostęp do atrakcyjnej i różnorodnej oferty. Jak podaje Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń, w Polsce wydano już ponad 500 aprobat technicznych na systemy ociepleń – najwięcej w Europie.

Czechy w grupie liderów
I kolejne ciekawe zestawienie potwierdzające siłę regionu centralnej Europy. Pod względem liczby mkw. ociepleń przypadającej na jednego mieszkańca europejskim liderem są Czechy – z 1,45 m2 na osobę. Dla porównania – na jednego Polaka przypada 1,04 m2 ocieplenia, a średnia na mieszkańca Europy to na razie 0,4 m2.

Materiały termoizolacyjne
Jeśli chodzi o materiały izolacyjne stosowane w systemach ociepleń, to – patrząc na wszystkie kraje europejskie – w zdecydowanej większości przypadków stosuje się styropian oraz wełnę mineralną. Udziały tych dwóch materiałów w rynku zmieniają się w zależności od kraju, ale ocenia się, iż w skali całej Europy stosowane są w około 95% przypadków.
Materiałem najczęściej wybieranym przez konsumentów jest styropian. Można go znaleźć na 80– 82% poddawanych ociepleniom elewacji. Użycie wełny mineralnej szacuje się w granicach 10– 15%, przy czym proporcje te mogą się delikatnie wahać w różnych regionach Europy. Przykładowo na północy kontynentu wełna mineralna cieszy się większą popularnością niż w pozostałych częściach Europy. Tłumaczy to fakt, iż materiał ten częściej wybierany jest jako izolacja budynków o konstrukcjach drewnianych, których na północy Europy stawia się więcej niż w pozostałych jej regionach.
W przeciągu ostatniej dekady wzrosło także znaczenie innych materiałów izolacyjnych używanych w systemach ociepleń, takich jak włókna drzewne, bloczki silikatowe, pianka poliuretanowa czy pianka fenolowa. W tym momencie ich udział w rynku materiałów izolacyjnych wykorzystywanych w ETICS szacuje się na 5–7%, podczas kiedy 10 lat temu wynosił on jedynie 2%.
Charakterystyczny dla wszystkich krajów europejskich jest wzrost grubości warstwy materiałów izolacyjnych w systemach ociepleń. Jeszcze 10–15 lat temu nie występowały systemy z termoizolacją powyżej 60 mm. Grubość płyt izolacyjnych w pierwszych mocowanych w Europie systemach mieściła się w zakresie 20–60 mm. Dzisiejsza średnia to 120–140 mm, a tendencja do zwiększania grubości izolacji charakterystyczna jest dla wszystkich krajów europejskich. Zastosowanie 18-centymetrowej warstwy styropianu też nie budzi już żadnego zdziwienia wśród uczestników rynku budowlanego.

Nowe regulacje, nowe trendy, nowe wyzwania
Ostatnie lata w branży ETICS to czas wzmożonych prac Komisji Europejskich nad jednolitymi standardami dotyczącymi systemów ociepleń. Zapotrzebowanie na rozwiązania energooszczędne w budownictwie całej Europy będzie z czasem coraz większe, ponieważ systemy ociepleń mają do spełnienia istotną rolę w osiągnięciu przyjętych przez Unię Europejską celów w tej dziedzinie. Ponadto część z regulacji, nad którymi obecnie trwają prace, dotyczy bezpieczeństwa pożarowego ETICS – to gorący temat chyba dla wszystkich krajów, w których ociepla się budynki.
Inną kwestią, nad którą zobowiązane są pracować firmy wytwarzające systemy ETICS, jest wdrażanie ulepszonych metod demontażu i recyklingu ociepleń. Docelowo na każdym producencie działającym w UE już za kilka lat ciążyć będzie obowiązek przedstawiania schematu utylizacji wyrobu funkcjonującego na rynku budowlanym po zakończeniu jego cyklu życia.
Wśród trendów na rynku ociepleń wymienić należy także zainteresowanie technologiami pozwalającymi przeprowadzić renowację istniejącego ocieplenia, dążenie do uzyskiwania coraz lepszego współczynnika przewodzenia ciepła oraz urozmaicanie oferty w odpowiedzi na indywidualne oczekiwania konsumentów.

Ralf Pasker
European Association for ETICS [EAE]

Wypowiedź przygotowano na podstawie wystąpienia, które odbyło się w ramach IV Międzynarodowej Konferencji ETICS zorganizowanej przez Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń 11–12 maja 2017 r.