Amerykański Departament Handlu przewiduje, że w skali globu sektor budowlany powinien wzrosnąć o 85% do 2030 r., kreując rynek o wartości 15,5 bilionów dolarów. Stany Zjednoczone z pewnością będą jednym z największych kawałków tego tortu. Wielkość amerykańskiego rynku oraz ogromna siła nabywcza sprawiają, że branża budowlana w USA stwarza ogromne możliwości rozwoju.
Koniunktura rynku budowlanego w Stanach Zjednoczonych jest ściśle związana z aktywnością całej gospodarki. Im wyższy wzrost gospodarczy i lepsze wskaźniki ekonomiczne, tym większa skłonność do nabywania nieruchomości, zarówno przez indywidualnych, jak i instytucjonalnych uczestników rynku. To napędza rozwój branży budowlanej. Natomiast w momencie kryzysu gospodarczego dochodzi do automatycznego załamania rynku budowlanego. Doszło do tego w 2008 r., kiedy w wyniku krachu gospodarczego i załamania rynku nieruchomości w USA branża budowlana odnotowała ogromny kryzys. Obecna sytuacja jest stabilna – dochód firm branży budowlanej waha się w granicach 4,5–5,9% rocznie i przewiduje się, że wskaźnik ten będzie stabilny w ciągu najbliższych 5 lat. Szczególnie w ostatnich latach zaczął rosnąć rynek mieszkaniowy, głównie dzięki zwyżkowym dochodom rozporządzalnym gospodarstw domowych, poprawiającym się warunkom ekonomicznym w kraju oraz niskiemu oprocentowaniu kredytów hipotecznych. Częste katastrofy naturalne spowodowały większą potrzebę odbudowy domów i obiektów użytku publicznego. Tendencję wzrostową (średnio w granicach 2–4% rocznie) w najbliższych latach będą miały także koszty – robocizny (problem niedoborów siły roboczej), usług architektonicznych i inżynieryjnych oraz materiałów budowlanych (tj. gips, cement, beton oraz drewno). Największy udział w dochodach branży (ponad 70%) ma rynek komercyjny i przemysłowy. Pozostałą część stanowi rynek mieszkaniowy. Znaczącą większość dochodów branży (97%) generują małe i średnie firmy budowlane, często korzystające z usług podwykonawców. Pod względem geograficznym sektor koncentruje się w amerykańskich stanach o największej liczbie mieszkańców, tj.: Nowy Jork, Pensylwania, Północna Karolina, Floryda, Illinois, Texas, Kalifornia oraz Waszyngton. Prognozy ekonomiczne wskazują, że największy wzrost branży z tendencją utrzymującą się w najbliższych latach skoncentruje się na Południu i Zachodzie kraju, najbardziej w Teksasie (aż 10% wzrost), oraz w metropoliach, tj. Oklahoma City, Las Vegas czy Hartford. Natomiast spadek aktywności przewidywany jest w metropoliach New Orleans, Los Angeles oraz Orlando. Ponad 80% amerykańskiej populacji żyje na obszarach miejskich, co napędza popyt zarówno na budowę nowych, jak i odbudowę oraz modernizację istniejących obiektów. Największy wzrost w najbliższych latach będzie dotyczył właśnie zabudowy publicznej, w tym budynków komercyjnych, dróg i mostów. W 2018 roku rząd USA ogłosił program Infrastructure for Rebuilding America, w ramach którego na projekty infrastrukturalne przeznaczy aż 1,5 mld dolarów. Chodzi o 10 projektów budowy autostrad i mostów, dwa logistyczne w dziedzinie transportu, trzy portowe i trzy dotyczące infrastruktury kolejowej. Pomimo obaw związanych ze zwiększonym protekcjonizmem gospodarczym, USA wciąż pozostają największym na świecie odbiorcą bezpośrednich inwestycji zagranicznych (według danych Bureau of Economic Analysis pod koniec 2017 r. ich wartość wynosiła ponad 450 mld dolarów). Stany Zjednoczone są także największym importerem produktów budowlanych. Dotyczy to głównie towarów z branży oświetleniowej, grzewczo-chłodniczo-wentylacyjnej oraz drzewnej. Znaczna część kapitału pochodzącego z bezpośrednich inwestycji zagranicznych trafia do sektora budowlanego, a w szczególności w nieruchomości komercyjne w największych metropoliach USA. Sama dzielnica Nowego Jorku – Manhattan – w 2017 r. przyciągnęła prawie 1/5 wszystkich inwestycji zagranicznych w Stanach Zjednoczonych. Pomimo iż znaczna część koncentracji FDI w branży dotyczy pokaźnych transakcji w dużych miastach, to najlepsze możliwości inwestycyjne, z punktu widzenia przedsiębiorców planujących wejść na tutejszy rynek, mogą znajdować się na rynkach podmiejskich i w miastach tzw. drugiego rzędu, gdzie jest więcej miejsca na niewykorzystane jeszcze możliwości wzrostu.
Trendy rynkowe – gdzie szukać szans i możliwości?
Rynek amerykański może zaoferować polskim producentom branży budowlanej ogromne możliwości sprzedaży. Jest to największy rynek konsumpcyjny na świecie ze stabilnym popytem na nowe inwestycje – mieszkaniowe, handlowe, logistyczne i produkcyjne. Warto zwrócić uwagę na kilka trendów, które w najbliższych latach będą wyznaczały kierunki rozwoju amerykańskiej branży budowlanej. Dużą popularnością będą cieszyły się budynki stawiane według koncepcji energooszczędnej, o niemal zerowym zużyciu energii – Net-Zero Energy Buildings. W ślad za tym dominującym trendem będzie szła eliminacja gazów cieplarnianych przy konstrukcji nowych budynków. Jednym z priorytetów będzie też większa dbałość o zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. Decydujące będą takie elementy, jak: jakość powietrza w pomieszczeniach, stosowanie materiałów o niskiej zawartości substancji szkodliwych, dostęp do naturalnego światła, bezpieczne i wydajne zużycie wody, odporność materiałów na zanieczyszczenia. Tak, jak w każdej innej dziedzinie, również w budownictwie coraz większe znaczenie będzie miało wykorzystanie technologii informatycznych. Wydajniejszy i bardziej zaawansowany technologicznie „inteligentny budynek” stał się już niemal powszechny. Stwarza to szerokie możliwości firmom oferującym usługi projektowe oraz technologie informacyjno-komunikacyjne wykorzystywane w budownictwie.
Wyzwania rynkowe
Branża budowlana w USA charakteryzuje się stosunkowo niskim poziomem regulacji i barier wejścia. Podstawą prawną są głównie stanowy kodeks budowlany (building code) oraz lokalne plany zagospodarowania przestrzennego (zoning code). Przepisy obejmują m.in. kwestie takie, jak standardy budowlane, kontrola zanieczyszczeń, użytkowanie gruntów, występowanie zakłóceń dla otoczenia oraz kwestie związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. Spełnienie wymagań określonych w kodeksie budowlanym obejmuje również wykonanie testów wydajności, tj. testów na infiltrację powietrza, wody, wydajność strukturalną. Pod uwagę bierze się również parametry materiałów budowlanych (reakcja drewna na wilgotność, zawartość ołowiu, powłoki aluminiowe, wytrzymałość na rozciąganie). Kluczowe są również uwarunkowania geograficzne i meteorologiczne. Regiony sklasyfikowane jako strefy ryzyka huraganów o wysokiej prędkości (HVHZ) mają dodatkowe wymagania zapewniające bezpieczeństwo w trakcie klęsk żywiołowych. Z kolei te o wysokich temperaturach powietrza lub ekstremalnych wahaniach temperatur mogą wymagać np. dodatkowych testów termicznych. Sektor budowlany regulowany jest także przez przepisy federalne, a w szczególności przez Administrację Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy amerykańskiego Departamentu Pracy (Occupational Safety and Health Administration). Pewnym ograniczeniem dla firmy planującej wejść na rynek USA może być też znalezienie pierwszych klientów. Zdobycie reputacji, w tym np. nawiązanie relacji z podwykonawcami, dostawcami, instytucjami finansowymi i klientami, wymaga czasu oraz odpowiedniej strategii. Najwyższe bariery wejścia występują zwykle w projektach budownictwa przemysłowego i inżynieryjnych, które wymagają skomplikowanych metod zarządzania i zrozumienia złożonych technologii budowlanych. Kolejny z czynników, które mogą zniechęcać do rozwoju działalności, to istniejące już sieci dystrybucji i umów między lokalnymi podmiotami budowlanymi a dostawcami. Generalni wykonawcy często rozwijają długoterminowe relacje z deweloperami, finansistami i profesjonalnymi konsultantami. Duże lub złożone projekty budowlane są zwykle przyznawane w drodze przetargu publicznego – ograniczonego do kilku dużych graczy, lub przetargu prywatnego, gdzie zamawiający zaprasza do złożenia oferty kilku wybranych kontrahentów, na ogół ze swojego regionu. Dodatkowym problemem są dość rozbudowane regulacje środowiskowe. Na szczęście obecna administracja wiele z nich złagodziła i zamierza kontynuować ten kierunek zmian.
Gdzie szukać wsparcia?
Na poziomie federalnym największym programem wsparcia dla zagranicznych inwestorów jest program SelectUSA, zarządzany przez amerykański Departament Handlu. Jego zadaniem jest koordynacja działań rządu federalnego (z zachowaniem neutralności co do konkretnych lokalizacji) związanych z promocją Stanów Zjednoczonych jako miejsca przyjaznego biznesowi oraz prowadzenie działalności informacyjnej. Dużą swobodę działania w zakresie zachęt oferowanych biznesowi mają władze stanowe. Każdy stan ma własną administrację zajmującą się rozwojem gospodarczym i wsparciem zagranicznych inwestorów, która skupia się wokół tzw. Economic Development Agencies. Preferencje poszczególnych stanów są też zróżnicowane – jednym zależy na skali zatrudnienia, innym na przyciągnięciu zagranicznych eksporterów. Warto też mieć na uwadze fakt, że z większości programów wsparcia można skorzystać jedynie w partnerstwie z amerykańskim podmiotem. W ciągu ostatnich lat władze federalne i lokalne bardziej zachęcały do ożywienia produkcji poprzez ukierunkowane zachęty finansowe oraz strukturalne. Spełnienie określonych progów zatrudnienia często kwalifikuje firmę do zwolnień podatkowych. Ponadto firmy budowlane mogą otrzymać pomoc od stowarzyszeń zawodowych, takich jak Associated General Contractors of America czy International Code Council. Oferują one programy szkoleniowe, konferencje i możliwości budowania relacji biznesowych w różnych regionach oraz podsektorach. To drugie, opracowujące wzorcowe kodeksy i standardy dla budownictwa, zrzesza ponad 64 tys. członków. Firma planująca wejść na rynek amerykański powinna rozważyć członkostwo w jednej z organizacji branżowych. Osobisty kontakt z tamtejszym środowiskiem zawodowym jest bardzo ważnym czynnikiem w procesie wprowadzania produktu na ten rynek. Na bardzo konkurencyjnym i nasyconym rynku odbiorcy ostrożnie podchodzą do zmiany dostawcy, zwłaszcza kiedy jest nim nieznany zagraniczny przedsiębiorca, a członkostwo w jednej ze znanych i cenionych organizacji może pełnić ważną rolę rekomendacyjną w środowisku branżowym.
Wsparcie PAIH
Polskie firmy z branży budowlanej rozważające wejście na amerykański rynek wspiera Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH w Waszyngtonie. Musimy przyznać, że zainteresowanie rodzimej branży działalnością w Stanach jest ogromne. Dobrze przygotowana i przemyślana strategia biznesowa, znajomość rynku, dostosowanie produktu do jego potrzeb, zidentyfikowanie niszy, poznanie konkurencji czy określenie kluczowego odbiorcy – to tylko kilka warunków koniecznych do spełnienia, aby zaistnieć po tej stronie oceanu. Nie bez znaczenia w tym procesie jest zorganizowanie tzw. przyjazdu rekonesansowego, połączonego z udziałem w targach budowlanych lub misji handlowej. W ten sposób można bardzo szybko i skutecznie dotrzeć do lokalnych partnerów i rozpoznać rynek. Nasze biuro pomaga w dotarciu do kluczowych partnerów, ma kontakty do lokalnych firm, organizacji branżowych i stanowych agencji rozwoju gospodarczego. Wspieramy także w zrozumieniu regulacji prawnych i jesteśmy w stanie zweryfikować lokalne podmioty, tak aby zminimalizować ryzyko i koszty działalności za oceanem.
Joanna Górska Business Development Manager Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH w Waszyngtonie
