Odbudować Ukrainę

Ukraina rozpoczęła gospodarczą ewolucję, zamieniła obroty gospodarcze z Rosją na współpracę z Unią Europejską i z Chinami. W Unii to Polska jest liderem tego rodzaju kooperacji. To kraj, w którym obywatele zbudowali swoją tożsamość, spoglądając na zachód. Dziś Zachód musi pomóc Ukrainie, wdrażając rozwiązania, które odbudują ten kraj po wojnie. Komentuje JACEK PIECHOTA, Prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej.

Konsekwencje wojny, poza oczywistymi dramatycznymi skutkami humanitarnymi, mają swój wymiar gospodarczy. Premier Ukrainy Denys Szmyhal oszacował, że na 16 marca straty Ukrainy z powodu agresji Rosji wynoszą 566 mld dolarów. Analizując wszelkie dane od naszych partnerów po stronie polskiej oraz ukraińskiej, określiliśmy kluczowe wyzwania: 1) potrzeba opracowania pakietu wsparcia dla polskich przedsiębiorców, których działalność gospodarcza ucierpiała w związku z sytuacją wojenną, 2) stworzenie programu dedykowanego podmiotom, które będą wracały na rynek ukraiński, tym samym bezpośrednio angażując się w proces odbudowy gospodarki Ukrainy, 3) opracowanie mechanizmów wsparcia dla przedsiębiorstw, które mogą zachować ciągłość swojego funkcjonowania, 4) wdrożenie wsparcia dla eksporterów, którzy w obliczu wojny zostali zmuszeni do poszukiwania nowych rynków zbytu. Poza powyższymi aspektami istnieją wyzwania na rynku pracy. Uchodźcy to przede wszystkim kobiety i dzieci. Ta sytuacja wymaga uruchomienia narzędzi na poziomie centralnym, które umożliwią wspieranie zatrudniania uchodźców przy zapewnieniu opieki nad dziećmi – bez tego nie można mówić o kompleksowym wsparciu osób, które uciekły przed wojną.

Każda branża mierzy się obecnie z innymi wyzwaniami oraz potrzebami, które wymagają interwencji na poziomie systemowym. Z danych, jakie podaje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, wynika, że w 2021 r. niezmiennie dominujący był udział obywateli Ukrainy wśród cudzoziemców, dla których są wydawane zezwolenia na pracę. W pierwszej połowie 2021 r. obywatelom Ukrainy wydano 159340 zezwoleń na pracę. Najwięcej w branżach przetwórstwa przemysłowego, budownictwa, transportu i gospodarki magazynowej. Polski Związek Firm Deweloperskich szacuje, że polskie budowy opuściło od 20 do 30 proc. ukraińskich pracowników. A jak zakładają eksperci, branża budowlana to ok. 60 proc. pracowników z Ukrainy. Oznaczać to może nowe wyzwania w tym sektorze, które już dziś warto zaadresować. I choć skala odejść z pracy nie jest jeszcze duża, to zagrożeniem może być niedotrzymanie terminów właśnie z powodu opuszczenia przez pracowników z Ukrainy miejsc pracy.

Kolejny aspekt będący konsekwencją wojny, który jest dostrzegany, to zachwianie łańcucha dostaw z rynków wschodnich. Branża monitoruje ten proces i jest przygotowana na pojawiające się ryzyka. Ze względu na skalę konfliktu jest obserwowany wzrost cen materiałów oraz produktów. Ponieważ jednak nie można przewidzieć, jak sytuacja się zakończy, bardzo trudne jest oszacowanie wpływu wskazanych zmiennych na przykład na marże realizowanych projektów. Jednocześnie firmy, które prowadziły działalność na Ukrainie, zostały zmuszone do jej wygaszenia. Jednak liderzy branży nadal widzą potencjał tego rynku i będą realizować projekty po zakończeniu konfliktu.

Ukraina podpisała umowę o pogłębionej i kompleksowej strefie wolnego handlu oraz umowę stowarzyszeniową z Unią Europejską. Dziś gospodarka Ukrainy mierzy się z nowymi wyzwaniami, które, choć zachwiały jej drogę rozwoju, stanowią moment, przez który odważny naród przejdzie, aby na nowo odbudować kraj. To jest obszar, w którym my, Europejczycy, musimy wspierać naszych sąsiadów i już dziś wspólnie wypracować rozwiązania w konkretnych obszarach, aby modernizować oraz odbudowywać Ukrainę po wojnie, a także wspierać polskich przedsiębiorców, którzy prowadzili przed wojną działalność gospodarczą na tym terenie.

JACEK PIECHOTA, Prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej (po stronie polskiej). Były Minister Gospodarki oraz Minister Gospodarki i Pracy w rządach Leszka Millera oraz Marka Belki, m.in. prowadził negocjacje z Komisją Europejską przed aktem akcesyjnym Polski do Unii, negocjował warunki offsetu, tworzył warunki dla funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych, współtworzył programy ratunkowe dla przedsiębiorstw.