O ROLI NAUKI W ROZWOJU BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY
Rozwój współczesnego budownictwa, architektury i planowania urbanistycznego zależy w ogromnej mierze od badań naukowych.Rada Naukowa „Buildera” przekonuje, jak istotna jest rola nauki w budownictwie i architekturze oraz wskazuje, jakie są kierunki tego rozwoju i jakie wiążą się z nim wyzwania.
prof. dr hab. inż. arch. Elżbieta Niezabitowska
Politechnika Śląska
Wydział Architektury
Członek Rady Recenzentów miesięcznika „Builder“
Celem rozwoju nauki w architekturze jest dostosowywanie projektowanych obiektów architektonicznych do potrzeb użytkowników w procesach projektowych.
Ważnym przełomem w rozwoju nauki w architekturze było opracowanie metodologii badań jakościowych POE – Post-Occupancy Evaluation w latach 80. XX w. (Preiser, Rabinowitz, White, Post-Occupancy Evaluation, 1988). Autorzy tej metodologii opracowali zestaw kryteriów jakościowych w architekturze, do których należą: jakość techniczna, funkcjonalna, behawioralna, organizacyjna oraz ekonomiczna. Metoda ta znajduje zastosowanie zarówno w badaniach podstawowych, jak i stosowanych w procesach projektowania. Z kolei Ulrich (Ulrich, 2008) wprowadził zasadę wykorzystywania badań naukowych wspierających procesy projektowania obiektów służby zdrowia zwaną Evidence- -Based Design (EBD), obecnie stosowaną także w projektowaniu innych obiektów. Zrealizowany obiekt powinien być badany metodologią POE w fazie użytkowania (8 faz życia budynków, patrz: RIBA Plan of Work 2013 Overview), aby sprawdzić, na ile zostały osiągnięte cele założone w programie funkcjonalno-przestrzennym i aby kolejne przebudowy, modernizacje czy adaptacje mogły wyeliminować niedoskonałości. Oznacza to wprowadzenie do procesu projektowania badań w każdej fazie projektowania i użytkowania obiektu. Sam proces projektowania obecnie bardzo się zmienia, także pod wpływem nowego narzędzia projektowania, jakim jest komputer, i zmierza w kierunku projektowania generatywnego, w którym komputer sam generuje projekt na podstawie programu funkcjonalno-przestrzennego przygotowywanego przez grupę architektów oraz interdyscyplinarnych naukowców w procesie badań naukowych typu POE i EBD oraz powstałych na ich podstawie innych narzędzi badawczych wspomagających procesy projektowe. Generalnie celem rozwoju nauki w architekturze jest dostosowywanie projektowanych obiektów architektonicznych do potrzeb użytkowników w procesach projektowych bazujących na badaniach typu POE i EBD. Więcej na temat badań w architekturze można znaleźć w książce mojego autorstwa, wydanej przez Routledge w USA, pt. Research Methods and Techniques (2018) (która jest nową wersją polskiego wydania z 2014 r. pt. Metody i techniki badawcze w architekturze), dostępnej na stronie internetowej. W przygotowaniu jest także książka na temat badań w projektowaniu szpitali autorstwa Szewczenko, Tomanek, Jamrozik, Niezabitowska pt. Projektowanie obiektów szpitalnych – rola badań naukowych w doskonaleniu jakości funkcjonowania szpitali.
