RYTM, MELODIA I HARMONIA
Galerie handlowe są zazwyczaj obiektami wielkokubaturowymi, lokalizowanymi w większości przypadków w przestrzeniach miejskich i śródmiejskich. Są to założenia o charakterze typowo introwertycznym, w których sklepy są lokalizowane wzdłuż wewnętrznych promenad. Takie rozwiązania funkcjonalne powodują, że potężne fasady tych obiektów są na ogół „martwe”, nie stwarzają pola interakcji z przestrzenią publiczną, tak ważną dla ludzkiego wymiaru przestrzeni miasta.
Tekst: Stanisław Deńko , Wizja Biuro Architektoniczne
Projekt galerii SERENADA, zlokalizowanej na terenie Olszy przy ulicy Dobrego Pasterza, stanowi próbę przełamania statycznie obojętnej fasady poprzez zastosowanie środków artystycznego wyrazu wynikających z przesłanek kontekstualnych o wymiarze kulturowym i znaczeniowym w odniesieniu do nazwy własnej obiektu. W Krakowie istnieje wiele budowli o cechach podobnych do galerii handlowych. Są to austriackie fortyfikacje. Te potężne obiekty wrosły w krajobraz miasta i stanowią poniekąd znaki tożsamościowe, z którymi mieszkańcy miasta się identyfikują. Cechą charakterystyczną są mury ceglane, które przy użyciu tego szlachetnego budulca o ciepłym kolorze ożywiają otoczenie i z zielenią im towarzyszącą stanowią – mimo dużej skali – atrakcyjny krajobraz miasta mówiący też o jego historii.
Autorzy zamierzali wprowadzić w projektowanym obiekcie ten archetyp w postaci ceramicznego prefabrykatu w dwu postaciach: czterech elementów krzyżowych tworzących swoiste „okno”, które wypełniają elementem kubicznym, wysuniętym nieco z lica elewacji. Diagonalnie zbudowana struktura elewacji zyskuje dynamizm, a dzięki odsunięciu od zewnętrznej ściany nośnej – generuje cień w dni słoneczne oraz głębię struktury w dni bez słońca. Okazało się jednak, mimo wykonania prototypów ceramicznych, że koszt wykonania ok. pół kilometra elewacji wysokiej na 12–18 m był zbyt wysoki. Wobec tego zastąpiono ceramiczny produkt betonowym prefabrykatem barwionym w masie, w kolorze zbliżonym do tradycyjnej cegły. Drugim ważnym czynnikiem kompozycji tego rodzaju strukturalnej „otuliny” ściany zewnętrznej jest odniesienie do nazwy obiektu, która w oczywisty sposób kojarzy się z muzyką. SERENADA to muzyka, muzyka zaś to rytm, melodia i harmonia. Elewacje budynku zostają podzielone wertykalnie na pasy o różnym natężeniu masy ceramicznej, tworząc rytm dzięki elastycznej formule wypełnień otworów struktury nośnej stanowiącej osnowę (jak pięciolinia w zapisie partytury) i zmiennej ilości elementów kubicznych (kostek) w poszczególnych polach (nuty). Tego rodzaju ornament stanowi próbę koincydencji muzyki i architektury podporządkowanych wspólnym zasadom kompozycji. Elewacja, dla osób w ruchu, generuje zjawisko przesuwania się zewnętrznych elementów struktury na tle tylnej ściany tynkowanej fasady z kruszywem refleksyjnym.
Elewacyjna struktura, dzięki odsunięciu warstwy zewnętrznej „tworzywa”, pozwala na zastosowanie oświetlenia w systemie LED, ukrytego za swojego rodzaju „sitem” elewacji ceramicznej. Wieczorem i nocą pola puste tej struktury będą świecić i tworzyć negatyw elewacji „dziennej”. Jednak nie jest to jedyny efekt oddziaływania światła. W dni pochmurne, deszczowe czy też zimą będą uruchamiane światła o zmiennych odcieniach oraz ciepłych barwach dla poprawy nastroju miejsca i pozytywnego oddziaływania barwy na psychikę osób odwiedzających tę przestrzeń miasta. Przepływ zmiennych kolorów daje dużą dowolność generowania pozornego „ruchu”, symuluje efekty melodyczne podobne do tych w muzyce. Być może okaże się, że zhumanizowanie w ten sposób charakteru obiektów – z natury rzeczy mało przyjaznych dla otoczenia – będzie ścieżką do tworzenia ludzkiego wymiaru przestrzeni miasta.
Stanisław Deńko
WIZJA BIURO ARCHITEKTONICZNE
Architekt prowadzi działalność zawodową o szerokim spektrum pól profesjonalnych aktywności. Od kilkudziesięciu lat łączy doświadczenia praktyki zawodowej z dydaktyką. Do ważniejszych osiągnięć zawodowych zalicza realizacje takie jak: Ambasada Polski w New Delhi, Port Lotniczy Kraków-Balice, Audytorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego czy Centrum Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora – Muzeum CRICOTEKA. W 2016 roku otrzymał Nagrodę Honorową SARP za wieloletnią wybitną twórczość w dziedzinie sztuki architektury oraz charyzmatyczną działalność dydaktyczną.
