Rok 2022 – pełen wyzwań

Rok 2022 w architekturze. Jaki był? Dynamiczny, intensywny, pełen sukcesów i jednocześnie wyzwań, a wszystko to z wojną w Ukrainie w tle. O podsumowanie ostatnich 12 miesięcy poprosiliśmy przedstawicieli świata architektury, w tym czołowe polskie pracownie.

SZYMON WOJCIECHOWSKI, Prezes Zarządu, współwłaściciel, architekt, Partner w APA Wojciechowski Architekci

Nigdy nie podejrzewałem, że przyjdzie mi się zetknąć z sytuacją, w której my – firma architektoniczna – będziemy musieli mierzyć się z problemami związanymi z wojną, że w odległości 600 metrów od naszych projektów będą spadały rakiety, że będziemy musieli pomagać naszym partnerom i przyjaciołom w ucieczce, bo bomby spadają na ich podwórka, i że jeden z naszych klientów będzie na froncie czołowym snajperem…

Dzięki naszemu wspaniałemu zespołowi, teraz jeszcze wzmocnionemu uchodźcami, udało się bez większych wstrząsów dostosować naszą działalność do nowej sytuacji, wynikłej ze wstrzymania naszych ukraińskich projektów i z rezygnacji z projektowania w Rosji. Patrzę w przyszłość z pewnym optymizmem, oczywiście zmąconym ogólną sytuacją polityczną i ekonomiczną w naszym kraju.

MARTA SĘKULSKA-WROŃSKA, architektka i Partner w WXCA

Mijający rok był czasem pełnym wyzwań: wojna, kryzys energetyczny, wciąż nękający koronawirus. W takich okolicznościach dbamy o siebie wzajemnie i z jeszcze większą determinacją poszukujemy mądrych rozwiązań w naszych projektach. Nasz zespół stał się międzynarodowy. Dołączyli do nas koledzy i koleżanki z Ukrainy. Nasze wieloletnie projekty, jak rewitalizacja szklarni i parku Ulricha oraz placu Pięciu Rogów, zostały oddane do użytkowania mieszkańcom Warszawy. Budynek Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu oczekuje na rozpoczęcie budowy. Kontynuujemy pracę z naszymi partnerami biznesowymi, tym bardziej ambitne stawiając sobie cele, im bardziej wymagające nastały czasy.

PROF. DR HAB. EWA KURYŁOWICZ, architekt, wiceprezes Zarządu Kuryłowicz & Associates, Przewodnicząca Rady Fundacji Stefana Kuryłowicza

Rok 2022 dla mnie był rokiem zmian i satysfakcjonujących podsumowań. Działając w pracowni Kuryłowicz & Associates, cieszyłam się z dobrego przyjęcia ukończonego budynku Wydziału Neofilologii na Powiślu, relacjonując jego architekturę, i przy okazji z radujących nas nagród, jak nagroda Aluprof, czy międzynarodowych wystąpień, jak wykład w serii „Daylight Talks” dla firmy Velux. Uruchomiliśmy nową wersję konkursu Fundacji Stefana Kuryłowicza – „Praktyka”, poprzedzając go „Warsztatami z Mentorem”. Zorganizowaliśmy kolejną galę nagród FSK w roku jubileuszowym 10lecia Fundacji. Miałam także okazję wypowiadać się publicznie i na łamach pism, tj. „Architecture Snob”, oraz w innych mediach. Ponadto otrzymałam prestiżową nagrodę Lidera Dostępności w kategorii „architekt/urbanista” od Stowarzyszenia Integracja. Pomimo ukończenia pracy akademickiej, po 45 latach na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, miałam szereg wystąpień wykładowych, promocji dyplomów, kontynuowałam pracę z doktorantami. Mam szerokie plany zarówno w ramach pracowni Kuryłowicz & Associates, która jest moim drugim domem, jak i Fundacji, która jest moim oczkiem w głowie. Pomimo turbulencji ekonomicznych oraz politycznych, kryzysu klimatycznego i ogólnej niepewności pozostaję optymistką. Planujemy dalsze działania. Wierzymy, że się uda!

MAREK BULAK, architekt, właściciel Bulak Projekt

2022 to rok zmian charakteru zamówień. Od jakiegoś czasu centra handlowe z zamkniętą przestrzenią nie są projektowane, ich miejsce zajęły bowiem parki handlowe nowej generacji – bardziej przyjazne człowiekowi i o wyższym standardzie estetycznym.W każdym obiekcie rozważamy użycie alternatywnych źródeł energii i je stosujemy. Kryzys spowodował zmiany mentalne u klientów, nieakceptowane wcześniej mikroapartamenty powróciły do łask. Architektura zareaguje na nowe preferencje oraz oczekiwania inwestorów. Lata 2022–2023 to czas przełomu. Na szczęście inwencja, a także kreatywność pozostają niezmiennie w cenie.

TOMASZ KAZIMIERSKI I ANDRZEJ RYBA, współwłaściciele Biura Projektów Kazimierski i Ryba

Rok 2022 był dla naszej pracowni bardzo intensywny. Zapamiętamy go przede wszystkim ze względu na realizację inwestycji Central Point, zlokalizowanej na rogu ul. Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej, której powierzchnia użytkowa liczy 19 500 m2, wysokość 93 m, a 4 kondygnacje podziemne stoją nad dwiema liniami metra. Z sukcesem do portfolio wpisaliśmy także czterogwiazdkowy Q Hotel Plus na Bielanach Wrocławskich, liczący 207 pokoi, restauracje i centrum konferencyjne, a także Art Deco Mokotów – budynek wielorodzinny z lokalami usługowymi. Co ciekawe, zauważyliśmy, że budownictwo mieszkaniowe zawęziło się do grupy inwestorów budujących bez kredytów. Rok 2022 to także czas przygotowywania koncepcji kolejnych realizacji. W trakcie opracowywania są m.in. Hotel Wenedów – na 400 pokoi oraz trzy hale sportowe, treningowe.

KONRAD KRUSIEWICZ, architekt, CEO The Design Group

Rok 2022 w branży architektonicznej był niezwykle dynamiczny. Z jednej strony z pewnością wpłynęła na to niepewność polityczna oraz społeczna, z drugiej – wciąż mocno zaznaczało się poszukiwanie odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku związane ze zmianami pandemicznymi. W tym kontekście po stronie klientów wyraźnie rysował się stosunkowo częsty brak skrystalizowanych planów odnośnie do tego, jak mają być zaprojektowane ich przestrzenie biurowe. Wiązało się to nierzadko z koniecznością intensywnego analizowania ich potrzeb.

W mojej ocenie ostatnie miesiące to także czas mocnego akcentowania takich tematów jak komfort akustyczny, ESG, less waste czy praca hybrydowa. Wiele działo się wokół problemu łączenia technologii z funkcjonalnością przestrzeni biurowej, a także z tworzeniem stanowisk pracy w domach. Klienci niezwykle uważnie przyglądali się w tym czasie temu, co projektowali. Natomiast zawsze byli przekonani, że udostępniana użytkownikom przestrzeń jest rodzajem korzyści, która służy głównie budowaniu społeczności.

Co przyniesie 2023 rok? Myślę, że duże organizacje będą inwestowały zarówno w powiększanie powierzchni, jak i zrównoważony rozwój. Mniejsze natomiast postawią na home office lub przestrzenie do co-workingu. Czy to ostatnie rozwiązanie się sprawdzi i czy praca będzie tak samo efektywna? Postawiłbym nad tą kwestią duży znak zapytania. Z pewnością pokażą to kolejne miesiące.

GRZEGORZ STIASNY, architekt, Wiceprezes ds. Twórczości SARP

Rok 2022 w architekturze upłynął przede wszystkim pod znakiem narastającej dyskusji kształcie zabudowy mieszkaniowej. Zjawisko patodeweloperki jest źródłem zabawnych memów, a jednocześnie napawa środowisko architektów troską. Często piękne budynki i całe osiedla mieszkaniowe budzą wątpliwości pod względem stosunku do otoczenia oraz swojej zawartości, czyli tego, co my, architekci, dajemy społeczeństwu jako miejsce do mieszkania. Byliśmy świadkami klęski kolejnego już rządowego programu budowy państwowych mieszkań na wynajem, a koniec roku przyniósł zapaść sprzedaży mieszkań komercyjnych. W związku z zatrzymaniem absorpcji finansowania z funduszy Unii Europejskich dużo skromniej prezentuje się też architektura użyteczności publicznej. W tej kwestii nasze środowisko też jest podzielone na zwolenników absolutnej autonomiczności obiektu architektonicznego, który swoją uniwersalnością kształtuje otoczenie, tak jak nagradzana rozbudowa szkoły muzycznej w Jastrzębiu-Zdroju projektu pracowni SLASarchitekci, oraz na tych, dla których nadrzędną wartością jest udane wpisanie się w kontekst przestrzenny, krajobrazowy czy kulturowy. Tu za przykłady mogą służyć: kładka pieszo-rowerowa z zapory na wzgórze zamkowe w Dobczycach (proj. Biuro Projektów Lewicki Łatak) czy Dom Wiatrak koło Lubartowa (proj. Michał Kucharski, Mateusz Piwowarski, Sylwia Ciesielska, Tomasz Padło).

KONRAD DOWEJKO, Design Director, Massive Design

To był rok pełen wyzwań, nowych otwarć i ciekawych zwrotów akcji. W sektorze wnętrz biurowych większą wartością są i będą przestrzenie wielofunkcyjne oraz te podatne na zmiany, a także nieznane dotąd wymagania, które dopiero zostaną wygenerowane. W tym trendzie ukończyliśmy kilka świetnych realizacji nowych biur oraz przebudów biur istniejących. Pośród najciekawszych należy wymienić biura 3M GSC we Wrocławiu, Unilever, Moderna w Warszawie czy też wielofunkcyjne wnętrza Skyfall w wieżowcu Unit. Obecna sytuacja geopolityczna dla architektów oznacza wzmożony czas pracy przy projektach długoterminowych oraz coraz większe znaczenie koncepcji reuse & recycle czy certyfikacji wspierających dobrostan pracowników, jak Well.

BOGUSŁAW BARNAŚ, architekt, właściciel BXB studio

Rok 2022 mija pod znakiem permanentnej niepewności i napięcia, spowodowanych wydarzeniami na świecie, takimi jak wojna w Ukrainie. Naszym remedium na zawirowania geopolityczne jest zwrot ku wartościom ponadczasowym: tradycji i naturze. Czerpiemy z nich inspirację, przez co wzmacniamy tożsamość miejsca i czasów, w których żyjemy. Dzięki tym podstawom nasze projekty doceniają klienci i jurorzy międzynarodowych konkursów. Potrójna nagroda Architecture MasterPrize 2022 dla BXB studio stanowi potwierdzenie, że ten kierunek jest pożądany.

BARTOSZ TRZOP, właściciel Trzop Architekci

Na pewno mijający 2022 rok nie należał do najłatwiejszych. Sytuacja za naszą wschodnią granicą odbiła się na cenach i dostępności materiałów, co przełożyło się również na prace projektowe. Wydawałoby się, że zamknięte już projekty należy ponownie zrewidować pod kątem budżetu, czasu dostaw, zaproponowanych rozwiązań materiałowych oraz instalacyjnych. Przełożyło się to na wydłużenie terminów prac projektowych i realizacji, jak również na jeszcze większe zaangażowanie projektantów w tę drugą fazę inwestycji. Ciekawą zmianą na rynku jest także upowszechnienie się w projektowaniu rozwiązań ESG i certyfikacji Well, jak również świadomość inwestorów w tym aspekcie. Świetny przykład obu tych pojęć stanowi nasz ostatni projekt biura CMS Cameron McKenna na pięciu górnych piętrach budynku Varso Tower.

WOJCIECH WITEK, architekt, CEO Iliard Architecture & Interior Design

Rok 2022 w architekturze zaznaczył się przede wszystkim kontynuacją megatrendu projektowania w duchu odpowiedzialności ekologicznej, słusznie rozszerzonej do formuły zaszytej pod akronimem ESG. Podkreślił to fakt przyznania najważniejszej nagrody w świecie architektury – Nagrody Pritzkera – Diébédo Francisowi Kéré, który znany jest ze swoich innowacyjnych ekologicznie i inkluzywnych społecznie projektów. Pozostając w tym kręgu tematycznym, w Iliard w 2022 roku mieliśmy okazję odebrać nagrodę BREEAM Award za najbardziej zrównoważony budynek Europy Środkowo-Wschodniej, za jaki uznano zaprojektowany w naszej pracowni krakowski biurowiec V.Offices. W świecie hoteli, szczególnie nam bliskim, rozwijały się wcześniejsze tendencje: kreowania wibrujących życiem przestrzeni wspólnych, w tym atrakcyjnej oferty Food & Beverage, adaptacji przestrzeni hotelowych do uwarunkowań pracy hybrydowej, poszerzania usług hotelowych o możliwość wydłużonego pobytu czy wręcz oferowania serwisowanych apartamentów. Głosem Iliard jest tutaj m.in. nagroda za najlepsze hotelowe lobby dla Radisson Blu w Sopocie (European Property Award) czy nominacja do International Hotel and Property Awards za przestrzenie wspólne hotelu The Queens w Leeds, a także szereg projektów z obszaru PRS czy też tzw. coliving concepts.

ZBIGNIEW MAĆKÓW, architekt, właściciel Maćków Pracownia Projektowa

Rok 2022 przejdzie do historii jako przełomowy. Doszło w nim do kumulacji nieszczęśliwych zjawisk: post-pandemicznej rewolucji w łańcuchach dostaw, inflacji, zapaści w hipotekach, emigracji wojennej czy wreszcie kryzysu energetycznego. Jeśli nałożyć na to dwumilionową lukę podażową, zapaść rządowych programów i abdykację samorządów z jakiejkolwiek polityki mieszkaniowej, mamy przed sobą kryzys na niespotykaną dotąd skalę. Wszystko prowadzi do podstawowej konstatacji, że mieszkanie znów musi być przede wszystkim dostępne. A zatem najbliższa agenda to zbudowanie od podstaw polityki mieszkaniowej, na gruncie zupełnie nowych założeń, które będą próbowały mierzyć się z wyzwaniami radykalnie przyspieszającego świata.

PIOTR KALINOWSKI, CEO i Dyrektor Artystyczny MIXD

Rok 2022 nie ułatwiał życia architektom ani projektantom. Pandemia, globalna inflacja, zawirowania ekonomiczne oraz wojna w Ukrainie spowodowały wzrost cen energii, paliw, materiałów oraz nieprzewidywalność terminowości dostaw. To wszystko jest przyczyną opóźnień, wydłuża procesy inwestycyjne, zwiększa ostrożność w podejmowaniu nowych inwestycji, a także powoduje czasem rezygnację z projektów już rozpoczętych. Rosną też wymagania wobec projektantów – nasze usługi muszą być kompleksowe i obejmować obok wnętrz wiele dziedzin, np. branding, grafikę, digital. Pomimo wszystko nowe wyzwania powodują zawsze nowe rozwiązania – z drugiej strony ten rok dał nam dużo inspiracji w kwestii możliwości rozwoju oraz nowych sposobów łączenia świata fizycznego i wirtualnego.

JIŘÍ OSLIZLO, CEO firmy produkującej system NOVATOP

Rok 2022 był okresem burzliwych zmian również w branży CLT. Szybkie działanie jest właśnie tym, czego wszyscy potrzebujemy po latach stagnacji. W czasach, w których wszyscy skupiają się na dużych projektach czy wielkości produkcji, chcemy pozostać wierni indywidualnym potrzebom naszych klientów oraz spełniać marzenia architektów nie tylko w Czechach, ale i na całym świecie. W Polsce mieliśmy zaszczyt pracować nad wieloma niesamowitymi projektami (np. przedszkole Kido projektu xystudio). Mamy świadomość, że diabeł tkwi w szczegółach… Lubimy wyzwania i chętnie przesuwamy granice możliwości produkcyjnych. Siła oraz wyjątkowość NOVATOP na tle innych systemów budowlanych tkwi w jego indywidualności, niepowtarzalnej jakości powierzchni, a także precyzyjnych detalach. Jesteśmy firmą średniej wielkości, odpowiednio elastyczną na dzisiejsze czasy, a do drewna, jak i ludzi, którzy z nim pracują, podchodzimy jak do złotego surowca. Widzę przed sobą rwącą rzekę, ale nie boję się. Z naszą załogą na pokładzie na pewno sobie poradzimy. Jesteśmy i będziemy tu dla Państwa.