ARCHITEKTURA OTWARTA – czyli o potencjale stolarki otworowej

Stolarka otworowa rzadko pełniła jedynie funkcje użytkowe. Okna i drzwi w projektowanych obiektach były odzwierciedleniem stylu danej epoki.

Obecnie również zwraca się uwagę, by ich styl korespondował z otoczeniem, a także by wpuszczały jak najwięcej światła słonecznego i spełniały najwyższe wymogi termoizolacji. Rozwój technologiczny stolarki otworowej jest niebywały m.in. dzięki polskim producentom, którzy są jednymi z największych eksporterów w Europie. Zapytaliśmy ich przedstawicieli oraz czołowych architektów o potencjał innowacyjnych rozwiązań z zakresu stolarki otworowej na polskim i światowym rynku, a także o wpływ innowacji na projektowaną architekturę.

Marcin Szewczuk
Dyrektor Marketingu
Aluplast Sp. z o.o.

Projektanci i inwestorzy pokochali duże przeszklenia.

Aktualny potencjał rozwiązań z zakresu stolarki otworowej jest ogromny i stale ewoluuje. Myślę, że to właśnie powoduje, iż od kilku lat obserwujemy duże zmiany w zakresie projektowanych budynków. Zarówno projektanci, jak i inwestorzy pokochali duże przeszklenia. To właśnie okna są elementem, który otwiera dom na otoczenie i nadaje mu wyrazu. Oczywiście nie byłoby to pewnie możliwe, gdyby nasza branża nie odpowiadała skutecznie na te potrzeby. Z jednej strony dokonała się duża rewolucja w zakresie parametrów cieplnych okien, a z drugiej pojawił się szereg bardzo ciekawych propozycji w zakresie designu i funkcjonalności. Najlepszym przykładem jest chociażby olbrzymi wzrost popularności przesuwnych systemów drzwi tarasowych, które właśnie pozwalają na tworzenie wielkogabarytowych konstrukcji, a z drugiej strony są komfortowe w obsłudze. Szeroka gama różnego rodzaju struktur dekoracyjnych, jak np. folie okienne wiernie imitujące drewno czy aluminium, nakładki aluminiowe (w tym pozwalające na efekt tzw. ukrytego skrzydła) pozwalają na duży stopień indywidualizacji projektu i dostosowania go do wymagań inwestorów.

Z punktu widzenia architektów istotne jest jedynie, by wizje swoje i klientów odnosić do możliwości konstrukcyjnych, jakie stwarzają poszczególne materiały. Bardzo często przeszklenia wyglądają efektownie w projekcie lub wizualizacji, natomiast nie zawsze są odniesione do konkretnych materiałów konstrukcyjnych i ich cen. Właśnie to rodzi późnej problemy, bo klient, optymalizując budżet związany z zakupem stolarki, dowiaduje się, że pewne konstrukcje nie są możliwe do wykonania z konkretnego materiału lub ewentualnie wymagają dodatkowych podziałów, co zakłóca walory estetyczne.

dr arch. Rafał Barycz
Biuro Architektoniczne Barycz i Saramowicz
Wydział Architektury i Sztuk Pięknych
Krakowskiej Akademii Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Unifikacja domu i mieszkania z przestrzenią zewnętrzną oraz przyrodą to zasadniczy dezyderat postępowej myśli architektonicznej, który przewija się od heroicznych czasów modernizmu. Już czwarty kongres CIAM w Atenach wysunął postulat: „SŁOŃCE, ZIELEŃ I OTWARTA PRZESTRZEŃ SĄ PODSTAWOWYMI TWORZYWAMI URBANISTYKI”, dowodząc, że „instynktowne dążenia ludzkie prowadzą,
o ile możliwości na to pozwalają, do poszukiwania warunków życia i tego rodzaju dobrobytu, których korzenie tkwią w przyrodzie” (Por.: Le Corbusier, Karta Ateńska, Centrum Architektury, Warszawa 2017). Wydaje się, że podstawą konieczności, która stoi przed współczesnym projektantem, jest znalezienie takiego kształtu budynku, w którym przestrzeń mieszkalna przeistacza się w krajobraz.

Dobrze zaplanowana siedziba nie kończy się zatem w obrysie jej ścian, lecz sięga w przestrzeń i krajobraz, a nowoczesne rozwiązania stolarki otworowej mogą pełnić zacną rolę na służbie tej nietuzinkowej idei, czego dowodzą przykłady zarówno ze starszych, jak i współczesnych czasów.

W latach 1928–29 Ludwig Mies van der Rohe zaprojektował w Brnie willę Fritza i Grety Tugendhatów. Położona w willowej dzielnicy na wzgórzu Cerná Pole, otwierała się jedną elewacją na panoramę brneńskiej starówki. Fasada kryjąca zasadniczą strefę dzienną została całkowicie przeszklona, na pełną wysokość od posadzki do sufitu. Dodatkowo była otwierana, ale w specyficzny sposób, co na owe czasy było sporym wyzwaniem technicznym. Ościeżnice były opuszczane dzięki specjalnym mechanizmom jezdnym, a wszystko w stali nierdzewnej wykonała firma Fenestra-Crittal. Wrażenie było piorunujące. Stąd mówi się, że nie ma tam elewacji – a jest krajobraz (Por.: Zdenek Kudelka, Libor Teply, Villa Tugendhat, Fotep, Brno 2001; Iveta Cerna, Dagmar Cernousková, Grete Tugendhat, Roman Onderka, Tugendhat. Ludwig Mies Rohe’s Commission in Brno, Muzeum Miasta Brna, Brno 2011).

Rezydencja w Genewie została zaprojektowana w 2017 r. w Biurze Architektonicznym Barycza i Saramowicza w dzielnicy Cologny przy Chemin Du Parc De Montalègre. Niezwykły charakter przestrzenny Cologny wynika z lokalizacji na wzgórzu nad Jeziorem Genewskim, co otwiera wspaniałe panoramy widokowe w kierunku centrum
Genewy, dzielnicy Ligi Narodów, a przede wszystkim na Jezioro Lemańskie z Jet d’Eau i położone za nim wzgórza Jury. O koncepcie przestrzennym willi decydują dwa gigantyczne okna wykonane w systemie wąskoprofilowym. Jedno otwiera przestrzeń pobytu dziennego na Genewę, Jezioro Lemańskie i Jurę. Jego rewersem jest drugi megastrukturalny portal, który zapewnia wgląd na introwertyczny ogród zen (Por. Rafał Barycz, Współczesna willa w Polsce, Biblioteka Buildera, Warszawa 2017). Panoramiczne systemy okienne walnie przyczyniają się tu do urzeczywistnienia zamysłu przestrzennego.

Innowacyjne szklenie otworowe może wspomagać doniosłe społecznie postulaty modernizmu. Powtórzmy jeszcze raz za Kartą Ateńską: „słońce, które kieruje rozwojem wszystkich stworzeń, powinno zajrzeć do wnętrza każdego mieszkania i rozsypać tam swoje promienie, bez których życie gaśnie”.

Rezydencja w Genewie. Projekt: Rafał Barycz i Paweł Saramowicz

Cały artykuł do znalezienia za darmo w wersji cyfrowej. Wystarczy pobrać bezpłatną aplikację Builder Polska z App Store i Google Play lub wejść na naszą stronę e.buildercorp.pl i zarejestrować się.