KONCEPCJE REWITALIZACJI MIAST
Rewitalizacja przestrzeni miejskich to nowy obszar działalności projektowej, w którym wyspecjalizowała się pracownia architektoniczna Nizio Design International. Nizio Design International dotychczas kojarzono głównie z realizacją obiektów muzealnych, multimedialnych ekspozycji i scenariuszy wystaw. Ale nasza pracownia ma na swoim koncie także koncepcje i projekty rewitalizacji – wielokrotnie nagradzane, również międzynarodowymi laurami.
Odpowiada m.in. za realizacje takie jak multidyscyplinarny projekt przekształcenia dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Julia” w Wałbrzychu w Starą Kopalnię – Centrum Nauki i Sztuki, nagrodzony laurem Highly Commended w kategorii Public Service Architecture w konkursie European Property Awards, czy uhonorowaną „Złotym Żurawiem” rewitalizację dawnej synagogi w Chmielniku, gdzie działa ośrodek edukacyjno- muzealny „Świętokrzyski Sztetl” z zaprojektowaną przez nas ekspozycją. Pracownia przygotowała również koncepcję oraz prowadziła badania społeczne, na podstawie których wypracowany został projekt rewitalizacji zabytkowych Młynów Rothera w Bydgoszczy.
Dedykowane miastom
W ostatnich miesiącach zespół Nizio Design International opracował kilka kompleksowych koncepcji rewitalizacji dedykowanych miastom, ich znacznym obszarom bądź wybranym obiektom. Nie dość wspomnieć o tych przygotowanych dla Łęczycy, Kraśnika oraz Janowa Lubelskiego. Pracownia ma w portfolio także dwa nowe, powiązane z rewitalizacją projekty, które wykonała dla Łodzi. Pierwszym z nich jest projekt „Lapidarium. Magazyn Detalu Architektonicznego”, drugim – mobilne i multimedialne narzędzie do międzynarodowej promocji miasta oraz Polski przez pryzmat zagadnień związanych z rewitalizacją oraz zmianami, jakie ten rodzaj działalności architektów wnosi do przestrzeni publicznej i życia społecznego.
Sporządzane przez pracownię koncepcje rewitalizacji są wynikiem zapotrzebowania deklarowanego przez lokalne władze i dotyczą ,,stref zdegradowanych”, czyli obszarów ,,gminy znajdujących się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym”.
Przeprowadzany proces diagnozy, polega między innymi na analizie danych statystycznych, bezpośrednim badaniu oczekiwań i problemów mieszkańców miast i gmin oraz analizie urbanistyczno-przestrzennej wyznaczonych stref przeznaczonych do rewitalizacji. Diagnoza służy miastom do wyznaczenia obszarów zdegradowanych, które w drodze uchwały stają się strefą rewitalizacji.
Jest to pierwszy etap rozpoczynający wieloletni i złożony proces rewitalizacji. Kolejnym etapem jest opracowanie dla wyznaczonej przestrzeni koncepcji rewitalizacji, która ukazuje kierunki i możliwości działań jakie należy podjąć w celu uzyskania postawionych celów rewitalizacji.
Opracowując je, za wytyczną bierzemy tekst ustawy z dnia 9 października 2015 r., który mówi o rewitalizacji, jako o „procesie wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzonym w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji”. Proces ten zakłada etapowość prac wynikającą z ich złożoności, jak również zaangażowanie wspomnianych w ustawie „interesariuszy”, czyli mieszkańców obszaru rewitalizacji, właścicieli nieruchomości znajdujących się na tym obszarze, innych mieszkańców gminy, podmiotów prowadzących lub zamierzających prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą, społeczną, organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, jak również jednostki samorządu terytorialnego, organy władzy publicznej.
Dla opracowania rewitalizacyjnych koncepcji istotną rolę grają więc badania społeczne, przeprowadzane wśród grup interesariuszy, jak również konsultacje społeczne, które mają zmierzać w dalszych etapach do wypracowania projektów zgodnych z potrzebami, oczekiwaniami i możliwościami danej gminy, miasta.
Koncepcje rewitalizacji dotyczą obiektów, znacznych obszarów miast, których kształt i funkcje nie spełniają oczekiwań oraz wymogów wynikających ze zmieniających się warunków i potrzeb społecznych. Badania, analizy i tworzone w ich toku projekty służą wzmacnianiu potencjału miejsc, konkurencyjności i atrakcyjności dla inwestorów oraz turystów. Nie bez znaczenia jest poprawa postrzegania miasta przez jego mieszkańców, wydobycie i podkreślenie naturalnego oraz historycznego potencjału miejsca, poprawienie warunków dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości, szansa na stworzenie miejsc pracy i poprawę jakości codziennego życia. Zaproponowane przez nas koncepcje stanowią punkt wyjścia dla dalszych konsultacji, dyskusji z mieszkańcami, tworzenia planów budżetowych oraz pozyskiwania środków na realizację planowanych zmian i przeobrażeń miejskich obszarów.
Rekreacja, sport i turystyka w Łęczycy
Przygotowana dla Łęczycy koncepcja rewitalizacji stanowi narzędzie do realizacji strategicznych celów miasta w obszarze lokalnego rozwoju, pobudzenia gospodarki i turystyki. Opracowane oraz przeprowadzone przez naszą pracownię badania społeczne stały się podstawą oraz wytyczną do procesu projektowego – do stworzenia takiej koncepcji rewitalizacji, która wyjdzie naprzeciw społecznym potrzebom, oczekiwaniom mieszkańców względem przyszłych funkcji określonych obszarów miasta. Rewitalizacja ma bowiem w szerokim zakresie posłużyć rozwojowi społeczno-gospodarczemu. W toku przeprowadzonych analiz przestrzennych oraz analiz dokumentów wyodrębniono zagadnienia i obszary istotne dla rozwoju miasta, takie jak rekreacja, sport i turystyka, historia, dorobek kulturowo-architektoniczny XX w. oraz infrastruktura poprzemysłowa. W przedstawionej koncepcji uwzględniono propozycje rewitalizacji dla terenów przyległych do zalewu miejskiego. Projekty, które zostały opracowane na podstawie badań, poddano w lutym 2016 roku społecznym konsultacjom, podczas których prowadziliśmy dyskusje i warsztaty z udziałem mieszkańców Łęczycy.
Rewitalizacja nad zalewem
Koncepcja rewitalizacji terenu zalewu w Kraśniku zakłada reorganizację i modernizację przestrzeni oraz stworzenie prężnie funkcjonującego rekreacyjno-turystycznego centrum z infrastrukturą hotelową, gastronomiczną, edukacyjną, sportową i rozrywkową. Opracowany przez Nizio Design International projekt przewiduje wykorzystanie bogactwa lokalnych materiałów oraz czerpanie z wytwórczej oraz historycznej tożsamości miasta inspiracji do stworzenia obiektów wtopionych w naturalny ekosystem doliny rzeki Wyżnicy i Wyżnianki. W projekcie przeznaczoną do rewitalizacji przestrzeń podzielono na strefy wyraźnie nawiązujące do lokalnej tradycji, inspirowane procesem wytwarzania cegły: glinianą, drewnianą oraz ceglaną. Koncepcja została wypracowana w oparciu o analizy sytuacji społeczno-gospodarczej. Zakłada ona m.in. stworzenie placu zabaw, mariny, trybuny na potrzeby wydarzeń sportowych, amfiteatru i wypożyczalni sprzętu sportowego. Kulminacyjnym punktem rewitalizacji obszaru wokół zalewu ma być „ceglany park”. Przewidujemy, że rewitalizacja wzbogaci region o przestrzeń publiczną, która zapewni rekreację, edukację ekologiczną i atrakcyjną przestrzeń dla mieszkańców oraz turystów. Koncepcję poddano konsultacjom społecznym w lutym 2016 roku.
Zmiany w Janowie Lubelskim
Opracowana dla Janowa Lubelskiego koncepcja dotyczy rewitalizacji miejskiego rynku wraz z koncepcją nowego budynku wielofunkcyjnego i dworca autobusowego. Pracownia Nizio Design International realizowała wcześniej w Janowie Lubelskim ważną dla lokalnego rozwoju inwestycję – Zoom Natury, który został uhonorowany w międzynarodowym konkursie International Property Award nagrodą dla najlepszego w Europie obiektu z kategorii Leisure Architecture.
Zaprojektowany przez nasz zespół park reakreacyjno-edukacyjny, który otwarty został w czerwcu 2015 roku, przyciągnął do tej pory ponad 200 tysięcy zwiedzających. Miasto potrzebuje dalszych zmian. Nowy rewitalizacyjny projekt przeznaczono do realizacji w etapach. Zakłada on stworzenie funkcjonalnej oraz atrakcyjnej przestrzeni, która będzie przyjazna mieszkańcom i poprawi ich komfort życia. Koncepcja przewiduje m.in. wprowadzenie jednolitych elementów wykończenia (nawierzchni, małej architektury, infrastruktury i zieleni) oraz uporządkowanie wielkoformatowych reklam. Zmiany funkcjonalne zaplanowano dla dworca autobusowego. Projekt zakłada budowę obiektu mieszczącego punkt obsługi pasażerów, informację turystyczną i małą gastronomię. Neutralna forma i transparentne fasady zapewnią nieznaczną ingerencję w przestrzeń rynku.
Łódzkie rewitalizacje
Projekt „Lapidarium. Magazyn Detalu Architektonicznego” to jeden z efektów współpracy pracowni Nizio Design International z miastem Łódź. Rewitalizacja modernistycznego budynku przy ul. Kościuszki 19 zakłada przywrócenie niszczejącej perły architektury do życia i nadanie jej nowych funkcji. Zaplanowaliśmy podział parteru na strefę wejściową (komunikacji wraz z recepcją), strefę ekspozycji przeznaczoną na stałe prezentacje tematyczne, strefę wielofunkcyjną, strefę ekspozycji czasowych oraz strefę sanitarną i techniczną. W nowo projektowanym budynku zaplanowaliśmy strefę magazynową.
Ekspozycje będą miały wyodrębnione strefy tematyczne: urbanistyki i architektury, wraz z warsztatem makiet urbanistycznych (Info-box), architektury wnętrz, wystaw czasowych oraz dziedziniec z ekspozycją „Lapidarium – Magazyn Detalu Architektonicznego”. Lapidarium ma być miejscem warsztatowym o charakterze edukacyjnym oraz wizerunkowym, o unikatowym walorze ekspozycyjnym.
Zagadnienia rewitalizacji zainspirowały także inny, przygotowany przez naszą pracownię projekt – narzędzie do międzynarodowej promocji Łodzi i Polski. Narzędzie to ma formę mobilnej interaktywnej wystawy. Do prezentacji merytorycznej zawartości, zaangażowania widzów i przekazania im wiedzy o rewitalizacji, wykorzystuje nowoczesne technologie, aplikacje oraz gry.
Na narzędzie składa się 7 elementów: manualna instalacja, prezentacja filmowa, stanowisko multimedialne, wystawa oraz aplikacja mobilna, specjalny gadżet i scenariusz konferencji. Projektując narzędzie, myśleliśmy o tym, by pokazać jak najszerszemu gronu odbiorców, że rewitalizacja to ogromna szansa na rozwój w 3 sferach: ludzie, przestrzeń, ekonomia. Każdy z elementów narzędzia opracowany został w 4 wersjach językowych (angielska, niemiecka, francuska oraz hiszpańska) i z powodzeniem może być prezentowany zarówno w zestawie, jak i jako odrębnie działające narzędzie. W warstwie graficznej i interaktywnej narzędzie pozwala odbiorcom na zapoznanie się z ideą rewitalizacji nawet bez znajomości języków obcych. Lekkie aluminiowe komponenty pozwalają na montaż i prezentowanie całości lub pojedynczych elementów w dowolnych warunkach i lokalizacjach na całym świecie. Narzędzie będzie wykorzystane m.in. w kampanii na rzecz przyznania Łodzi praw do organizacji Wystawy International EXPO 2022.
