O ROLI NAUKI W ROZWOJU BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY
Rozwój współczesnego budownictwa, architektury i planowania urbanistycznego zależy w ogromnej mierze od badań naukowych.Rada Naukowa „Buildera” przekonuje, jak istotna jest rola nauki w budownictwie i architekturze oraz wskazuje, jakie są kierunki tego rozwoju i jakie wiążą się z nim wyzwania.
dr inż. Mariusz Gaczek
Politechnika Poznańska
Instytut Konstrukcji Budowlanych
Członek Rady Programowej miesięcznika „Builder“
Nauka powinna dostarczać także wiedzy praktycznej, bezpośrednio przydatnej inżynierowi na budowie.
Nie można zaprzeczyć stwierdzeniu, że nauka ma wpływ na budownictwo. Jednak ten wpływ może być stymulujący, poprawiający jego jakość, albo zniechęcający. Trudno sobie wyobrazić rozwój budownictwa bez badań naukowych mających charakter eksperymentalny lub teoretyczny. Dotyczą one zarówno materiałów budowlanych oraz technologii ich stosowania, jak i rozwiązań konstrukcyjnych obiektów budowlanych. Pojawia się jednak pytanie: do kogo wyniki tych badań docierają, kogo interesują i jak przekładają się na zastosowania praktyczne w projektowaniu, wznoszeniu oraz eksploatacji obiektów budowlanych? Nadmierne unaukowienie i przeteoretyzowanie norm, prowadzące do ich nierozumienia nawet przez „ludzi nauki”, z pewnością nie przyczynia się do pozytywnego wpływu na projektowanie. Ponadto występują okresowe zmiany modeli i zasad obliczeniowych, często niewynikające z potrzeby bezpieczniejszego i prostszego projektowania, ale z chęci zaspokojenia ambicji osób, które aktualnie decydują o kształcie przepisów. Niejednokrotnie wprowadza się modele skomplikowane, nierzadko zbyt czułe na parametry, wymagające użycia specjalistycznych programów komputerowych. Dochodzi do tego wątpliwa polityka oceny pracowników naukowych i podmiotów tworzących system szkolnictwa wyższego oraz nauki, preferująca artykuły zamieszczane w czasopismach obcojęzycznych, w których publikowanie trwa długo lub wymaga dysponowania niemałymi funduszami. Kto z praktyków czyta zagraniczne czasopisma, do których najczęściej nie ma dostępu? Tylko świadomy konstruktor lub architekt sięga do wyników badań, rozważań teoretycznych, zleca albo sam wykonuje badania modelowe. Wielu pracowników wyższych uczelni prowadzi biura projektowe i zdaje sobie sprawę z ważności pogłębionych analiz konstrukcji i badań eksperymentalnych. Najczęściej projektują oni obiekty lub ich zespoły reprezentacyjne pełniące ważne funkcje, stosując niejednokrotnie innowacyjne rozwiązania, dysponując nierzadko dużym budżetem. Jednak niszczące skutki oddziaływań środowiskowych dotyczą w naszym kraju przede wszystkim obiektów małych – domów jednorodzinnych, budynków inwentarskich, obiektów gospodarczych. Ich projektowanie i wykonawstwo jest dalekie od zasad zawartych w normach (niezrozumiałych, niezawierających przypadków innych niż trywialne) czy też naukowych artykułach nieukierunkowanych na praktykę budowlaną, a przeznaczonych jedynie dla innych badaczy. Domeną pracowników naukowych jest prowadzenie badań podstawowych czy też wykonywanie ekspertyz budowlanych wymagających „tunelowej” wiedzy specjalistycznej. Jest to niewątpliwie znaczący wpływ na budownictwo w dobrym znaczeniu. Jednak nauka powinna dostarczać także wiedzy praktycznej, bezpośrednio przydatnej inżynierowi na budowie. Miejmy nadzieję, że pozytywny, rozwijający wpływ nauki ma przewagę nad zobojętnieniem wynikającym z niezrozumienia coraz to bardziej zmieniających się technologii i zasad projektowania obiektów budowlanych.
