Design by Research – projektowanie z wykorzystaniem badań to unikanie błędów. Kiedy mówi się o badaniach jakościowych w referatach konferencyjnych, na spotkaniach z inwestorami w ramach prac projektowych można odnieść wrażenie, że każdy potwierdza ważność badań, ale niekoniecznie rozumie ich miejsce w procesie projektowym. Oceny jakościowe pozostawia się raczej w sferze badań naukowców odsuwając od roli zastosowania w praktyce.
Ciągle powszechny jest podział na Badaczy, którzy badają, i Projektantów, którzy projektują. Na badania nie ma miejsca ani czasu. Można zatem zastanowić się nad tym, dlaczego tak trudno jest wdrożyć potrzebę badań do projektowania? Dlaczego projektowanie z wykorzystaniem badań (Design by Research) jest rzadko doceniane i stosowane? Przecież żadna poważna firma nie wprowadzi na rynek produktu bez wcześniejszych profesjonalnych badań marketingowych, a budynki są jednymi z najdroższych produktów. Powszechny i zauważalny jest brak rozumienia potrzeby wykonywania badań przed, czyli na początku inwestycji, podczas jej planowania i programowania, a nie dopiero w fazie użytkowania obiektu, w momencie, gdy pojawia się problem czy niezadowolenie. W badaniach jakościowych przedprojektowych chodzi o wykorzystanie wiedzy i metod badawczych w celu unikania wcześniej popełnionych błędów w innych budynkach (np. obiektach o podobnej funkcji), korzystania z dobrych praktyk projektowych, stworzenia obiektu lepszego, bardziej efektywnego, ekonomicznego, spełniającego potrzeby użytkowników oraz cele inwestora. Stosowanie badań przedprojektowych po prostu się opłaca, gdyż gwarantuje dobre zainwestowanie pieniędzy oraz uzyskanie obiektu spełniającego założone cele. Dobrze wykonane badania przedprojektowe gwarantują sukces inwestycji. Zapewniają bezpieczeństwo realizacji celów inwestora. Pozwalają skorzystać z wiedzy bezpośrednio ze źródła – od użytkowników i obiektów, które użytkują. Projektowanie tradycyjne, oparte wyłącznie na intuicji, podejściu artystycznym, zawsze wiąże się ze zwiększonym ryzykiem. Dlatego projektowanie jakościowe z wykorzystaniem badań jakościowych to obowiązek. Obecnie bez profesjonalnej wiedzy nie może być mowy o skutecznym projektowaniu.
dr hab. inż. arch. Klaudiusz Fross Dziekan Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej Kierownik Katedry Projektowania i Badań Jakościowych w Architekturze Członek Rady Programowej i Rady Recenzentów miesięcznika „Builder”
