REWITALIZACJA W OPOLSKIM
Działania rewitalizacyjne województwa opolskiego w ramach RPO WO 2014-2020 dotyczyć będą wyłącznie obszarów miejskich i obejmą wszystkie miasta regionu. Jednak z efektów rewitalizacji miast, takich jak wzrost zatrudnienia, zmniejszenie ubóstwa i poprawa jakości życia, korzystać będą także mieszkańcy sąsiadujących obszarów wiejskich.
Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym stanowi jeden z pięciu celów rozwojowych, które postawiła przed sobą Unia Europejska w Strategii Europa 2020. Osiągnięcie tego celu wymaga podjęcia kompleksowych działań w różnych wymiarach życia społeczno-gospodarczego. Jednym z narzędzi walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym są działania rewitalizacyjne podejmowane na obszarach, na których występują niekorzystne zjawiska społeczne.
Zrealizowane projekty
W województwie opolskim w latach 2007-2013 zrealizowaliśmy szereg projektów polegających na nadaniu terenom zdegradowanym nowych, użytecznych społecznie funkcji. Z puli środków przeznaczonych na rewitalizację w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2007-2013 skorzystały gminy, instytucje i uczelnie regionu, nadając modernizowanym terenom i obiektom użyteczne społecznie funkcje. Politechnika Opolska za ponad 21 mln zł zagospodarowała na cele dydaktyczno-badawcze nieużywany obiekt na terenie dawnych koszar wojskowych. W Prudniku zainwestowano niemal 10 mln zł w modernizację zabytkowych terenów centrum miasta, co pozwoliło na przywrócenie im utraconych funkcji społeczno-gospodarczych. Kompleksową rewitalizację śródmieścia na kwotę niemal 7,3 mln zł przeprowadziła gmina Kluczbork, odnawiając ratusz, Park Miejski i części wspólne kamienic w centrum, należących do wspólnot mieszkaniowych (fot.).
Zrealizowane projekty przyczyniły się do ożywienia gospodarczego, zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej, odnowienia więzi społecznych oraz integracji lokalnych społeczności.
Rewitalizacja opolskich miast
Planując nasze działania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020, przyjęliśmy założenie, że rewitalizacja musi uwzględniać wymiar społeczny, gospodarczy i fizyczny, realnie wiążąc interwencję ekonomiczną ze społeczną. Działania infrastrukturalne realizowane w ramach rewitalizacji będą podporządkowane celom społecznym związanym m.in. z redukcją ubóstwa i wykluczenia społecznego. Inwestycje w infrastrukturę muszą być więc elementem uzupełniającym działań społecznych i muszą odpowiadać na zdiagnozowane problemy społeczne.
Nasze działania rewitalizacyjne w ramach RPO WO 2014-2020 dotyczyć będą wyłącznie obszarów miejskich i obejmą wszystkie miasta regionu. Przyjęliśmy takie rozwiązanie ze względu na fakt, że ośrodki miejskie to obszary, w których szczególnie kumulują się negatywne zjawiska społeczno-gospodarcze, co powoduje ich nierównomierny rozwój i występowanie nierówności społecznych. Na Opolszczyźnie problem ten dotyczy zwłaszcza terenów poprzemysłowych powstałych wskutek upadku tradycyjnych branż przemysłowych oraz terenów, które utraciły swoje dotychczasowe funkcje wojskowe. W ramach RPO WO 2014-2020 nie przewidzieliśmy wsparcia rewitalizacji terenów wiejskich. Należy jednak podkreślić, że z efektów rewitalizacji miast, takich jak wzrost zatrudnienia, zmniejszenie ubóstwa i poprawa jakości życia, korzystać będą także mieszkańcy sąsiadujących obszarów wiejskich.
Beneficjenci i wysokość wsparcia
Na realizację projektów rewitalizacyjnych w województwie opolskim Zarząd Województwa Opolskiego przewidział wsparcie w ramach Osi X RPO WO 2014-2020 Inwestycje w infrastrukturę społeczną (działanie 10.2 Inwestycje wynikające z Lokalnych Planów Rewitalizacji). Na ten cel przeznaczyliśmy kwotę 30,7 mln euro. 55% z tej kwoty, czyli 16,9 mln euro, przypadnie 5 miastom subregionalnym (Brzeg, Kędzierzyn-Koźle, Kluczbork, Nysa), a 45%, czyli 13,8 mln euro – pozostałym 30 miastom województwa opolskiego. Przewidujemy, że pierwszy nabór wniosków o dofinansowanie na realizację projektów wynikających z Lokalnych Planów Rewitalizacji odbędzie się w I-II kwartale 2017 r.
Z pieniędzy przeznaczonych na rewitalizację będą mogły korzystać jednostki samorządu terytorialnego, ich związki, porozumienia i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa, jednostki sektora finansów publicznych, organizacje pozarządowe, kościoły i ich związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, szkoły wyższe oraz spółdzielnie mieszkaniowe. Projekty zostaną wsparte w formie dotacji bezpośrednich w maksymalnej wysokości 85% wydatków kwalifikowanych.
Jakie projekty będzie można realizować?
Jakie projekty będzie można realizować w województwie opolskim z puli środków przeznaczonych na rewitalizację? Zgodnie z przyjętymi założeniami dofinansujemy realizację kompleksowych projektów rewitalizacyjnych wynikających z Lokalnych Programów Rewitalizacji, które będą się przyczyniać do aktywizacji środowisk ubogich i zagrożonych wykluczeniem społecznym. Wsparciu nie będą jednak podlegały inwestycje polegające na budowie nowych obiektów. Wspierane będą natomiast projekty zakładające realizację przedsięwzięć inwestycyjnych odpowiadających na zdiagnozowane problemy społeczne. Możliwe więc będzie dofinansowanie przebudowy, remontu i adaptacji zdegradowanych budynków, obiektów, terenów i przestrzeni w celu nadania im nowych funkcji użytkowych (np. gospodarczych, społecznych, kulturalnych) sprzyjających poprawie jakości życia mieszkańców. Dofinansujemy także tworzenie warunków lokalowych i infrastrukturalnych do prowadzenia działalności gospodarczej i rozwoju usług, a także realizację działań na rzecz środowisk zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Wsparciem zostaną także objęte inwestycje polegające na dostosowaniu infrastruktury zdegradowanych budynków do świadczenia usług w zakresie opieki nad osobami zależnymi, w tym starszymi i niepełnosprawnymi. Możliwa będzie także realizacja projektów polegających na przebudowie, rozbudowie i adaptacji obiektów infrastrukturalnych z przeznaczeniem na tworzenie mieszkań chronionych, wspomaganych lub treningowych, jeśli projekty te zakładają inwestycję tylko w zakresie części wspólnych budynków mieszkalnych.
Efektem naszych działań w zakresie rewitalizacji będzie wzrost zatrudnienia na terenach objętych wsparciem, a w konsekwencji – zmniejszenie ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz poprawa jakości życia mieszkańców, co pozwoli na zrównoważony rozwój całego regionu.
Andrzej Buła
Marszałek Województwa Opolskiego
