NOWOCZESNE CENTRUM KULTURY

Projekt WXCA i Ralph Appelbaum Associates (RAA) zajął I miejsce w konkursie na siedzibę Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczpospolitej w Lublinie organizowanym przez Muzeum Lubelskie w Lublinie i Zarząd Główny SARP. Sąd konkursowy pod przewodnictwem arch. Bolesława Stelmacha przyznał nagrodę jednomyślnie i docenił pracę m.in. za racjonalne podejście do zabytku i wykorzystanie go jako eksponatu.

Historyczna tkanka, nowoczesne muzeum

Dzieje Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczpospolitej to historia, która dotyka wielu z nas bardzo bezpośrednio – dotyczy naszych rodzin, przodków, naszego bezpośredniego otoczenia.
– Dlatego najistotniejszymi dla nas filarami tworzenia projektu architektonicznego
i wystawienniczego były wspólna historia, odkrywanie i współtworzenie – opowiada Michał Czerwiński z WXCA.

Projektantom zależało także na wyeksponowaniu walorów historycznych i estetycznych zabytkowego Pałacu Lubomirskich oraz dyskretnym wprowadzeniu niezbędnej infrastruktury technicznej, umożliwiającej stworzenie atrakcyjnego programu kulturalnego i rekreacyjnego nowoczesnego muzeum animującego życie placu. Istotnym aspektem w koncepcji jest zachowanie i odtworzenie wartościowych historycznie i architektonicznie elementów budowli i otoczenia. – Chcemy przywrócić oryginalną formę zabytkowego obiektu oraz odtworzyć stolarkę, kolorystykę, detal na podstawie materiałów archiwalnych oraz analogii – mówi Michał Sokołowski z WXCA. Zgodnie z koncepcją WXCA i RAA rekonstrukcja, przebudowa oraz rozbudowa podziemia zabytku utworzyła elastyczny układ przestrzenny dla funkcjonowania w historycznej tkance Lublina nowoczesnego, zintegrowanego muzeum – centrum kultury.

Muzeum będzie dostępne dla wszystkich grup społecznych.

Doświadczanie historii Kresów

– Zależało nam na stworzeniu atrakcyjnego, immersyjnego i wielowarstwowego doświadczenia historii Kresów. W tym celu wprowadziliśmy bogaty i różnorodny program kulturalny, edukacyjny i rekreacyjny do zabytkowego obiektu Pałacu Lubomirskich
i jego bezpośredniego otoczenia z wystawą główną jako sercem – dodaje Katarzyna Dudek
z WXCA. Wspomnianym sercem wystawy jest Matecznik – usytuowany w centralnym, reprezentacyjnym wnętrzu dawnej auli. Matecznik to początek ekspozycji, jej synteza
i miejsce refleksji zwiedzających. – Zaproponowana w tej przestrzeni multimedialna projekcja przedstawi zwiedzającym zmieniające się granice ziem wschodnich wraz z najważniejszymi wydarzeniami historycznymi od X wieku do współczesności. Bedzie również zawierać informacje statystyczne dotyczące mniejszości narodowych i religijnych zamieszkujących teren ziem wschodnich na przestrzeni wieków – zdradza Katarzyna Kozera, Creative Media Designer z RAA.

Koncepcja wystawy stałej Muzeum Ziem Wschodnich w Lublinie oparta jest na wzajemnym przenikaniu się czasu historycznego, przestrzeni oraz idei i zjawisk. Ekspozycja przedstawia ziemie wschodnie jako przestrzeń podlegającą dynamicznym zmianom – ze stale zmieniającymi się granicami, lecz także jako miejsce szeroko pojętych spotkań kulturowych, koegzystencji ludzi o różnym pochodzeniu społecznym, etnicznym i narodowym i jednocześnie wizerunku tych ziem jako ostoi, matecznika polskości.

Ścieżka wystawy jest tak pomyślana, by angażować wyobraźnię i zmysły, a stanowiska interaktywne zachęcają do wracania do muzeum i odkrywania coraz to nowych informacji.
– Ekspozycja ma pobudzić do dialogu na temat tożsamości i pamięci zbiorowej, dzięki czemu doświadczenie zwiedzających przeniesione zostanie poza wrota muzeum – dodaje dr Małgorzata Stolarska-Fronia Interpretive, Planner z RAA.

Ciekawym rozwiązaniem jest potraktowanie samej architektury i historii budynku jako elementu wystawy. Ten wątek będzie stanowił uzupełnienie ekspozycji i będzie przedstawiony zarówno w formie odpowiednio zakomponowanych odkrywek ukazujących wybrane warstwy oryginalnych farb, tynków, struktury ceglanej, jak i multimedialnie – za pomocą rozszerzonej rzeczywistości. Zwiedzający poprzez okulary VR będą mogli przenieść się w wybrany okres życia budynku i miasta, odkrywając architekturę, stroje, dekoracje
i wydarzenia z minionych czasów.

– Przyszłe muzeum będzie pełnić kluczową rolę w budowaniu wspólnej pamięci o ziemiach wschodnich i ich wielokulturowym dziedzictwie, budującej poczucie tożsamości. Wystawa skłoni publiczność do aktywnego zwiedzania oraz odkrywania kart historii, na których zostały zapisane losy indywidualnych osób – podsumowuje Tim Ventimiglia, Creative Director RAA.

Zespół WXCA pracujący nad projektem konkursowym: arch. Szczepan Wroński, arch. Katarzyna Dudek, arch. Michał Czerwiński, arch. Michał Sokołowski.

Zespół Ralph Appelbaum Associates pracujący nad projektem konkursowym:

Tim Ventimiglia, Creative Director; Katarzyna Kozera, Creative Media Designer; dr Małgorzata Stolarska-Fronia, Interpretive Planner; Sebastian Scheller, Senior Exhibition Designer/Project Manager; Sara Omassi, Senior Exhibition Designer; Agnieszka Barańska, Exhibition Designer; Anita Walter, Exhibition Designer; Irene Feria Prados, Exhibition Designer; Miriam Zanzinger, Exhibition Graphic Designer.

Zadanie konkursowe

Konkurs dotyczył modernizacji i dostosowania do potrzeb Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczpospolitej pomieszczeń Pałacu Lubomirskich zlokalizowanych na Placu Litewskim 3
w Lublinie. Pracownie składające prace konkursowe zobowiązane były do przedstawienia koncepcji architektonicznej i scenograficznej wnętrz dostosowanych do potrzeb i programu muzeum. Ponadto należało zaproponować projekt ekspozycji stałej i czasowej oraz zmiennej. Autorzy powinni zachować istniejącą historyczną strukturę pomieszczeń Pałacu Lubomirskich, a także zaprojektować od nowa piwnice. Zdaniem inwestora siedziba muzeum po rewaloryzacji powinna być przykładem właściwego utrzymania budynków zabytkowych z przystosowaniem ich do potrzeb nowoczesnego standardu eksponowania zbiorów muzealnych połączonych z najnowszymi osiągnieciami technologicznymi w dziedzinie ekspozycji. W zakresie opracowania konkursowego była także aranżacja tarasów widokowych na dwóch wieżach pałacu.

WXCA tworzy architekturę, która wyróżnia się subtelnością formy i balansem między nowoczesnością a poszanowaniem historii. Zespół specjalizuje się w opracowywaniu koncepcji i realizacji złożonych projektów zarówno publicznych, jak i komercyjnych, wymagających głębokiej refleksji nad specyfiką miejsca, wielofunkcyjnością planowanego obiektu oraz doskonałego wyczucia kontekstu. Ich idee często spotykają się z najwyższym uznaniem środowiska. Architekci tylko w ostatnich latach wygrali konkursy, w tym międzynarodowe, m.in. na kompleks muzeów na warszawskiej Cytadeli (Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego), Polski Pawilon na EXPO 2020 w Dubaju, Apartamenty XYZ w Szczyrku, Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Poznaniu, Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu, rewitalizację Pola Mokotowskiego, rozbudowę Teatru Miejskiego im. W. Gombrowicza w Gdyni czy biurowiec w Porcie Popowice we Wrocławiu. Ich realizacje – Muzeum Pamięci Palmiry czy Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej w Chęcinach, zdobyły uznanie jako najlepsze obiekty użyteczności publicznej (nagroda European Property Awards). Szczegółowe informacje o pracowni znajdują się na www.wxca.pl

Ralph Appelbaum Associates (RAA) to multidyscyplinarna firma specjalizująca się
w planowaniu i projektowaniu muzeów, wystaw, przestrzeni edukacyjnych i atrakcji turystycznych. Firma została założona w 1978 r. Jej portfolio obejmuje ponad 800 zrealizowanych projektów dla instytucji publicznych i edukacyjnych w ponad 50 krajach. RAA z siedzibą w Nowym Jorku, z oddziałami w Londynie, Berlinie, Moskwie, Pekinie i Dubaju, zatrudnia ponad dwustu specjalistów, w tym projektantów, architektów, historyków, kuratorów, projektantów mediów. RAA tworzy projekty dla instytucji rządowych, kulturalno-edukacyjnych i dużych korporacji, w tym: United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngton, D.C., National Museum of African American History and Culture, Waszyngton D.C., The Holocaust Museum Houston, Houston, Teksas, The Jewish Museum and Tolerance Center w Moskwie, Rosja, William J. Clinton Presidential Library, Little Rock, Arkansas, The Newseum, Waszyngton, D.C., National World War I Museum, Kansas City, Missouri, The First World War in the Air, Royal Air Force Museum w Londynie, Anglia, National Constitution Center in Philadelphia, Pennsylvania, The Canadian Museum for Human Rights Winnipeg, Kanada, The World Museum of Vienna w Wiedniu, Austria.

Obecnie RAA jest w trakcie realizacji projektów: Imperial War Museum w Londynie, Lost Shtetl Museum, Seduva, Litwa, Humboldt Forum, Berlin, Niemcy oraz wspólnie z WXCA realizuje projekt Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

Projekty RAA otrzymały ponad 300 nagród w dziedzinie projektowania i komunikacji wizualnej.