Cedet – idea utrwalona w czasie

Centralny Dom Towarowy to obiekt darzony sentymentem przez liczne pokolenia warszawiaków. Symbol polskiego modernizmu przeszedł w ostatnich latach gruntowną przebudowę.

Projekt domu towarowego u zbiegu Alej Jerozolimskich i Kruczej wykonali w latach 1947–1948 architekci Zbigniew Ihnatowicz i Jerzy Romański. Ukończony w 1951 r., był pierwszym w powojennej Polsce nowoczesnym domem towarowym zestawianym z dziełami modernizmu i ekspresjonizmu, w tym architekturą Le Corbusiera.

Socjalistyczny postulat prostoty w 1975 r.
Po pożarze w 1975 r. fasady odbudowano w uproszczonej formie, rezygnując ze wszystkich charakterystycznych detali i podziałów na elewacji oraz jej rozrzeźbionej tektoniki.
Odrodzenie awangardy
W 2006 r. dzięki staraniom ówczesnego właściciela budynku i Andrzeja M. Chołdzyńskiego budynek został wpisany do rejestru zabytków. W latach 2011–2014 projekt rozbudowy i rewitalizacji obiektu opracował architekt Andrzej M. Chołdzyński (generalny projektant) i Wojciech Grabianowski dla konsorcjum AMC – Andrzej M. Chołdzyński i RKW Rhode Kellermann Wawrowsky, którego liderem była pracownia AMC. Koncepcja zakładała m.in. odtworzenie tektoniki i podziałów elewacji oraz jej detali z lat 50. XX w. sprzed pożaru, a od strony północnej stworzenie nowego skrzydła mieszczącego przestrzenie handlowe i biurowe.

Przekrój podłużny przez budynek zabytkowy

Na podstawie szczegółowej ikonografii, w tym archiwalnych projektów, detale zabytkowego budynku zostały odtworzone przy użyciu współczesnych technologii spełniających aktualne warunki techniczne.

Po rewitalizacji i rozbudowie gmach ma powierzchnię użytkową brutto ok. 22 000 m2, powierzchnię całkowitą ok. 36 500 m2 i kubaturę 147 700 m3, a rozkład funkcji jest następujący: funkcja biurowa o powierzchni użytkowej brutto ok. 15 000 m2, funkcja handlowa i usługowa o powierzchni użytkowej brutto ok. 5 000 m2 oraz pozostałe: ca. 2 000 m2.

Wzmacnianie konstrukcji zabytku
Część nadziemna budynku od strony Al. Jerozolimskich to główny gmach o siedmiu kondygnacjach nadziemnych, wpisany do rejestru zabytków. Konstrukcja budynku głównego jest szkieletowa, żelbetowa monolityczna i ma postać wielopiętrowych trzynawowych ram płaskich ze wspornikami. Przebudowa podziemia zabytkowego budynku obejmowała realizację dodatkowej kondygnacji wraz ze wzmocnieniem i przegłębieniem istniejących ław fundamentowych kolumnami podchwytującymi w technologii wysokociśnieniowej iniekcji strumieniowej. Realizacja nowego skrzydła obejmowała cztery kondygnacje podziemne. Wysoki poziom wód gruntowych i bliskość zabytkowych kamienic wymagały zabezpieczeń technologiczno- strukturalnych. Ponieważ ze względów statycznych – braku nośności oryginalnych słupów ich wykorzystanie jako konstrukcji nośnej było niemożliwe, należało wzmocnić zabytkową konstrukcję tak zwanymi koszulkami żelbetowymi. Aktualnie co drugi słup jest nośny i tylko zaprojektowane wzmocnienie przenosi 100% obciążeń, bez udziału pośredniego, istniejącego słupa.

Północna część nadziemna wzniesiona na nowo
Na tylne skrzydło, od strony ul. Kruczej i Brackiej, składały się w chwili rozpoczęcia projektu ośmiokondygnacyjny biurowiec w tym parterowa sala handlowa. W zabytkowej części rozpiętość przęseł w osiach słupów wynosiła 8 m, a wsporników – 3 m. Ramy umieszczono w rozstawie co 6,2 m. Ich wysokość była zróżnicowana: wynosiła 3,34 m, 3,24 m, 6,12 m (parter) oraz 3,96 m powyżej. Pozostałą część istniejącego budynku, od strony północnej rozebrano (według odrębnego projektu), a następnie na jej miejscu wykonano całkowicie nową żelbetową konstrukcję. Obiekt ma siedem kondygnacji nadziemnych oraz cztery podziemne. Został posadowiony na ciągłej płycie fundamentowej. Na kondygnacjach podziemnych -4, -3, -2 usytuowane są parkingi oraz pomieszczenia techniczne. Na poziomie -1 i parterze zaprojektowano przestrzeń handlowo-usługową. Na wyższych poziomach znajdują się biura, a na dachu powierzchnie techniczne. Wszystkie elementy kondygnacji dachowej części zabytkowej tworzące historyczną sylwetę tzw. piątej elewacji zostały wiernie odtworzone pod ścisłą kontrolą konserwatora zabytków.

Szlachetne detale
Na podstawie szczegółowej ikonografii, w tym archiwalnych projektów, detale zabytkowego budynku zostały odtworzone przy użyciu współczesnych technologii spełniających aktualne warunki techniczne. Opracowano indywidualny system tłoczonych aluminiowych profili prostych oraz poziomych prostych i giętych – narożnikowych. Użyto proszkowej farby strukturalnej oraz anodowania typu „stal szlachetna”. Spiralny neon usytuowany na elewacji budynku zabytkowego od strony Al. Jerozolimskich odtworzono według rysunków archiwalnych. Gzymsy obwodowe o profilu i wymiarach wiernie odtworzonych z dokumentacji archiwalnej zostały wykonane jako wielkogabarytowe elementy żelbetowe sprężone i połączone wieńcami w sposób zapewniający ich idealną geometrię. Wykończenie wykonano w kolorze skopiowanym z oryginału w wyniku analizy spektrometrycznej warstw zabytkowych gzymsów.

Posadzki i ściany w holu wykonano jako kamienne, płomieniowane lub szlifowane, układane według rysunku inspirowanego kamieniarką z lat 50. XX w.

Wnętrza inspirowane latami 50.
W odtworzonych podcieniach przywrócono sztukateryjny sufit ukształtowany w sposób jak najbardziej zbliżony do oryginału. Murowane ściany podokienne pokryto ceramiką na wzór lat 50. XX w. Główny hol wejściowy usytuowany jest między obiektem zabytkowym a nowym, również o funkcji handlowo-biurowej. Posadzki i ściany w holu wykonano jako kamienne, płomieniowane lub szlifowane, układane według rysunku inspirowanego kamieniarką z lat 50. XX w. Świetlne plafony również nawiązują do plafonów oryginalnych, zniszczonych podczas pożaru w 1975 roku.

Ponadczasowa aktualność
Przebudowa i rozbudowa CDT jest jednym z nielicznych takich przedsięwzięć przeprowadzonych pod ścisłym nadzorem konserwatora zabytków i obejmującym wykonany w technologii monolitycznej żelbetowej modernistyczny budynek wzniesiony w Polsce po II wojnie światowej. W warstwie symbolicznej i filozoficznej odbudowa CDT jest uwieńczonym sukcesem dążeniem do utrwalenia idei w przemijającym czasie. Zachowano architektoniczny oraz historyczny genius loci tego miejsca. CEDET znów jest użyteczny i użytkowy, co jest immanentną cechą sztuki architektury. W kulturze materialnej odrodzenie gmachu CDT ma znaczenie ponadczasowe – przywraca go współczesnym i zarazem przenosi w przyszłość, łącząc pokolenia w strumieniu historycznej świadomości.

Aluprof SA
Systemy aluminiowe
Czołowy producent systemów aluminiowych w Europie. Spółka posiada swoje oddziały w wielu krajach Europy, a także USA. Dostarcza na rynek zaawansowane technologicznie systemy aluminiowe okienno-drzwiowe, bramowe, roletowe. Firma oferuje nowoczesne aluminiowe systemy fasadowe, systemy przeciwpożarowe oraz rozwiązania indywidualnie zaprojektowane na potrzeby konkretnych realizacji. Wyremontowany kompleks handlowo- -biurowy CEDET to Laureat III Miejsca w Konkursie Obiekt Roku w systemach ALUPROF 2018.
aluprof.eu

PPHU ALUPROJEKT
Elewacja aluminiowa
PPHU ALUPROJEKT Stanisław Godek: projektowanie, produkcja i montaż elewacji aluminiowo-szklanych oraz wszelkich elementów z nimi związanych, ponad 20 lat tradycji, wiedzy i doświadczenia ludzi, solidnego rzemiosła w połączeniu z nowoczesną technologią i indywidualnymi rozwiązaniami, czyli „mała firma wykonująca duże, skomplikowane projekty” dla wymagających partnerów.

ANDRA Sp. z o.o.
Instalacje elektryczne, teletechniczne i BMS Polska firma o tradycjach inżynierskich i 30-letnim doświadczeniu. Dostarczamy rozwiązania oraz usługi projektowe, wdrożeniowe, serwisowe i doradcze z obszaru teleinformatyki i infrastruktury technicznej. Współpracujemy z inwestorami, generalnymi wykonawcami oraz najemcami obiektów. W ramach pakietów wielobranżowych wykonujemy instalacje teletechniczne, elektryczne i automatyki budynkowej.
andra.com.pl

Mega Aluminium Sp. z o.o.
Elewacja aluminiowa
Mega Aluminium: projektowanie, wykonawstwo i montaż elewacji aluminiowo-szklanych oraz wszelkich elementów z nimi związanych, 25 lat tradycji solidnego, rodzinnego rzemiosła w połączeniu z nowoczesną technologią i wyrafinowaną estetyką, czyli industrial design & craft dla architektury.
mega-aluminium.com.pl

CEMEX
Beton
CEMEX jest jednym z wiodących globalnych producentów i sprzedawców cementu, betonu towarowego oraz kruszyw. Globalna skala działania oraz dobra znajomość lokalnych rynków sprawia, że od ponad 110 lat CEMEX dostarcza wysokiej klasy rozwiązania budowlane w ponad 50 krajach na całym świecie. Dąży do innowacyjnych rozwiązań branżowych i promuje zrównoważoną przyszłość. CEMEX obecny jest na polskim rynku od 2005 roku. W Polsce firma posiada 2 cementownie (Cementownia Rudniki i Cementownia Chełm), 40 wytwórni betonu zlokalizowanych na terenie całego kraju oraz 6 kopalni kruszyw.
cemex.pl

Esjot Stanisław Janowski Sp.k.
Balustrady
Esjot od 25 lat współpracuje z najlepszymi architektami a wysoka jakość ich wyrobów oraz rzetelność znalazły uznanie wśród czołowych firm budowlanych. Firma specjalizuje się w nieszablonowych projektach balustrad, schodów oraz elewacji, a jej realizacje można oglądać w wielu inwestycjach na terenie Polski i Europy.
esjot.biz.pl

Lug Light Factory
Systemy oświetleniowe
Producent profesjonalnych opraw i systemów oświetleniowych, które charakteryzują wysokie parametry techniczne, energooszczędność oraz design na najwyższym światowym poziomie. Firma posiada 27-letnie doświadczenie na rynku międzynarodowym. Globalne doświadczenie Działu Customizacji sprawia, że możliwe jest dopasowanie produktów pod indywidualne wymagania klienta.
lug.com.pl

Stolarstwo Syguda SC
Stolarka drzwiowa
Stolarstwo Syguda SC jest firmą zajmującą się działalnością w zakresie profesjonalnych usług stolarskich. Projektuje i wykonuje: drzwi wewn. i zewn. (ppoż. EI30, EI60, akustyczne), okna, zabudowy portalowe oraz meble dla klientów indywidualnych, hoteli, firm, budynków użyteczności publicznej.
syguda.net

Tekst: Builder
przy współpracy pracowni
AMC – Andrzej M. Chołdzyński
Sp. z o.o. Sp.k.
Foto: Piotr Krajewski