DOKUMENTACJA PROCESU BIM

Według standardów brytyjskich PAS. Building Information Modeling (BIM), jako technologia wspomagająca proces inwestycyjny, w ostatnich latach staje się coraz popularniejsza. Wiele firm decyduje się na jej wdrożenie i zmianę sposobów pracy.

Aby jednak rozpocząć wdrożenie BIM-u, trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie „Czym tak właściwie BIM jest?”.

Często technologia BIM jest identyfikowana z oprogramowaniami umożliwiającymi pracę na trójwymiarowej reprezentacji obiektu budowlanego. Jednak najważniejszą częścią modeli BIM jest zawarta w nich informacja oraz metody jej współdzielenia między uczestnikami procesu inwestycyjnego. W zbieraniu informacji używane są nowoczesne rozwiązania informatyczne wspierające proces.
W tak zdefiniowanej metodologii pracy w BIM konieczne jest określenie zakresu oraz sposobu wymiany informacji. Unormowany i uporządkowany sposób ustalania tych elementów przedstawia brytyjska norma PAS 1192- 2:2013.
Norma ta jest powszechnie dostępna i przedstawia szczegółowe informacje, jak poprawnie przeprowadzony proces zastosowania metodologii BIM powinien wyglądać.
We wstępie do normy możemy przeczytać, że: „Każde zadanie powinno być wykonywane dla wspólnej korzyści wszystkich uczestników projektu. (…) W procesie takim wszyscy uczestnicy są zobowiązani do produkowania informacji w ustandaryzowany, uzgodniony sposób, aby zapewnić odpowiednią jakość informacji oraz umożliwić jej przetwarzanie bez potrzeby jej interpretacji”.
Jednocześnie norma ta podkreśla, że: „Takie podejście do procesu inwestycyjnego nie wymaga dodatkowych nakładów pracy, ponieważ wszystkie wymagane informacje zawsze były produkowane. Jednak wymagane jest wspólne zrozumienie i zaufanie między wszystkimi członkami zespołu oraz wysoki poziom standaryzacji procesów”.

Definicja wymagań BIM
Pierwszym krokiem, zanim jeszcze zamówimy projekt w technologii BIM, jest ustalenie celów oraz zakresu zastosowania metodologii. BIM, jako system zarządzania informacją w procesie inwestycyjnym, może być wykorzystywany na każdym etapie procesu inwestycyjnego w wielu czynnościach, takich jak:
• Tworzenie dokumentacji projektowej.
• Wsparcie w procesie projektowania.
• Koordynacja prac projektowych.
• Przedmiarowanie i wycena.
• Raportowanie prac budowlanych.
• Zbieranie informacji w procesie zarządzania obiektem.
• Zarządzanie dokumentacją w procesie budowy oraz zarządzania obiektem.
W ustaleniu powyższego zakresu pomocny jest pierwszy wymagany przez normę PAS dokument, czyli EIR (Employer’s Information Requirements) lub, tłumacząc na język polski – Wymagania Informacyjne Zamawiającego. W dokumencie tym specyfikujemy nasze oczekiwania i zakres zastosowania technologii na projekcie. Dwa najważniejsze załączniki tego dokumentu LOD/LOI oraz kwestionariusz kompetencyjny. LOD (Level of Detail/ Development) oraz LOI (Level of Information) to standard określający sposób prezentacji informacji geometrycznej i niegeometrycznej obiektów BIM. Elementy o niższym poziomie LOD i LOI mają mniej detali geometrycznych i informacji od tych o wyższym poziomie LOD.

Odpowiedź na wymagania zamawiającego
Po ustaleniu wymagań i celów przychodzi czas na postępowanie przetargowe. W trakcie jego trwania potencjalni wykonawcy przedstawiają swoją propozycję procesu BIM oraz implementacji wymagań w dokumencie zwanym BEP, czyli BIM Execution Plan.
BEP jest jednym z najważniejszych dokumentów w trakcie projektów wykonywanych z zastosowaniem metodologii BIM i jako taki występuje w normie PAS w dwóch odmianach:
• Pre-contract BEP – Propozycja wykonawcy spełnienia wymagań EIR.
• Post-contract BEP – Opis wykorzystania BIM na projekcie. BEP to projekt zarządzania i utrzymania informacji. W normie PAS 1192- 2:2013 jest definiowany jako przygotowany przez wykonawcę plan, w którym przedstawiony jest sposób zbierania, zarządzania i dokumentacji informacji w modelu BIM.
Pre-contract BEP jest odpowiedzią na wymagania zamawiającego postawione w EIR i jest częścią oferty wykonawcy. Po wybraniu wykonawcy i rozstrzygnięciu przetargu zamieniany jest on w Post-contract BEP, który jest tworzony przy udziale wszystkich stron biorących udział w projekcie i przedstawia wszystkie szczegóły zastosowania metodologii BIM na projekcie.
Tak skonstruowana procedura zamawiania oraz planowania projektów z zastosowaniem BIM-u opisana szczegółowo w normie PAS 1192-2:2013, będąca jednocześnie integralną częścią innych warunków zamówienia oraz wykonania kontraktu, zapewnia prawne podstawy dla wymagań technologicznych i jakościowych przy zastosowaniu technologii informatycznych w inwestycjach budowlanych.

Warunek konieczny?
Czy stworzenie powyższych dokumentów jest koniecznym etapem projektów wykonywanych z zastosowaniem technologii BIM? Jest to pytanie w rodzaju: „czy umowa określająca warunki wykonania kontraktu jest niezbędna?” lub „czy w postępowaniu przetargowym konieczne jest sprecyzowanie warunków zamówienia?”. Jeżeli jako zamawiający chcemy wykorzystać model stworzony zgodnie z ideą BIM oraz mamy sprecyzowane wymagania co do modelu, musimy je udokumentować i uzgodnić ze wszystkimi stronami kontraktu, a następnie weryfikować. Dokumenty zalecane przez brytyjską normę PAS 1192-2:2013 stanowią ramę i punkt startowy dla procesu określania oczekiwań do zastosowania technologii BIM na projekcie oraz następnie kontroli i weryfikacji tego procesu w trakcie całego jego trwania. I tak rozumiane, są niezbędne we wszystkich kontraktach realizowanych z wykorzystaniem metodologii BIM.

Tomasz Duda
Inżynier BIM AEC Design