OCENA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO ŚREDNIOWYSOKICH BUDYNKÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W SYTUACJI ZMIANY SPOSOBU UŻYTKOWANIA

Zmiana sposobu użytkowania budynku skutkuje koniecznością spełnienia innych, bardziej restrykcyjnych wymagań przepisów przeciwpożarowych, mając na uwadze bezwzględny priorytet ochrony życia i zdrowia ludzi. Zapisy prawa budowlanego przysparzają jednak wielu problemów interpretacyjnych.

O wymaganiach stawianych poszczególnym grupom obiektów w zakresie bezpieczeństwa pożarowego decydują odpowiednie formy klasyfikacji, takie jak przeznaczenie i sposób użytkowania oraz wysokość. Nierzadko zdarza się, że budynek dotychczas użytkowany w określony sposób na skutek pewnych uwarunkowań będzie pełnił inną funkcję. Mówi się wówczas o zmianie sposobu użytkowania, skutkującej koniecznością spełnienia innych, bardziej restrykcyjnych wymagań przepisów przeciwpożarowych, mając na uwadze bezwzględny priorytet ochrony życia i zdrowia ludzi. Należy przy tym uwzględnić konieczność dostosowania do obecnie obowiązujących przepisów. Wymagania techniczno-budowlane oraz przeciwpożarowe ciągle ewoluują odpowiednio do rozwoju zagrożeń. Mając na uwadze te kwestie, w przypadku braku możliwości spełnienia wymogów w sposób określony w przepisach stosuje się tzw. rozwiązania zamienne.

Zmiana sposobu użytkowania
Definicja zmiany sposobu użytkowania znajduje się w art. 71 ust. 1 ustawy Prawo budowlane [1]. Zgodnie z przywołaną podstawą prawną do zmiany sposobu użytkowania można zakwalifikować „podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności, która zmienia warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń”.

Wskazanie, w sposób niewyczerpujący, sytuacji przesądzających o zmianie sposobu użytkowania przysparza wielu problemów interpretacyjnych. Świadczą o tym wyroki sądów, np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 29 czerwca 2021 r. II SA/OI 259/21 [2]. W uzasadnieniu prawnym tego wyroku można przeczytać, że „jak podnosi się w orzecznictwie sądowo-administracyjnym, przez zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymagającą pozwolenia właściwego organu należy rozumieć nie tylko przeznaczenie obiektu do innego rodzaju użytkowania, lecz także zintensyfikowanie dotychczasowego sposobu użytkowania obiektu, jeżeli spowoduje to skutki określone w art. 71 ust. 1 ustawy Prawo budowlane”.

Z kolei treść wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 22 kwietnia 2021 r. II SA/Po 625/20 [3] zwraca uwagę na znaczenie słowa „warunki” w definicji zmiany sposobu użytkowania jako warunki wynikające z przepisów prawa, tj. przepisów regulujących bezpieczeństwo pożarowe, powodziowe, zdrowotne, pracy, higieniczno-sanitarne czy ochrony środowiska (art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane), nie zaś w potocznym rozumieniu tego słowa.

Podstawą prawną do zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego budynków w sposób inny niż wynika to z wymagań techniczno-budowlanych, w przypadku zmiany sposobu użytkowania, jest § 2 ust. 2 i § 3a rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [4]. Spełnienie wymagania w trybie § 2 ust. 2 i § 3a przedstawia się w postaci wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. Ekspertyza ta wymaga uzgodnienia z właściwym terenowo komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej. Zgodnie z art. 6a ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej [5] organ uzgadniający ekspertyzę, tj. komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, zajmuje stanowisko w formie postanowienia.

Postanowienie uzgadniające rozwiązania zamienne nie zastępuje wymaganych prawem projektów budowlanych i projektów wykonawczych, w tym urządzeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz stosownych pozwoleń.

Istotną zmianę porządkującą w procedurze uzyskiwania zgody na odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych wprowadza noweli- zacja ustawy Prawo budowlane [6]. Zlikwidowano wymóg uzyskiwania zgody na odstępstwo w odniesieniu do istniejących obiektów nadbudo- wywanych, rozbudowywanych, przebudowywanych lub w przypadku zmiany sposobu ich użytkowania – w przypadku dostosowywania tych budynków do wymogów ochrony przeciwpożarowej. Zmianę tę zawarto w art. 9 ust. 6 ustawy [1]. Zapis ten można uznać za adaptację rozwią- zania, które jest znane z § 2 ust. 2 i § 3a rozporządzenia [4].

Ponadto nowelizacja ustawy Prawo budowlane w art. 71 dodaje ustęp 2a, który w przypadku zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego albo jego części, w zakresie zmian warunków bezpie- czeństwa pożarowego, wprowadza wymóg zgłoszenia organowi ad- ministracji architektoniczno-budowlanej [1]. Do ww. zgłoszenia należy dołączyć ekspertyzę rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciw- pożarowych. Ekspertyza ta ma na celu ocenę zgodności z wymaga- niami aktualnych przepisów z zakresu bezpieczeństwa pożarowego i w tej formie nie wymaga uzgodnienia z właściwym miejscowo ko- mendantem wojewódzkim PSP. Natomiast jeśli budynek nie spełnia w określonym zakresie wymagań ochrony przeciwpożarowej i z uwa- gi na uwarunkowania techniczne nie ma możliwości usunięcia nie- prawidłowości, wówczas należy opracować ekspertyzę techniczną wskazującą rozwiązania zamienne i uzgodnić ją z komendantem wo- jewódzkim PSP.

Najczęściej występujące rodzaje zmian sposobu użytkowania

Zmiana sposobu użytkowania może występować na wiele sposobów.
Dalej przedstawiono najczęściej występujące przykłady zmiany
sposobu użytkowania budynków użyteczności publicznej:
• lokal usługowy ZL III przedszkole ZL II;
• lokal usługowy ZL I przedszkole ZL II;
• lokal usługowy ZL III budynek opieki zdrowotnej ZL III;
• lokal usługowy ZL III szkoła ZL I;
• budynek mieszkalny ZL IV budynek ZL III (działalność usługowa);
• budynek mieszkalny ZL IV budynek zamieszkania zbiorowego ZL V;
• domy jednorodzinne ZL IV przedszkole ZL II;
• PM lokal biurowy ZL III (brak powiązania funkcjonalnego);
• adaptacja poddasza na cele mieszkalne;
• PM ZL.

Najczęściej występujące niezgodności

Oto najczęstsze nieprawidłowości wynikające ze zmian przepisów będących skutkiem zmiany sposobu użytkowania:
• niespełnienie wymaganej klasy odporności pożarowej budynku, klasy odporności ogniowej elementów budynku;
• zmiana grupy wysokości przy zmianie sposobów użytkowania budynków ZL IV na inne;
• przekroczenie długości dojścia i przejścia, pozostawienie przejścia prowadzącego przez więcej niż 3 pomieszczenia;
• zbyt mała szerokość spocznika klatki schodowej i biegu klatki schodowej;
• zbyt duża wysokość stopni schodów, zbyt duża liczba stopni;
• zbyt mała szerokość drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z budynku lub pomieszczeń;
• zbyt mała szerokość drzwi na drodze ewakuacyjnej z klatki schodowej prowadzącej na zewnątrz budynku lub do innej strefy pożarowej;
• brak obudowania klatki schodowej, brak zamknięcia klatki schodowej drzwiami dymoszczelnymi;
• brak wyposażenia klatek schodowych w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu, co wpływa na zmianę dopuszczalnej długości dojścia;
• pozostawienie na drogach ewakuacyjnych schodów ze stopniami zabiegowymi, będących jedyną drogą ewakuacyjną;
• pozostawienie lokalnego obniżenia drogi ewakuacyjnej poniżej 2 m na długości nieprzekraczającej 1,5 m;
• pozostawienie na granicy stref pożarowych pionowego pasa ściany zewnętrznej o klasie odporności ogniowej EI 60 i szerokości poniżej 2 m izolowanego materiałem innym niż niepalny (np. styropian), jak również występowanie bezklasowych okien w szerokości tego pasa;
• niepodzielenie korytarzy stanowiących drogę ewakuacyjną na odcinki do 50 m, stosując przegrody z drzwiami dymoszczelnymi lub inne urządzenia techniczne, które zapobiegają rozprzestrzenianiu się zadymienia;
• przekroczenie dopuszczalnej powierzchni strefy pożarowej;
• pozostawienie otworów okiennych i drzwiowych bez wymaganej klasy odporności ogniowej dla ścian oddzielenia przeciwpożarowego;
• przekroczona wartość długości wspólnego początkowego przebiegu dojścia ewakuacyjnego przy dopuszczalnej długości 2 m;
• brak zapewnienia z pomieszczeń co najmniej dwóch wyjść ewakuacyjnych oddalonych od siebie o nie mniej niż 5 m;
• występowanie w elementach oddzielenia przeciwpożarowego otworów bez odpowiedniej klasy odporności ogniowej.

Najwięcej nieprawidłowości występuje w zakresie: parametrów dróg i drzwi na potrzeby ewakuacji, a także braku obudowania klatki schodowej wraz z zamknięciem jej drzwiami przeciwpożarowymi EIS 30. Znaczną część nieprawidłowości stanowi również występowanie w elementach oddzielenia przeciwpożarowego otworów bez odpowiedniej klasy odporności ogniowej, a także występowanie izolacji z materiału palnego w pionowych pasach stanowiących granicę strefy pożarowej (zdarza się również niespełnienie wymagań dotyczących minimalnej szerokości tego pasa, tj. 2 m).

Możliwe rozwiązania zamienne

Projektowanymi rozwiązaniami zamiennymi nie mogą być rozwiązania budowlane i urządzenia przeciwpożarowe, które są w danym obiekcie obligatoryjnie wymagane poprzez przepisy techniczno-budowlane bądź przepisy przeciwpożarowe. Postanowienie uzgadniające rozwiązania zamienne nie zastępuje zatem wymaganych prawem projektów budowlanych i projektów wykonawczych, w tym urządzeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, oraz stosownych pozwoleń. Dalej przedstawiono przykłady stosowanych rozwiązań zamiennych w przypadku niespełnienia wymaganych przepisów techniczno-budowlanych przy zmianie sposobu użytkowania budynków średniowysokich użyteczności publicznej.

Zwiększenie ilości środka gaśniczego w gaśnicach

Często proponowanym rozwiązaniem zamiennym jest wyposaże- nie w gaśnice budynków bez obowiązku wyposażania w gaśnice lub zwiększenie ilości środka gaśniczego w gaśnicach, w budynkach, gdzie taki wymóg istnieje. Obowiązek wyposażenia budynku w gaśni- ce zawarto w § 32 ust. 3 rozporządzenia [7]. Zwiększenie ilości środka gaśniczego w gaśnicach, czyli zastosowanie gaśnic o większej masie (objętości) lub zwiększenie liczby gaśnic, pozwala na skuteczniejszą ochronę budynku i zwiększenie szans na ugaszenie pożaru w za- rodku przez użytkowników danego budynku, nie doprowadzając do eskalacji zagrożenia pożarowego. Rodzaj środka gaśniczego należy dobrać adekwatnie do zagrożeń występujących w budynku, uwzględ- niając odpowiednią grupę pożaru do ugaszenia. Należy przy tym zaznaczyć, że warto stosować gaśnice płynowe, zawierające wodne roztwory środków pianotwórczych. W przypadku użycia takiej gaśni- cy w pomieszczeniu zamkniętym unika się ograniczenia widoczności, związanego z rozpyleniem proszku gaśniczego.

Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne

Kolejną często stosowaną propozycją rozwiązania zamiennego rekompensującego niezgodności niemożliwe do usunięcia w zabezpieczeniu przeciwpożarowym w stosunku do wymagań przepisów jest realizacja awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego lub zwiększenie jego parametrów (natężenie oświetlenia i czas działania). W ramach oświetlenia awaryjnego poza oświetleniem drogi ewakuacyjnej rozróżnia się oświetlenie strefy otwartej. Ma to za zadanie zmniejszenie ryzyka wystąpienia paniki i stworzenie możliwości bezpiecznego ruchu osób w kierunku dróg ewakuacji poprzez stworzenie dobrych warunków widzenia. Dla obiektów, dla których wymagane jest oświetlenie awaryjne, rozwiązaniem zamiennym może być awaryjne oświetlenie ewakuacyjne o natężeniu powyżej 1 lx dla dróg ewakuacyjnych, powyżej 0,5 lx dla strefy otwartej oraz powyżej 5 lx dla punktów pierwszej pomocy, urządzeń przeciwpożarowych lub przycisków alarmowych, jeżeli nie znajdują się one na drodze ewakuacyjnej lub w strefie otwartej. Natomiast w miejscach, dla których oświetlenie awaryjne nie jest wymagane, zastosowanie oświetlenia awaryjnego o parametrach wymienionych w normie [8] będzie stanowiło rozwiązanie zamienne.

System sygnalizacji pożarowej

Ponadnormatywnym rozwiązaniem zastępującym wymagane prze- pisami rozwiązania często bywa zastosowanie systemu sygnalizacji pożarowej w budynkach nieobjętych takim zabezpieczeniem bądź rozszerzenie tego systemu do kolejnych stref pożarowych w budynku. System sygnalizacji pożarowej, który obejmuje urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, musi być w stanie samoczynnie wykryć pożar na jak najwcześniejszym etapie jego rozwoju i podać słyszalne lub/i widzialne sygnały dla użytkowników budynku oraz mieć możliwość przekazania informacji o pożarze do stanowiska kierowania lokalnej komendy PSP. Stąd stosowane jest także rozszerzenie przedmiotowego systemu o sygnalizatory głosowe nadające komunikat o ewakuacji, działające naprzemiennie z sygnałem akustycznym. Określone rodzaje budynków, dla których system sygnalizacji pożarowej jest obligatoryjny, wskazano w § 28 rozporządzenia [7].

Znaki bezpieczeństwa i ostrzeżenia na drogach ewakuacyjnych

Szczególną wagę przy proponowaniu rozwiązań zamiennych przywiązuje się do odpowiednich warunków ewakuacji. Stąd stosowane są rozwiązania polegające na stosowaniu podświetlanych znaków ewakuacyjnych, pracujących w trybie pracy „na jasno”, czyli oświetlonych w sposób ciągły. Pozwala to użytkownikom budynku zaznajomić się z przebiegiem dróg ewakuacyjnych w trakcie normalnego użytkowania budynku.

Zabezpieczenie klatek schodowych

Jako jedno z rozwiązań zamiennych w kontekście zmiany sposobu użytkowania występuje zabezpieczenie klatek schodowych drzwiami o klasie odporności ogniowej EI z parametrem S, tj. dymoszczelności. Zdarza się także propozycja wyposażenia klatek schodowych w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu, uruchamiane samoczynnie za pomocą systemu wykrywania dymu, oraz doposażenia tego systemu w sygnalizatory optyczno-akustyczne. Wprawdzie wymagania dotyczące obudowania i zabezpieczenia klatki schodowej przed rozprzestrzenianiem się dymu i/lub do jego usunięcia są obligatoryjne dla stref pożarowych ZL I, ZL II, ZL III i ZL V w budynkach średniowysokich (w przypadku ZL II również w niskim), jednak zapis ten dotyczy klatek schodowych przeznaczonych do ewakuacji. Wobec tego rozwiązaniem zamiennym we wskazanym zakresie może być zabezpieczenie (jak wyżej) klatek schodowych, które nie są przeznaczone do ewakuacji. Występowanie w budynku klatek schodowych nieprzeznaczonych do ewakuacji nie wyklucza możliwości przebywania tam osób w momencie wystąpienia zagrożenia.

Jako jedno z rozwiązań zamiennych w kontekście zmiany sposobu użytkowania występuje zabezpieczenie klatek schodowych drzwiami o klasie odporności ogniowej EI z parametrem S, tj. dymoszczelności.

Hydranty wewnętrzne

Zdarza się, że jako rozwiązanie zamienne jest wykorzystywana instalacja wodociągowa przeciwpożarowa z hydrantami wewnętrznymi. Niekiedy na skutek zmiany sposobu użytkowania w pierwotnym przeznaczeniu budynku wymagane prawnie hydranty wewnętrzne z wężem półsztywnym o nominalnej średnicy węża 25 mm (DN 25) przestają być obligatoryjne dla budynku po zmianie sposobu użytkowania, np. w sytuacji zmniejszenia powierzchni strefy pożarowej. Wykorzystanie hydrantów wewnętrznych występuje także w związku z brakiem możliwości realizacji innych rozwiązań zamiennych z powodu niemożności ingerencji w dany obiekt w inny sposób.

Analiza i ocena rozwiązań zamiennych

Gaśnice

Zastosowanie większej liczby gaśnic lub gaśnic o większej ilości środka gaśniczego zdecydowanie zwiększa szanse na ugaszenie pożaru przez użytkowników budynku. Należy jednak pamiętać, że gaśnica jako podręczny sprzęt gaśniczy służy do ugaszenia pożaru w zarodku, tj. we wczesnej fazie. Nawet duża liczba gaśnic może okazać się niewystarczająca, kiedy pożar jest już rozwinięty. Właściwa technika jest kluczowa w kontekście skutecznego gaszenia. Z uwagi na możliwy błąd człowieka nie można traktować gaśnicy jako rozwiązania, które zadziała ze stuprocentową skutecznością.

Przy proponowaniu rozwiązań zamiennych często niewystarczające jest zrekompensowanie warunków bezpieczeństwa pożarowego wyłącznie poprzez zwiększenie ilości środka gaśniczego w gaśnicach.

Niezgodności	Rozwiązanie zamienne
Niespełnienie wymaganej klasy odporności pożarowej/ogniowej budynku/elementu budynku.	•System sygnalizacji pożarowej. •Zwiększenie ilości środka gaśniczego. •Impregnacja elementów budynku środkami ognioochronnymi. •Hydranty wewnętrzne. •Dostosowanie dźwigu do potrzeb ekip ratowniczych.
Przekroczenie długości dojścia.	•Zabezpieczenia klatki schodowej. •Oświetlenie awaryjne. •Znaki bezpieczeństwa i ostrzeżenia na drogach ewakuacyjnych. •Wyposażenie drzwi w samozamykacze.
Niespełnienie wymagań dot. parametrów schodów i stopni.	•Oświetlenie awaryjne. •Zabezpieczenie klatki schodowej. •System sygnalizacji pożarowej. •Znaki bezpieczeństwa i ostrzeżenia na drogach ewakuacyjnych.
Niespełnienie wymagań dot. szerokości poziomych dróg ewakuacyjnych.	•System sygnalizacji pożarowej. •Oświetlenie awaryjne. •Znaki bezpieczeństwa i ostrzeżeniach na drogach ewakuacyjnych.
Brak obudowania, zapewniania oddymiania/zapobiegania zadymieniu klatki schodowej, brak wyposażenia w drzwi z parametrem S.	•System sygnalizacji pożarowej. •Oświetlenie awaryjne. •Znaki bezpieczeństwa i ostrzeżenia na drogach ewakuacyjnych. •Zapewnienie innych rozwiązań ograniczających zadymienie klatki
Przekroczenie wymiaru lokalnego obniżenia drogi ewakuacyjnej.	•Oświetlenie awaryjne. •Znaki bezpieczeństwa i ostrzeżenia na drogach ewakuacyjnych.
Przekroczenie dopuszczalnej powierzchni strefy pożarowej.	•Zwiększanie ilości środka gaśniczego w gaśnicach. •System sygnalizacji pożarowej. •Skrócenie długości dojścia poprzez zabezpieczenie klatki schodowej. •Hydranty wewnętrzne. •Oświetlenie awaryjne. •Znaki bezpieczeństwa i ostrzeżenia na drogach ewakuacyjnych. •Dostosowanie dźwigu do potrzeb ekip ratowniczych.
Niespełnienie wymagań dot. wyjść ewakuacyjnych z pomieszczeń.	•Oświetlenie awaryjne drogi ewakuacyjnej i strefy otwartej pomieszczenia. •Znaki bezpieczeństwa. •System sygnalizacji pożaru. •Drzwi z systemem antypanicznym.
Brak spełnienia wymagań dla ściany oddzielenia przeciwpożarowego (klasa odporności ogniowej, szerokość i palność materiału).	•System sygnalizacji pożarowej. •Zwiększenie ilości środka gaśniczego. •Hydranty wewnętrzne.

Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne

Rozwiązanie zamienne w postaci realizacji awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego lub zwiększenia jego parametrów w znaczący sposób przyczynia się do polepszenia warunków ewakuacji. Oprawy oświetlenia awaryjnego powinno się sytuować w miejscach do tego najwłaściwszych, tzn. w okolicach drzwi wyjściowych bądź miejscach, gdzie należy zwrócić uwagę na ewentualne niebezpieczeństwo, a także tam, gdzie jest usytuowany sprzęt bezpieczeństwa, w tym inne urządzenia przeciwpożarowe.

Rozwiązanie stanowi dobrą alternatywę wobec niespełnienia wymagań przepisów techniczno-budowlanych w przypadku zmiany sposobu użytkowania.

Sygnalizacja pożarowa

Czas jest kluczowym parametrem mającym znaczenie w rozwoju pożaru oraz w kontekście możliwości jego ugaszenia. Stąd wśród urządzeń przeciwpożarowych szczególnie ważnym elementem jest system sygnalizacji pożarowej, pozwalający na samoczynne wykrycie pożaru na bardzo wczesnym etapie jego rozwoju oraz automatyczne przekazanie informacji o zagrożeniu do odpowiednich służb, a także podanie słyszalnych i widzialnych sygnałów użytkownikom obiektu w celu odpowiedniego zareagowania na niebezpieczeństwo. Poza zaalarmowaniem użytkowników obiektu i straży pożarnej możliwe jest również dokładne wskazanie, który obszar (strefa) danego budynku jest objęty pożarem. Jest to szczególnie istotne w dużych obiektach o skomplikowanym układzie. Systemy sygnalizacyjne spełniają swoje zadanie i skutecznie rekompensują niespełnienie wymagań przepisów w zakresie ewakuacji, pozwalając na akceptowalny poziom bezpieczeństwa pożarowego w budynku.

Znaki bezpieczeństwa i ostrzeżenia na drogach ewakuacyjnych

Przedmiotowe rozwiązanie zamienne wpływa na polepszenie warunków ewakuacji. Dzięki przemyślanemu i strategicznemu rozmieszczeniu omawianych znaków oraz ostrzeżeń wskazujących drogę wyjścia z miejsca przebywania bądź wskazujących newralgiczne miejsca w budynku można uniknąć zamieszania, strachu, a także paniki. Istotne jest, aby takie wyjścia miały wyraźne drogowskazy oraz były widoczne dla użytkowników zawsze, gdy są zajęte miejsca przebywania.

Oczywiście zwiększenie liczby znaków bezpieczeństwa i ostrzeżeń na drogach ewakuacyjnych nie jest gwarantem bezpiecznej ewakuacji z budynku. Stosowanie znaków bezpieczeństwa jest bardzo dobrym uzupełnieniem innych środków bezpieczeństwa pożarowego.

Zabezpieczenie klatek schodowych

Sposób zabezpieczenia klatek schodowych przed pożarem (w tym zadymieniem) jako rozwiązanie zamienne jest jednym z częściej stosowanych środków. Wynika to z priorytetu ewakuacji z zagrożonego budynku oraz umożliwienia służbom podjęcia działań ratowniczych. Zwłaszcza że poruszanie się po klatce schodowej jest zasadniczo bardziej problematyczne niż po poziomych drogach ewakuacji.

Aby system oddymiania był skuteczny, w celu minimalizacji możliwości niezadziałania należy prowadzić nadzór nad stanem technicznym tego systemu poprzez m.in.: przeprowadzanie testów odbiorowych, okresowych testów sprawdzających, dokonywanie przeglądów technicznych i konserwacji czy monitorowanie gotowości systemu do pracy. Należy również pamiętać, że skuteczność systemu usuwania dymu z klatki schodowej jest determinowana po- przez zabezpieczenie drzwi oraz wejść na tę klatkę z przylegających korytarzy bądź pomieszczeń. W sytuacji stałego braku szczelności klatki schodowej i napływu gorących gazów pożarowych z przylegającej kondygnacji, która jest objęta pożarem, przedmiotowy system może nie zapewnić optymalnych warunków pozwalających na ewakuację z kondygnacji powyżej. Aby temu zapobiec, drzwi do klatek schodowych wyposaża się w trzymacze elektromagnetyczne, utrzymujące drzwi w pozycji otwartej, w trakcie normalnego użytkowania budynku. Stad również ważnymi elementami są drzwi z parametrem dymoszczelności S i odpowiednią klasą odporności ogniowej, a tak- że obudowanie klatki schodowej. Zabezpieczenie klatek schodowych pozytywnie wpływa na polepszenie warunków pożarowych w budy ku. Zastosowanie przedmiotowego rozwiązania zamiennego znacząco poprawia warunki bezpiecznej ewakuacji z obiektu objętego pożarem i zapobiega toksycznemu działaniu gazów pożarowych na użytkowników budynku, zwiększając jednocześnie możliwości prowadzenia działań ratowniczych przez służby.

Klatki schodowe wyposaża się w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu, uruchamiane samoczynnie za pomocą systemu wykrywania dymu, oraz doposaża ten system w sygnalizatory optyczno-akustyczne.

Hydranty wewnętrzne

Z punktu widzenia możliwości gaśniczych hydrantów wewnętrznych nie ulega wątpliwości, że to urządzenie przeciwpożarowe spełnia swoje zadanie. Inną kwestią wartą rozważenia w zakresie słuszności wykorzystania hydrantów wewnętrznych jako rozwiązania zamiennego jest ich faktyczne używanie przez użytkowników budynku oraz możliwość ich wykorzystania przez pryzmat ich sprawności.

Literatura

1.Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333).
2.Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 29 czerwca 2021 r. II SA/OI 259/21, LEX nr 3204497.
3.Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 22 kwietnia 2021 r. II SA/Po 625/20, LEX nr 3178599.
4.Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065).
5.Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 869).
6.Ustawa o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 lutego 2020 roku (Dz.U. z 2020 r., poz. 471).
7.Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. nr 109, poz. 719).
8.PN-EN 1838:2013 Zastosowanie oświetlenia – oświetlenie awaryjne.