AUTOKLAWIZOWANY BETON KOMÓRKOWY I PREFABRYKACJA BETONOWA W ZRÓWNOWAŻONYM BUDOWNICTWIE

Zrównoważony rozwój to wieloaspektowa idea, która ma na celu takie kształtowanie współczesnego świata, aby jak najlepiej zaspokajać dzisiejsze potrzeby społeczeństw bez ograniczania szans na rozwój przyszłych pokoleń. Dotyczy to różnych dziedzin systemu społeczno-gospodarczego, w tym budownictwa.

Firmy zrzeszone w Stowarzy­szeniu Producentów Betonów (SPB) reprezentują dwie branże, tj. autoklawizowany beton ko­mórkowy (ABK) – co stanowi 100% produkcji w Polsce, oraz prefabry­kację betonową (PB) – reprezentu­jącą około 70% potencjału produk­cyjnego. Wszystkie nasze przedsię­biorstwa włączają się w działania na rzecz zrównoważonego budownic­twa zarówno poprzez dostarczanie ekologicznych materiałów służących do wznoszenia energooszczędnych, zdrowych oraz bezpiecznych budyn­ków, jak również przez optymalizację procesu produkcji oraz recyklingu.

Obowiązujące wymagania w projektowaniu

Od 1 stycznia 2021 roku zosta­ły wprowadzone nowe Warunki Techniczne (WT2021) określające zwiększoną efektywność energe­tyczną budynków m.in. poprzez współczynnik przenikania ciepła U oraz zapotrzebowanie na ener­gię pierwotną EP. Z tym dniem skończył się również okres przej­ściowy przed wprowadzeniem Eurokodów w miejsce dotychcza­sowych Polskich Norm. Od tego momentu wszystkie realizowane projekty muszą być prowadzone zgodnie z wymogami aktualnych Eurokodów. Nowe wytyczne bę­dą oddziaływały na projektowanie konstrukcji murowych, wykonaw­stwo materiałów budowlanych oraz wpłyną na wiele aspektów budo­wy i wykończenia domu z zachowa­niem warunków zrównoważonego rozwoju.

Na stronach www.un.org.pl/ znaj­dujemy szczegółowe wyjaśnienie, czym one są, kto i kiedy je ustano­wił: Cele Zrównoważonego Rozwo­ju (ang. Sustainable Development Goals – SDG) to plan działania na rzecz przemian i przeobrażeń świata, w którym potrzeby obec­nego pokolenia mogą być zaspo­kojone w sposób zrównoważony, z szacunkiem dla środowiska oraz z uwzględnieniem potrzeb przy­szłych pokoleń.

Dokument Przekształcamy nasz świat: Agenda 2030 na rzecz zrów­noważonego rozwoju został podpi­sany na szczycie w Nowym Jorku w dniach 25–27 września 2015 r.

Określa on ambitne zobowiązanie do podjęcia szeregu działań na rzecz m.in. redukcji ubóstwa, zapewnie­nia dostępu do edukacji, żywności i czystej wody, równości szans, łagodzenia zmian klimatycznych oraz dostępu do zrównoważonych źródeł energii.

Dokument zawiera 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju skupio­nych wokół 5 obszarów: ludzie, pla­neta, dobrobyt, pokój, partnerstwo (ang. 5xP: people, planet, prosperity, peace, partnership)”.

Producenci ABK i PB na rzecz zrównoważonego budownictwa

Dla osiągnięcia zrównoważonego budownictwa producenci ABK i PB będą się koncentrować w szczegól­ności na następujących zadaniach:

• innowacyjność, przemysł, infra­struktura (cel 9),
• czysta i dostępna energia (cel 7),
• czysta woda i warunki sanitarne (cel 6),
• odpowiedzialna konsumpcja i pro­dukcja (cel 12),
• dobre zdrowie i jakość życia (cel 3),
•  działania w dziedzinie klimatu (cel 13),
• zrównoważone miasta i społeczno­ści (cel 11).

Gotowi na zmiany

Choć żaden z 17 globalnych Ce­lów Zrównoważonego Rozwoju nie odnosi się bezpośrednio do bu­downictwa, nie można ignorować konieczności zmian, jakie muszą zajść w tym sektorze. Powszech­nie funkcjonuje już termin zrów­noważone budownictwo, który może być rozumiany jako projekto­wanie, budowanie i eksploatowa­nie obiektów z myślą o ograniczeniu ich szkodliwego wpływu na śro­dowisko naturalne przy jednocze­snym zapewnieniu komfortu oraz odpowiedniej jakości życia ich użyt­kowników. Trzeba podkreślić, że bu­dynki i przemysł związany z ich wznoszeniem są nieodzowną czę­ścią kilku z opisanych przez ONZ Celów Zrównoważonego Rozwo­ju. Mają wpływ na takie aspekty, jak: dobre zdrowie oraz jakość ży­cia (cel 3), czysta i dostępna ener­gia (cel 7), innowacyjność, przemysł oraz infrastruktura (cel 9), zrów­noważone miasta i społeczności (cel 11), odpowiedzialna produkcja oraz konsumpcja (cel 12), działania w dziedzinie klimatu (cel 13).

Mniej energii, mniej smogu

Jak wynika z dyrektywy EPBD Komisji Europejskiej, branża bu­dowlana wykorzystuje pośrednio i bezpośrednio (głównie podczas użytkowania budynków) ok. 40% wytworzonej energii oraz jest odpo­wiedzialna za 36% całkowitej emisji CO2 w Unii Europejskiej. Nacisk na energooszczędność w budownictwie zaowocował m.in. wprowadzeniem obowiązku opracowania charaktery­styki energetycznej budynków i za­ostrzeniem przepisów dotyczących termoizolacyjności przegród. Już od stycznia 2021 obowiązuje współ­czynnik przenikania ciepła dla ścian zewnętrznych na poziomie nie wyż­szym niż U = 0,20 W/(m2K). Klu­czowy jest tu dobór odpowiednich materiałów. Wśród elementów mu­rowych najlepszymi wynikami pod względem termoizolacyjności może poszczycić się bez wątpienia beton komórkowy.

Zdrowy i bezpieczny dom

Stabilna, utrzymana na odpowied­nim poziomie temperatura we wnę­trzach to nie tylko mniejsze zużycie energii, ale również doskonałe wa­runki dla użytkowników budynku.

Co więcej, beton komórkowy jest materiałem o wysokiej paroprze­puszczalności, dzięki czemu w po­mieszczeniach panuje korzystny mikroklimat powietrzno-wilgotno­ściowy. Dodatkowo zawarte w nich wapno i wytworzony dzięki niemu odczyn zasadowy zapobiegają roz­wojowi szkodliwych mikroorgani­zmów oraz korozji biologicznej. A to właśnie grzyby i pleśnie w zawil­goconych ścianach stanowią jeden z najczęściej występujących czynni­ków zagrażających zdrowiu miesz­kańców domów jednorodzinnych.

Bezpośredni wpływ na ludzi prze­bywających w budynku ma rów­nież promieniowanie emitowane przez materiały budowlane. Powsta­jący z naturalnych surowców beton komórkowy zaliczany jest do mate­riałów tzw. niskoaktywnych, niewy­dzielających żadnych toksycznych substancji.

Badania przeprowadzane przez producentów prefabrykatów wska­zują z kolei na doskonałe parametry izolacyjności cieplnej oraz akustycz­nej przy jednoczesnym „odchu­dzeniu” ścian, a zatem mniejszym zużyciu materiałów i zwiększeniu powierzchni użytkowej mieszkań. Nie mniej ważna jest współpraca producentów z klientami w zakre­sie świadomości w tych obszarach – dlatego coraz częstsze są działania takie jak certyfikacja LEED/BREEAM czy przygotowanie instrukcji dla ostatecznych użytkowników obiek­tów mieszkalnych. Bezpieczeństwo to także sposób montażu prefabryka­tów na budowie: małe, profesjonalne ekipy montażowe, które w krótkim czasie „składają” obiekty bez użycia rusztowań, wprowadzają branżę bu­dowlaną na nowy poziom ochrony pracowników.

Odpowiedzialna (konsumpcja i) produkcja, czyli od produkcji do recyklingu

Polscy producenci ABK i PB do­kładają wszelkich starań, aby proces produkcyjny był jak najmniej uciąż­liwy dla środowiska.

Większość stowarzyszonych w SPB producentów wykorzystu­je w swoich procesach produkcyj­nych odnawialne źródła energii (OZE), a w szczególności fotowol­taikę i energię wiatrową. W wielu przypadkach przechodzimy z trady­cyjnych paliw kopalnych, takich jak węgiel, na gaz ziemny. Transport we­wnętrzny realizowany jest za pomo­cą wózków widłowych o napędzie gazowym (LPG) lub elektrycznym.

Naszą produkcję cechuje brak ścieków, co uzyskujemy dzięki peł­nemu wykorzystaniu wody użytej w procesie produkcyjnym.

Powstałe w procesach produk­cyjnych odpady są w pełni podda­wane recyrkulacji do ponownego wykorzystania.

Nie zapominajmy też o koniecz­ności rozpatrywania materiałów budowlanych w kontekście całego życia produktu. Coraz większy na­cisk kładziony jest na tzw. budow­nictwo cyrkularne, które polega na jak najdłuższym utrzymaniu mate­riałów w obiegu i ich skutecznym recyklingu.

Dużym wyzwaniem dla nas – pro­ducentów stosujących cement jako wiodący surowiec – począwszy od 2021 roku stają się trzy dekady prze­mian w dążeniu do osiągnięcia neu­tralności klimatycznej w 2050 roku. Branża cementowa zmaga się także z problemem rosnących kosztów za­kupu uprawnień do emisji CO2.

W zakresie ABK wykorzystywane są jedynie naturalne surowce, a proces produkcji odbywa się w cyklu zamkniętym z wykorzystaniem pary wodnej wytwarzanej przy małym nakładzie energii. Jej zużycie kształtuje się na poziomie zaledwie 210 kWh/m3 dla betonu komórkowego. Dla porównania: wyprodukowanie elementów murowych z silikatów wymaga zużycia 280 kWh/m3, a w przypadku ceramiki około 610 kWh/m3.

Na potrzeby transportu prefabrykatów powstają zawiesia systemowe z resztek produkcji strun sprężających; resztki prętów mogą być także łączone za pomocą zgrzewarki w pełnowartościowe długości. Drewniane szalunki są przekazywane do ponownego użycia (np. na budowach). Wśród najważniejszych certyfikatów uzyskiwanych w zakresie produktów prefabrykowanych, jak również ABK, jest EPD (Environmental Product Declaration).

Edukacja

Zrównoważone budownictwo jest tematem bardzo aktualnym w całej europejskiej gospodarce i od kilku lat zajmujemy się nim aktywnie również w branży betonu komórkowego oraz prefabrykacji.

Już w 2011 roku na terenie Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy Stowarzyszenie Producentów Betonów wspólnie z Europejskim Stowarzyszeniem Producentów Autoklawizowanego Betonu Komórkowego (EAACA) zorganizowało 5-tą Międzynarodową Konferencję pt.: Securing a Sustainable Future – zapewnienie zrównoważonego rozwoju.

Temat przewodni konferencji w Bydgoszczy stanowił inspirację dla naszego przemysłu do zainteresowania i wprowadzania za-sad zrównoważonego budownictwa.

W roku 2019 została zorganizowana 6-ta Konferencja SPB Beton komórkowy i prefabrykacja betonowa w nowoczesnym budownictwie, podczas której odbył się dedykowany zrównoważonemu rozwojowi interesujący panel dyskusyjny z udziałem wybitnych specjalistów.

Na co dzień eksperci z firm stowarzyszonych w SPB prowadzą wiele seminariów na wyższych uczelniach technicznych, poświęcając uwagę zrównoważonemu budownictwu.

Edukacja w naszej branży to nie tylko współpraca z uczelniami i szkołami, ale także akcje skierowane do społeczności lokalnych, w których budujemy, oraz wpływanie na świadomość i codzienne zachowania pracowników na terenie naszych fabryk, biur, budów.

Tak więc obydwie sekcje nasze-go Stowarzyszenia Producentów Betonów, tj. Prefabrykacji Betonowej i Autoklawizowanego Betonu Komórkowego, wspierają oraz realizują na co dzień działania związane ze Zrównoważonym Rozwojem – zarówno w praktyce (produkcja oraz wyroby będące jej wytworem), jak i teorii (edukacja w szkołach, konferencje oraz seminaria, działalność wydawnicza).