SYSTEMY DETEKCJI GAZÓW

Polskie ustawodawstwo w sposób jasny i czytelny reguluje kwestie wykrywania oraz usuwania z garaży podziemnych tlenku węgla (CO) i propan-butanu (LPG). Konieczność stosowania systemów detekcji CO oraz LPG w tego typu obiektach jest opisana w Rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Zgodnie z zapisami rozporządzenia każdy garaż podziemny wielostanowi­skowy powinien być wyposażony w wentylację mechaniczną sterowaną de­tektorami tlenku węgla, a w garażach, w któ­rych dopuszcza się parkowanie samocho­dów zasilanych gazem płynnym – sterowaną detektorami propan-butanu (Dział III, Roz­dział 10, § 108, pkt 1, ust. 3 i 4).

Firma Gazex opracowała unikatowe w swojej prostocie i niezawodne w działaniu rozwiązanie dedykowane garażom pod­ziemnym. Architektura systemu detekcji oparta jest o moduł sterujący MDD-256/T. Za monitoring stężenia gazów odpowie­dzialne są detektory CO typu DG-22.EN/M i detektory LPG typu DG-15.EN/M. System wentylacji jest uruchamiany zgodnie z opra­cowanym przez projektanta scenariuszem, tak aby zapewnić odpowiednie parametry jakości powietrza.

Tlenek węgla jest gazem toksycznym o gęstości zbliżonej do gęstości powie­trza. Gdy w zamkniętych pomieszczeniach o ograniczonej kubaturze wraz ze spalina­mi trafia do otaczającego powietrza, może powodować dyskomfort lub stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia przebywających w nim osób. Ze względu na fakt, że gaz ten wnika do organizmu wyłącznie przez układ oddechowy, to właśnie wysokość twarzy stojącego dorosłego człowieka przyjęto jako optymalną dla montażu detektorów (1,6–1,8 m nad poziomem posadzki).

Propanbutan jest gazem wybuchowym blisko 2 razy cięższym od powietrza. Cecha ta determinuje lokalizację detektorów – dolna krawędź urządzenia powinna znajdować się maksymalnie 0,3 m nad poziomem po­sadzki. Najpowszechniejszym i sprawdzo­nym rozwiązaniem jest montaż detektorów parami – CO oraz LPG w tych samych miej­scach, lecz na różnych wysokościach. Wów­czas detektor LPG jest zasilany bezpośred­nio z zamontowanego wyżej detektora CO. Firma Gazex jest prekursorem takich rozwią­zań na polskim rynku.

Detektory LPG, ze względu na wysokość montażu, są narażone na uszkodzenia me­chaniczne. W miejscach szczególnie ekspo­nowanych, np. na ścianach lub słupach są­siadujących bezpośrednio z traktami komunikacyjnymi, którymi poruszają się po­jazdy, warto je wyposażyć w osłony rurowe AR-1d. W rozwiązaniu tym detektor nie jest umieszczany bezpośrednio na ścianie, lecz przykręcany do osłony rurowej AR-1d, a ta mocowana jest do elementu konstrukcji budynku.

Uzupełnieniem systemu detekcji są tabli­ce ostrzegawcze jednostronne TP-4.s lub dwustronne TP-4.ds, wyświetlające ostrze­żenia przed potencjalnym zagrożeniem CO i/lub LPG. Są wyposażone w syrenkę o ograniczonej głośności, której zadaniem jest skierowanie uwagi użytkowników na wy­świetlany komunikat. Ważne, aby treść ko­munikatu była czytelna i nie stała się przy­czyną wybuchu paniki, a dała impuls do odpowiednich zachowań. Przykładowe tre­ści napisów: „Uwaga! Nadmiar spalin”, „Opuścić garaż. Nadmiar spalin”, „Nie wchodzić. Nadmiar spalin”.

Opisany system detekcji sprawdza się za­równo w przypadku współpracy z wentylacją kanałową, jak i strumieniową. Przy wyborze systemu wentylacji należy zwrócić uwagę, czy inwestor zaplanował montaż detekcji CO oraz LPG czy wyłącznie CO. Wentylatory strumieniowe zamontowane pod stropem hali garażowej nie usuną LPG, a jedynie roz­rzedzą jego stężenie. Projektując wentylację kanałową w garażu, w którym dopuszczono parkowanie samochodów wyposażonych w instalację gazową, część kanałów wycią­gowych jest sprowadzana nad posadzkę, gdzie gaz będzie się gromadzić i skąd moż­na go skutecznie usunąć.

ASBIG® – aktywny system bezpieczeństwa

Paliwem gazowym wykorzystywanym w celach grzewczych i technologicznych jest gaz ziemny lub propan-butan. Oba gazy stwarzają zagrożenie wybuchem w momen­cie rozszczelnienia instalacji gazowej. Aby temu zapobiec, w pomieszczeniach, w któ­rych znajdują się odbiorniki gazu, montowa­ne są tzw. systemy sygnalizacyjno-odcinają­ce dopływ gazu.

Wytyczne stosowania systemów detekcji gazu opisano dokładnie w Rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim po­winny odpowiadać budynki i ich usytuowa­nie. Zgodnie z zapisami rozporządzenia tzw. urządzenia sygnalizacyjno-odcinające do-pływ gazu należy stosować w pomieszcze­niach, w których łączna nominalna moc ciepl­na zainstalowanych urządzeń gazowych przekracza 60 kW (Dział IV, Rozdział 7, §158, pkt 5). Integralnym elementem systemu jest zawór odcinający instalowany poza budyn­kiem: między kurkiem głównym a wprowa­dzeniem przewodu do obiektu (§ 158, pkt 6).

Obowiązek stosowania systemu sygnali­zacyjno-odcinającego dopływ gazu dotyczy zatem m.in. kotłowni, kuchni restauracyjnych i hotelowych, stołówek, hal przemysłowych oraz magazynowych z systemem grzew­czym w postaci nagrzewnic lub promienni­ków gazowych i innych pomieszczeń, w któ­rych łączna moc zainstalowanych urządzeń gazowych przekracza 60 kW.

Firma Gazex jest prekursorem w dziedzi­nie systemów sygnalizacyjno-odcinających na krajowym rynku. Architektura ASBIG® (Aktywny System Bezpieczeństwa Instalacji Gazowej) jest oparta na kilku podstawo­wych urządzeniach:

• detektory serii DEX/F (DEX-12/N dla meta­nu, DEX-15/N dla propanu-butanu);
• moduły alarmowe MD-1.Z, MD-2.Z, MD­-4.Z, MD-8.Z lub MD-16.Z (liczba oznacza maksymalną ilość detektorów obsługiwa­nych przez centralkę);
• zawór odcinający elektromagnetyczny kla­powy MAG-3;
• sygnalizator optyczno-akustyczny SL-21 lub SL-32.

W zależności od potrzeb i specyfiki obiektu ww. konfiguracja ASBIG® może być modyfi­kowana. Zawory MAG-3 występują w zakre­sie średnic DN32-DN100. Ich zamknięcie wyzwalane jest impulsem prądowym gene­rowanym bezpośrednio z modułu alarmowe­go MD-…Z. Gdy długość przewodu łączą­cego moduł alarmowy z zaworem przekracza 44 m, wymagane jest zastoso­wanie dodatkowego modułu sterującego za­worem MAG-3 o symbolu MD-X.ZWA i wów­czas to on bezpośrednio odpowiada za jego zamknięcie. Moduł MD-X.ZWA wykorzysty­wany jest również w przypadku, gdy system detekcji gazu współpracuje z dwoma zawo­rami MAG-3.

ASBIG® jest produkowany w trzech wer­sjach zasilania: 230 V, 24 V lub 12 V z ukła­dem awaryjnego podtrzymania zasilania (zasilacze buforowe serii PS). Nieco inną for­mę awaryjnego zasilania przyjęto w nowo wprowadzonym do sprzedaży module alar­mowym MD-1.Z. Nie wymaga on zastosowa­nia zasilacza buforowego PS i gwarantuje pracę systemu w przypadku braku zasilania przez godzinę w trybie pracy normalnej (bez stanów alarmowych).

ASBIG® jako system, który daje możli­wość odcięcia dopływu gazu do budynku, bywa integrowany z innymi systemami pra­cującymi w danym obiekcie. Najczęściej spotykaną praktyką jest podłączenie ASBIG do systemu zarządzania budynkiem BMS. Rzadziej spotykanym, ale praktykowanym rozwiązaniem, zwłaszcza w obiektach prze­mysłowych i budynkach komercyjnych, jest uruchamianie funkcji sterowania zamknię­ciem zaworu przez system sygnalizacji po­żaru (SSP).

CSGD® Cyfrowy System Detekcji Gazu

System detekcji gazu w pomieszczeniu o dużej liczbie zainstalowanych urządzeń grzewczych, np. w halach przemysłowych, w których zamontowano nagrzewnice lub promienniki gazowe, wymaga zastosowania innego rozwiązania. Do tego typu obiektów zaprojektowano cyfrowe systemy detekcji gazu (CSDG®). W tym układzie wykorzysta­no protokół komunikacyjny Modbus RTU, a transmisja danych odbywa się w standar­dzie RS-485. Umożliwia on wizualizację sta­nów pracy poszczególnych detektorów na ekranie monitora po zainstalowaniu progra­mu MDD256 view, dostępnego bezpłatnie na stronie gazex.pl.

Podstawowa konfiguracja cyfrowego sys­temu detekcji gazów (CSDG):

• detektory serii DG/M (DG-14/M dla meta­nu i DG-15/M dla propan-butanu),
• moduł sterujący MDD-256/T (możliwość podłączenia 224 detektorów w 7 strefach i 21 modułów dodatkowych),
• moduł wizualizacyjny MDD-32/T (wizuali­zacja pracy 32 detektorów),
• zawór odcinający MAG-3 wraz z modułem MDD-ZW,
• sygnalizator optyczno-akustyczny SL-32,
• zasilacz PU/T lub PU/TB (wraz z akumula­torem)

Rys. arch. Gazex