ŁĄKI KWIETNE – NOWY TREND

Cieszące się coraz większą popularnością łąki kwietne pojawiają się nie tylko na terenach podmiejskich, w pasach drogowych, parkach lub jako bardziej wartościowa opcja dla miejskich trawników. Niewielkie wymagania glebowe i znikome nakłady na pielęgnację sprawiły, że stają się alternatywą dla popularnych na dachach zielonych traw i rozchodników.

Łąka kwietna – w przeciwieństwie do tradycyjnego dachu w uprawie ekstensywnej, składającego się jedynie z różnych gatunków rozchodników – jest zdecydowanie atrakcyjniejsza zarówno pod względem wizualnym, jak i z uwagi na swoją bioróżnorodność. Większa miąższość warstwy wegetacyjnej zapewnia lepsze warunki do rozwoju roślin i tworzy schronienie dla owadów oraz niewielkich zwierząt. Łąkę kwietną tworzą trawy, zioła, byliny, mchy i rozchodniki. Co ważne, dzięki wyższemu układowi warstw znacząco rośnie zdolność retencyjna dachu zielonego. Zatrzymanie większej ilości wody deszczowej w miejscu jej opadu nie tylko wpływa na poprawę mikroklimatu poprzez odparowywanie wody do atmosfery oraz obniżanie temperatury powietrza, lecz także odciąża kanalizację burzową. Taki rodzaj zazielenienia pozwala bowiem na wyraźne zmniejszenie i opóźnienie spływu deszczówki z dachu. Jednocześnie zapobiega on powstawaniu tzw. miejskich wysp ciepła, których następstwem często są gwałtowne burze.

To jednak nie koniec korzyści, jakie niesie ze sobą zwiększenie wysokości warstw dachu zielonego. Rozwiązanie to stanowi doskonałe zabezpieczenie hydroizolacji przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak: temperatura, promieniowanie UV oraz uszkodzenia mechaniczne spowodowane zjawiskami pogodowymi lub działalnością ludzi czy zwierząt. To z kolei przekłada się na wyraźnie dłuższą żywotność przekrycia dachu.

Ponadto dach zielony pokryty łąką kwietną pozwala na znaczne obniżenie współczynnika przenikania ciepła, choć ze względu na niejednorodność substratu i roślinności nie podaje się jego wartości. Niemniej udowodniono, że dach zielony zimą znacząco wpływa na obniżenie kosztów ogrzewania, a latem – chłodzenia pomieszczeń znajdujących się pod jego stropami, w niektórych przypadkach nawet o 30 procent.

Nie tylko funkcjonalność
Łąki kwietne pojawiają się w projektach nie tylko ze względu na swoje właściwości, lecz także atrakcyjność wizualną. Powszechnie stosowane dachy ekstensywne z roślinnością, która w składzie ma jedynie rozchodniki, nie robią już takiego wrażenia jak przed paru laty. Kwietne łąki cechują się dziką, bujną i różnorodną roślinnością, która mgr inż. Paweł Koziej doradca techniczno-handlowy firmy Zida daje poczucie bliskości z naturą. Ich zaletą jest zachowanie estetycznego wyglądu przy prostocie wykonania oraz niewielkim nakładzie pracy poświęconej pielęgnacji.

Dobrze zaprojektowane
Prawidłowy układ warstw i zastosowanie odpowiednich materiałów są kluczowe dla wzrostu roślin i bezproblemowej eksploatacji dachu zielonego. Kwietna łąka, mimo że nie ma wielkich wymagań, powinna zostać wykonana profesjonalnie. Podczas projektowania należy uwzględnić poszczególne warstwy.
• Hydroizolacja przeciwkorzenna – warstwa izolacji przeciwwilgociowej odporna na przerastanie korzeniami roślin. Przywyborze materiałów należy kierować się przede wszystkim ich trwałością, preferując membrany EPDM i płynne izolacje integrujące się z podłożem. Użycie najtańszej papy może skutkować koniecznością rychłego remontu całego dachu.
• Warstwa ochronna – włóknina ochronna zabezpieczająca hydroizolację przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz gromadząca wodę. Zależnie od przyjętego sposobu wykonywania prac należy dobrać włókninę o odpowiednich parametrach – gramaturze i wytrzymałości na przebicie.
• Warstwa drenująco-retencyjna – magazynuje wodę na okres bez opadów atmosferycznych i odprowadza jej nadmiar. Do jej wykonania stosuje się najczęściej maty kubełkowe. Nowością na rynku są panele retencyjne ZidaBoard o dużej chłonności wykonane z poliestrowych włókien pochodzących z recyklingu. Ten materiał, przypominający gąbkę, jest całkowicie odporny na nacisk i stanowi dodatkową warstwę ochronną. Dzięki temu możliwe jest bezpieczne użycie ciężkiego sprzętu do rozwożenia substratu bez narażenia izolacji na uszkodzenia mechaniczne.
• Warstwa filtracyjna – filtruje wodę spływającą z substratu do drenażu. Włóknina filtracyjna układana jest na macie kubełkowej lub z nią zintegrowana. Nie stosuje się jej w przypadku paneli retencyjnych pełniących już funkcję filtracyjną.
• Warstwa wegetacyjna – specjalistyczny wulkaniczny substrat dachowy oparty na chłonnym kruszywie tufowym i składnikach pochodzenia organicznego:
– substrat trawnikowy – zalecany jako wierzchnia warstwa w przypadku stosowania mat z mieszanką siewną (matę
przysypujemy warstwą 1–2 cm substratu) lub tradycyjnego siewu (zalecana miąższość do 5 cm, wysiew do substratu); frakcja ograniczona do 6 mm ułatwia kiełkowanie i wschodzenie roślin;
– substrat ekstensywny – podłoże o znacznej przewadze części mineralnej nad organiczną, przeznaczone do dachów zielonych, warstwa wegetacyjna o miąższości 15–30 cm gromadzi wodę oraz umożliwia ukorzenienie się roślin; stosuje się go bezpośrednio pod maty wegetacyjne lub przykrywa substratem trawnikowym w przypadku siewu lub stosowania mat nasiennych;
– substrat półintensywny – bogatsza w organiczne składniki odżywcze alternatywa dla substratu ekstensywnego zalecana do miejsc o niskim ryzyku wysiewania się obcej roślinności oraz pod maty wegetacyjne w celu zmniejszenia zapotrzebowania podłoża na nawożenie w pierwszym roku.
• Roślinność – mogą ją tworzyć:
– gotowe maty z zielenią – rozwiązanie szybkie w realizacji i dające natychmiastowy efekt;
– maty nasienne – biodegradowalne maty wykonane z celulozy, zawierające gotową mieszankę siewną oraz nanohydrożel z nawozem wspomagającym wschodzenie już po tygodniu od ułożenia;
– mieszanki siewne – rozwiązanie obecnie najtańsze, choć niepozbawione wad, nasiona może wywiać wiatr, w szczególności na budynkach nieosłoniętych wyższą zabudową lub drzewami, lub mogą zostać wydziobane przez ptactwo; kolejnym minusem mieszanek siewnych jest wydłużony czas kiełkowania, w którym należy utrzymywać wysoką wilgotność substratu, ich zastosowanie pozwala jednak na indywidualny dobór gatunków.

Pszczoły i inne zapylacze
Kwietna łąka obsiana mieszanką roślin miododajnych jest doskonałym „karmnikiem” dla pożytecznych owadów. W dobie powszechnego skażenia pól uprawnych pestycydami miasta stają się naturalnym habitatem m.in. dla pszczół. O tym, jak bardzo są one dla nas ważne, nie trzeba chyba nikogo przekonywać. Coraz większą popularnością cieszą się w polskich metropoliach pasieki miejskie, a ich umieszczanie na dachach budynków stało się już swoistym wyznacznikiem zaangażowania inwestorów i architektów w ochronę środowiska naturalnego i rozwój miejskich ekosystemów. Mieszanka rodzimych roślin polnych wysiana na dachu budynku będzie idealnym dopełnieniem takiego założenia.

Podsumowując, kwietna łąka na dachu jest nie tylko sposobem na zachowanie wymaganego współczynnika powierzchni biologicznie czynnej, ale często pozwala zwiększyć bioróżnorodność terenu w stosunku do jego pierwotnego charakteru, jeśli był nim np. zaniedbany trawnik. Paradoksalnie więc zabudowywanie nieużytków i pokrywanie dachów nowych budynków łąkami kwietnymi w niektórych przypadkach może przyczynić się do zwiększenia wartości ekologicznej terenów miejskich.

Zdjęcia archiwum Zida Sp. z o.o.