SZKOŁA Z NATURY

Jednym z głównych założeń projektowych kompleksu Szkoły Podstawowej nr 400 w Warszawie było stworzenie przestrzeni przyjaznej dla bezpośrednich użytkowników – uczniów i kadry nauczycielskiej, ale również dla okolicznych mieszkańców oraz gości z uwzględnieniem poszanowania istniejących naturalnych warunków środowiska przyrodniczego.

Miasteczko Wilanów na przestrzeni ostatnich 20 lat stało się jedną z najprężniej rozwijających się części Warszawy. W tym najmłodszym fragmencie dzielnicy – Wilanowa z każdym kolejnym wybudowanym obiektem mieszkalnym co roku wzrastała liczba mieszkańców, a wraz z nią zwiększyło się zapotrzebowanie na nową infrastrukturę edukacyjną, socjalną i sportową. Zaprojektowany przez nas zespół szkolny jest częścią kompleksowej odpowiedzi władz miasta na te potrzeby oraz elementem procesu uzupełniania zabudowy mieszkalnej o niezbędne do prawidłowego funkcjonowania funkcje prospołeczne.

Założenia i wymagania

Teren przewidziany pod zabudowę zespołu budynków szkolnych pomimo dużej powierzchni miał wiele ograniczeń wynikających ze specyficznej lokalizacji na granicy opracowania dwóch planów miejscowych oraz istniejącego bezpośredniego otoczenia. Wymagania planistyczne nakładały obowiązek zachowania prawie połowy terenu jako biologicznie czynnego. Zapisy planu miejscowego z jednej strony współgrały z naszym rozumieniem projektowania jako elementu procesu zrównoważonego rozwoju miasta, z drugiej zaś były wyzwaniem, biorąc pod uwagę wymagające wytyczne programowe publicznego inwestora.

Projekt zakładał rozbicie funkcjonalne brył umożliwiające samodzielne ich funkcjonowanie poza godzinami pracy szkoły, jak również zmniejszenie gabarytu budynku, tak by skalą dopasowany był do okolicznej oraz planowanej zabudowy. Zarówno boisko na dachu garażu, jak i obiekt, w którym znajduje się hala sportowa wraz z wielofunkcyjnymi salami, mają być udostępniane okolicznym mieszkańcom w godzinach wieczornych.

Tworząc atrakcyjną przestrzeń zieloną wokół placówki, zależało nam na możliwości wykorzystania jej na potrzeby mieszkańców oraz przede wszystkim uczniów. W parku wokół obiektu wykonano przestrzenie do uprawiania sportu oraz nauczania w zieleni. Uczniowie mogą korzystać z zielonego boiska do siatkówki, stołów do ping ponga czy też ogródków warzywnych, gdzie w ramach zajęć lekcyjnych mogą sami sadzić warzywa i kontrolować proces ich wzrostu. Dodatkowo na terenie powstały place zabaw, stoły piknikowe czy leżaki umożliwiające rekreacyjne spędzanie czasu w zieleni. W przyszłości przy placówce ma pojawić się skatepark oraz zewnętrzne sale lekcyjne.

Zapewnienie użytkownikom kontaktu z naturą było dla nas tematem przewodnim podczas procesu projektowania. Chcieliśmy stworzyć miejsce, do którego uczniowie chcą przychodzić, szkołę, w której nauczyciele chcą nauczać. Każda sala ma widok na zieleń: na tereny zielone wokół szkoły czy też na zielony dziedziniec wypełniony drzewami. Doświetlone korytarze kończą się „zaułkami kreatywnymi”, kolorowymi przestrzeniami, w których uczniowie mogą spędzać czas przerw pomiędzy lekcjami. Widok z nich kadruje nam kolejne przestrzenie rekreacyjne wokół budynków, umożliwiając uczniom obserwację wydarzeń wokół.

Materiały i rozwiązania techniczne

We wnętrzach dominują materiały naturalne, od dużych drewnianych okien, sufitów akustycznych z wełny drzewnej po posadzki z linoleum. Wnętrza zostały uzupełnione ściennymi muralami oraz identyfikacją graficzną stworzonymi specjalnie na potrzeby projektu przez Martynę Rowicką oraz Michała Michałowskiego.

Pamiętając o publicznym charakterze inwestycji, naszym celem jako projektantów było zaproponowanie w całym kompleksie mieszczących się w przewidzianym budżecie ponadczasowych, trwałych rozwiązań materiałowych w miarę możliwości opartych na rodzimych – krajowych źródłach produkcji.

Zaproponowany podział przestrzenny kompleksu ma również odzwierciedlenie w poszczególnych użytych materiałach. Podstawowym elementem scalającym wizualnie budynki szkoły i sali gimnastycznej są trójwarstwowe ściany z klasycznie murowanej, ręcznie formowanej cegły pełnej z manufaktury z rejonu Kraśnika. Uzupełniające wątek ceglany wykończenia oraz okładziny wykonane są z drewna, a zewnętrzne nadproża z prefabrykowanego barwionego w masie betonu.

Osobnym uzupełniającym materiałem będącym jednocześnie konstrukcją i wykończeniem dla budynku garażu jest barwiony w masie wylewany w szalunkach na budowie beton. Tworzy on ściany garażu oraz naturalne obramowanie i zabezpieczenie kilkumetrowych piłkochwytów wielofunkcyjnego boiska zewnętrznego.

Rozmieszczenie budynków oraz konkretnych pomieszczeń jest ściśle związane z ukierunkowaniem względem stron świata. Sale lekcyjne, świetlice oraz dwukondygnacyjna biblioteka zlokalizowane są w miejscach najlepiej oświetlonych światłem naturalnym. Szatnie, pomieszczenia administracyjne są ukierunkowane na północ. Okna we wszystkich pomieszczeniach w szkole poza korytarzami wyposażono w rolety zapobiegające przegrzewaniu. Sala sportowa, przeszklona z trzech stron, dłuższym bokiem jest ustawiona od strony północnej. Wysokie okna od posadzki po sufit są ulokowane od strony parku, otwierając grającym widok na zieleń. Planując ograniczanie nagrzewania się w okresie letnim, dach budynku hali sportowej wykonano w białej membranie PVC, natomiast przykrycie budynku szkoły, poza obszarami dachu zielonego, zostało wykończone jasnym żwirem.

Rozwiązania techniczne w budynku z założenia eliminowały straty ciepła przez mostki termiczne. Żelbetowe daszki zewnętrzne nad wejściami do obiektu zostały wykonane z użyciem systemowych przekładek termoizolacyjnych. W centralach zastosowano filtry kieszeniowe klasy F5. Automatyka central pozwala na obniżenie wydajności urządzeń w godzinach nocnych oraz w okresach, gdy szkoła jest zamknięta (wakacje, przerwy świąteczne, weekendy). Okna są otwierane, klamka ma zabezpieczenie uniemożliwiające otworzenie okna przez niepowołane osoby.

Przy projektowaniu szczególną uwagę zwracaliśmy na komfort akustyczny, który ma istotny wpływ na naukę i koncentrację uczniów. W salach zastosowano panele akustyczne na suficie oraz na ścianach. Zarówno hala sportowa, jak i sale wielofunkcyjne mają sufity akustyczne,

dodatkowo w hali funkcję akustyczną pełnią drabinki drewniane ulokowane na całej szerokości dwóch ścian. Instalacja wentylacji we wszystkich pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi została wyposażona w tłumiki akustyczne. Panele akustyczne znajdują się również na korytarzach.

Wszystkie elementy małej architektury oraz urządzenia zabawowe zostały wykonane z naturalnych materiałów, głównie drewna i elementów stalowych. W projekcie zagospodarowania terenu uwzględniono 8 ośmiometrowych donic przewidzianych jako miejsca do prowadzenia przez uczniów w ramach zajęć lekcyjnych samodzielnej uprawy warzyw, owoców oraz innych roślin.

Na terenie kompleksu szkolnego zostało zastosowane zróżnicowane oświetlenie (wysokie i niskie) punktowo oświetlające docelowe miejsca, np. zieleń, elewację, ścieżki w parku, chodnik. Oświetlenie ułożono w taki sposób, aby promień światła skupiał się na oświetlaniu dojść, jednocześnie nie powodując rozproszenia światła wywołującego dyskomfort mieszkańców okolicznych budynków. Użyto ekonomicznego rozwiązania – oświetlenia typu LED. Na obszarze parku zastosowano wysokie lampy z wbudowanymi budkami lęgowymi dla ptaków.

W trakcie budowy kompleksu szkolnego powstał odcinek drogi z fragmentem ścieżki rowerowej z małą architekturą oraz zielenią urządzoną. Zrealizowana ścieżka rowerowa stanowi część projektowanej sieci połączeń rowerowych wokół kompleksu. W przyszłości planowany jest również przystanek autobusowy bezpośrednio przed budynkiem szkoły, umożliwiający wygodny dojazd do placówki zarówno rowerem, hulajnogą, jak i środkami komunikacji miejskiej.

Zdjęcia archiwum Bujnowski Architekci