WALKA O DOBRO KLIMATU

Za nami trudny rok pod znakiem pandemii. Przed branżą kolejne wyzwania. O sposobach radzenia sobie na rynku, a także trosce o klimat w rozmowie z Natalią Chylińską opowiada Rafał Gajewski, dyrektor Pionu Handlowego, członek Zarządu CEMEX Polska.

Natalia Chylińska: Jak zaczął się 2021 rok oraz jak rysuje się najbliższa przyszłość?

Rafał Gajewski: To już drugi rok prowadzenia biznesu w trakcie pan­demii. Na pewno jesteśmy znacznie lepiej przygotowani niż na począt­ku. Rozszerzyliśmy w tym czasie do­tychczasowe procedury BHP poprzez wdrożenie nowych wytycznych i promocję 4 „Zachowań Ratujących Życie” CEMEX. Powołaliśmy rów­nież Zespół Szybkiego Reagowania, który na bieżąco analizuje sytuację w kraju oraz w firmie, dostosowu­jąc odpowiednie działania. Wdroży­liśmy ponad 50 nowych protokołów oraz procedur, aby zminimalizować ryzyko zarażenia w zakładach produ­kujących cement, beton i kruszywa na całym świecie. Pod tym wzglę­dem jesteśmy przygotowani na kolej­ny rok pełen wyzwań.

Jeżeli chodzi o kwestie ryn­ku budowlanego oraz zapotrzebo­wania na cement, to prognozy są dość optymistyczne. 2021 rok pod względem konsumpcji cementu po­winien być przynajmniej tak do­bry jak rok 2020. Prawdopodobnie pierwsze półrocze, ze względu na surową zimę, będzie poniżej wyni­ków uzyskiwanych w 2020, ale spo­dziewamy się lepszej koniunktury w drugiej połowie roku. Przygoto­wujemy się na różne scenariusze. Ja jestem ostrożnym optymistą. Bran­ża budowlana nie ucierpiała w trak­cie pandemii tak, jak inne. Prace w segmencie infrastrukturalnym są realizowane zgodnie z planem. W budownictwie mieszkaniowym również obserwujemy ożywie­nie, a co najważniejsze, znaczny wzrost wydawanych pozwoleń na budowę w pierwszych miesiącach 2021 roku.

N.Ch.: Jakie zatem wyzwania, oprócz oczywiście funkcjonowania w czasach pandemii, czekają CEMEX, a także całą branżę w tym oraz w kolejnych latach?

R.G.: W CEMEX mamy świado­mość, że zmiany klimatu są jednym z największych wyzwań naszych czasów. Wiemy, jak ważne jest szyb­kie podjęcie skutecznych działań dla przeciwstawienia się tym zmia­nom. Aktywnie wspieramy strate­gie i działania władz w tym zakresie, m.in. realizację Europejskiego Zielo­nego Ładu. Dążymy do tego, aby jako grupa CEMEX globalnie do 2030 r. zredukować emisję CO2 o 35% w sto­sunku do roku 1990, a do 2050 r. uzyskać neutralność klimatyczną.

W ubiegłym roku CEMEX w re­gionie Europy zrealizował swój dotychczasowy cel w zakresie redukcji emisji CO2 o 35% (versus rok 1990) – stało się to o dekadę wcześniej niż CEMEX zobowiązał się zrealizować ten cel globalnie. Nowy cel zakłada redukcję emisji o co najmniej 55% do 2030 roku w Europie.

To nowa strategia CEMEX na rzecz przeciwdziałania zmianom klima­tu. Aby ją zrealizować, dysponu­jemy szczegółową mapą drogową dotyczącą redukcji emisji CO2. Po­lega ona na wdrażaniu sprawdzo­nych technologii we wszystkich naszych zakładach, w tym inwesto­waniu w efektywność energetyczną, stosowaniu paliw alternatywnych, zwiększaniu wykorzystania energii odnawialnej oraz zastępowaniu klin­kieru alternatywnymi, dostępnymi dodatkami mineralnymi.

N.Ch.: Zauważalny jest ciągły wzrost cen uprawnień do emisji CO2. Teraz kosztują już ponad 40 euro za tonę, w 2008 było to 7 euro, zaś zaledwie rok temu ok. 20 euro. Skąd takie skoki?

R.G.: Celem Europejskiego Sys­temu Handlu Emisjami (UE ETS) jest motywowanie przedsiębior­ców do inwestowania w technolo­gie bardziej przyjazne środowisku, w szczególności mające na celu re­dukcję ilości CO2 emitowanego do atmosfery. Warto zatem sukcesyw­nie obniżać poziom emisji, w prze­ciwnym razie koszty działalności będą rosły ze względu na koniecz­ność zakupu dodatkowych upraw­nień. Należy zaznaczyć, że z roku na rok ilość darmowych alokacji dla wszystkich branż jest redukowana przez Komisję Europejską, a potrze­by ciągle utrzymują się na wysokim poziomie. Dopiero inwestycje w al­ternatywne dla węgla źródła ener­gii pozwolą ograniczyć ekspozycję przedsiębiorstw na zakupy upraw­nień do emisji CO2 oraz będą wy­miernym wkładem na rzecz klimatu.

Jeżeli chodzi o branżę cemento­wą, to tylko około 30% emisji po­chodzi ze spalania węgla i innych paliw. Pozostała część jest wynikiem procesu technologicznego produk­cji cementu, czyli rozkładu w piecu obrotowym węglanu wapnia, któ­ry jest podstawowym surowcem do produkcji klinkieru portlandzkiego. Polska branża cementowa jest jedną z najnowocześniejszych w Europie oraz na świecie, ale nadal musi inwestować w proekologiczne techno­logie i modernizować swoje zakłady produkcyjne, aby redukować emisję, a docelowo osiągnąć neutralność klimatyczną w 2050 roku.

N.Ch.: Ale czy takie regulacje nie spowodują znaczącego wzrostu kosztów działalności, a być może większego importu cementu do Polski z krajów nieobjętych Systemem Handlu Emisjami?

R.G.: Walka o dobro klimatu gene­ruje koszty i ma swoje konsekwen­cje. Pytanie, czy jest w ogóle jeszcze czas, żeby działania na rzecz klimatu odkładać na później. Moim zdaniem już nie. Zapewne koszty działalno­ści będą rosły nie tylko w branży cementowej. Ich wzrost oraz wydat­ki inwestycyjne będziemy starali się odzwierciedlić w cenach produktów. Zawsze z dużym wyprzedzeniem rozmawiamy z klientami o planach i cenach. Jednak aby modernizować zakłady oraz wprowadzać innowa­cyjne „zielone” technologie, musimy inwestować.

Przy temacie kosztów warto wspomnieć o planach związanych z „podatkiem węglowym”. Parla­ment Europejski poparł kilka tygo­dni temu w swojej rezolucji nowy, przygotowywany przez Komisję Eu­ropejską mechanizm tzw. carbon bor­der adjustment mechanism (CBAM), który ma na celu zrównanie szans producentów z Unii Europejskiej z producentami spoza niej impor­tującymi produkty (w tym cement) z krajów, gdzie występuje wyższa emisyjność CO2 i nie funkcjonują efektywne regulacje mające na ce­lu redukcję emisji. Mechanizm ten stworzy dodatkowe obciążenia dla towarów importowanych z tych wy­sokoemisyjnych krajów. Przykładem może być Białoruś czy Ukraina. Pro­ducenci w tych krajach nie ponoszą dodatkowych kosztów związanych z emisją CO2. Szacujemy, że w 2020 roku około 450 tys. ton cementu wjechało do Polski przez wschod­nią granicę. Naszym zdaniem wpro­wadzenie takiego mechanizmu jak CBAM pozwoli w pewnym stopniu zlikwidować obojętność przedsię­biorców w tych krajach w tak istot­nym temacie, jakim jest ochrona klimatu, a w konsekwencji wyrówna konkurencyjność przemysłu w UE. Efektywne wprowadzenie CBAM jest planowane najpóźniej od stycznia 2023 roku.

N.Ch.: CEMEX jest liderem w zakresie innowacyjnych produktów. Co już znajduje się w ofercie?

R.G.: We wszystkich krajach, w których CEMEX prowadzi dzia­łalność, jest aktualnie wprowadzana nowa linia produktów nisko- i zero-emisyjnych Vertua®. Marka ta oferu­je szeroką gamę produktów – w tym Vertua classic, Vertua plus oraz Vertua ultra – dostępne także w wer­sji zero, która jest pierwszym beto­nem neutralnym pod względem emisji dwutlenku węgla. Linia Vertua obejmuje najnowocześniejsze mate­riały budowlane, które zmniejszają ślad węglowy nawet o 70%. Pozo­stałe 30% emisji jest neutralizowa­ne poprzez projekty kompensacyjne. Dzięki ich zastosowaniu w inwesty­cjach można uzyskać jeszcze więcej punktów w ramach certyfikacji LEED lub BREEAM, oceny cyklu życia ca­łego obiektu i innych certyfikatów ekologicznych dla budynków. Asor­tyment produktów Vertua jest waż­nym krokiem w realizacji naszych ambicji osiągnięcia zerowej emisji CO2 netto we wszystkich naszych betonach na całym świecie do 2050 roku. Pod marką Vertua® jeszcze w 2021 roku będziemy promowali również nasze produkty cementowe o niskim współczynniku emisji CO2. Planujemy połączyć to z publikacją deklaracji środowiskowych dla na­szych cementów w drugim półroczu bieżącego roku.

Dążymy do tego, aby jako grupa CEMEX globalnie do 2030 r. zredukować emisję CO2 o 35% w stosunku do roku 1990, a do 2050 r. uzyskać neutralność klimatyczną.

N.Ch.: CEMEX wiele zainwestował w walkę o poprawę jakości klimatu. Czy to przynosi oczekiwane rezultaty na takim poziomie, jak zakładaliście?

R.G.: Widzimy, że wskaźni­ki naszych emisji są zdecydowanie poniżej średniej europejskiej. To po­twierdzenie, że podejmowane dzia­łania przynoszą oczekiwane efekty. Do tej pory CEMEX Polska zreali­zował wiele projektów mających na celu redukcję emisji gazów cie­plarnianych oraz poprawę efektyw­ności energetycznej w zakładach cementowych. Tylko w ostatnich la­tach CEMEX w Polsce przeznaczył na inwestycje tego typu łącznie po­nad 140 mln zł, a na najbliższe la­ta w nasz plan działań na rzecz ochrony klimatu zostały wpisane kolejne. Ograniczamy emisję zanieczyszczeń, rekultywujemy tereny poeksploatacyjne, racjonalnie gospodarujemy zasobami naturalny­mi. Budujemy także świadomość ekologiczną zarówno naszych pra­cowników, jak i podwykonaw­ców oraz społeczności lokalnych. Na tym nie poprzestajemy, bo gdy już osiągniemy obrany cel, to sta­wiamy przed sobą kolejne. 

Fot. arch. ILF Consulting Engineers Polska