STANDARD OPEN BIM

Jak przygotować się do realizacji inwestycji budowlanej w standardach OPEN BIM tak, aby każdy jej etap był sukcesem? Architekt Paweł Przybyłowicz, menadżer BIM, prezes i trener w Centrum Szkoleniowym BIM Base przy WSC, w rozmowie z Natalią Chylińską opowiada na temat zalet, korzyści oraz wyzwań z obszaru realizacji inwestycji budowlanych w standardzie OPEN BIM.

Natalia Chylińska: Czym jest OPEN BIM?

Paweł Przybyłowicz: BIM to zestaw metodyk i technologii umożliwiających skuteczną realizację inwestycji w oparciu o cyfrowe modele budynku. Akronim ten jest często rozwijany na kilka sposobów pozwalających na lepsze zrozumienie potencjalnych obszarów zainteresowania. Building Information Model/Modeling/Managment. Różnorodne podejścia wskazują na konieczność uwzględnienia nie tylko zagadnień tworzenia cyfrowego modelu, ale również procesów, które składają się na prawidłową realizację inwestycji. Powoduje to, że metody oraz technologie zgromadzone wokoło BIM znajdują zastosowanie nie tylko w projektowaniu, ale również w przygotowaniu inwestycji, pracach budowlanych i zarządzaniu gotowym obiektem. Na każdym z tych etapów BIM dostarcza wymiernych korzyści: podnosi jakość projektu, zmniejsza koszty realizacji inwestycji oraz poprawia komfort użytkowników.

N.Ch.: Skąd się wziął termin OPEN BIM?

P.P.: Realizacja inwestycji to złożone przedsięwzięcie gromadzące wielu interesariuszy. Jest to także miejsce styku różnorodnych technologii informatycznych i narzędzi cyfrowych. Niezależnie od chęci unifikacji procesu projektowanego oraz budowlanego z pewnością trafimy na rozwiązania indywidualne, efektywnie wykorzystywane przez poszczególne zespoły projektowe (architekci, instalatorzy, konstruktorzy). Tutaj pojawia się termin OPEN BIM, czyli deklaracja współpracy bez względu na rodzaj stosowanego oprogramowania. Tak więc – to dążenie do maksymalnego wykorzystania zasobów i możliwości, niezależnie od stosowanych rozwiązań informatycznych. Jest to możliwe dzięki skoncentrowaniu się na tworzeniu wspólnych standardów zapewniających interoperacyjność na wielu poziomach – od dostępności plików poprzez strukturę zapisu danych projektowych po jasne zasady współpracy oraz definicje procesów BIM. OPEN BIM to także otwarte standardy, dostęp do specyfikacji, możliwość wykorzystania ich w swoich systemach. Wszystko to ułatwia upowszechnienie rozwiązań, a także tworzenie własnych narzędzi do analizy modeli BIM.

N.Ch.: Czym charakteryzuje się standard OPEN BIM?

P.P.: OPEN BIM to system współistniejących standardów tworzących razem wspólny ekosystem dla realizacji inwestycji budowlanej i użytkowania obiektu. Głównym elementem jest format zapisu modelu oraz informacji niegeometrycznych – IFC. Ten otwarty, rozwijany od wielu lat standard jest wykorzystywany we wszystkich procesach BIM związanych z projektowaniem i przygotowaniem inwestycji. Dostawcy poszczególnych platform wspomagających projektowanie wielobranżowe BIM sukcesywnie starają się zapewniać w nich możliwość importu oraz eksportu informacji projektowej w formacie IFC. Zastosowanie formatu IFC umożliwia współpracę projektantom branżowym, wykorzystanie różnorodnego oprogramowania, a także skuteczną wymianę informacji o decyzjach projektowych.

Przy tej okazji warto wspomnieć o drugim ważnym standardzie związanym z komunikacją w projektowaniu wielobranżowym, czyli BIM Collaboration Format (BCF). Jest to standard zapisu uwag o projekcie umożliwiający przesłanie między innymi komentarza, widoku modelu i informacji o elementach, których uwaga dotyczy. Ułatwia to komunikację, a także zmniejsza liczbę zapytań o dodatkowe informacje.

N.Ch.: Dlaczego architekci i pozostałe branże z sektora budowlanego powinny zainteresować się BIM-em?

P.P.: Projektowanie to obszar, w którym rewolucja cyfrowa wywarła największy wpływ na zmianę sposobu pracy. Zastosowanie technologii CAD istotnie ulepszyło pracę związaną z przygotowaniem dokumentacji projektowej. Tworzenie rysunków stało się łatwiejsze i szybsze. Narzędzia CAD nie zmieniły jednak tradycyjnego podejścia do efektów pracy projektowej oraz przekazywania informacji o projekcie poprzez udostępnianie czy analizę dokumentacji rysunkowej. Znacznie ograniczało to zastosowanie nowoczesnych rozwiązań umożliwiających automatyczną weryfikację, a także ocenę poprawności projektu.

Zastosowanie cyfrowych modeli i metodyki BIM otwiera szerokie pole do unowocześnienia wszystkich procesów. Od automatycznego generowania w pełni skoordynowanej dokumentacji rysunkowej poprzez analizy czy symulacje weryfikujące poszczególne decyzje projektowe po przygotowanie danych do zarządzania zrealizowaną inwestycją. BIM to szeroki dostęp do danych o projekcie oraz efektywna komunikacja pomiędzy wszystkim uczestnikami procesu projektowego. BIM to różne korzyści w zależności od obszaru zastosowania.

Wyższa jakość projektu, skuteczna komunikacja, rzetelna wycena budowy, mniejsze ryzyko błędów podczas realizacji inwestycji, efektywne zarządzanie budynkiem i wysoki komfort użytkowników.

N.Ch.: Archicad jest częścią pracy w standardach OPEN BIM. Czy można go integrować z innymi programami?

P.P.: Archicad od wielu lat sukcesywnie zwiększa swój potencjał w zakresie współpracy z innymi platformami wspomagającymi projektowanie w technologii BIM. Udział w tworzeniu standardów OPEN BIM i pełna certyfikacja w zakresie wykorzystania najnowszych formatów IFC powoduje, że użytkownicy programu Archicad mogą skutecznie współpracować z innymi członkami branżowych zespołów projektowych.

N.Ch.: Jakie są korzyści z takiej integracji?

P.P.: Otwarta integracja zasobów powoduje, że tworzenie wysokiej jakości projektów nie zależy od zastosowanego oprogramowania, ale od wiedzy i doświadczenia zespołów projektowych. OPEN BIM oraz możliwość otwartej współpracy umożliwia skoncentrowanie się na projektowaniu, a także wykorzystaniu znanych, codziennie używanych narzędzi wspomagających projektowanie. Zespoły mogą być tworzone na podstawie wiedzy ich uczestników, a różnorodność stosowanego oprogramowania nie jest już ograniczeniem.

N.Ch.: Jak wygląda modelowe wdrożenie pracy w standardach OPEN BIM?

P.P.: Współpraca w wieloplatformowym środowisku BIM wymaga starannego przygotowania i wiedzy na temat możliwości oraz ograniczeń stosowanych rozwiązań. Procesy powinny być dobrze zdefiniowane, a wszystkie działania przetestowane. Konieczne jest przygotowanie planu wdrożenia BIM obejmującego wszystkie zagadnienia. Należy zwrócić uwagę, że każde zastosowanie BIM w projekcie powinno wynikać z wyraźnej potrzeby zamawiającego lub wykonawcy, a użyte narzędzia powinny być dostosowane do możliwości zespołu projektowego. Jeżeli jest to projekt pilotażowy, mający na celu wypracowanie wspólnych standardów i zasad współpracy, należy jasno zdefiniować cele oraz oczekiwane korzyści, tak by nie generować nadmiernego zaangażowania w zadania np. niemające wpływu na jakość projektu. Z drugiej strony jasno zdefiniowane cele i oczekiwania pozwolą w przyszłości ocenić skuteczność, a także efektywność podejmowanych działań. Wdrożenie BIM, tak jak każde wdrożenie innowacyjnych rozwiązań, powinno bazować przede wszystkim na wiedzy oraz doświadczeniu członków zespołów projektowych. W tę wiedzę warto zainwestować.

N.Ch.: Jakie umiejętności interesariusze procesu inwestycyjnego powinni mieć, aby móc pracować w BIM-ie? Gdzie te umiejętności można nabyć?

P.P.: BIM to połączenie metodyki i technologii. Przywykliśmy mówić, że BIM to nie oprogramowanie, ale bez dobrej jego znajomości nie możemy w pełni wykorzystać jego zalet. Wszyscy członkowie zespołu powinni być świadomi stawianych przed nimi zadań. Od osób zaangażowanych w przygotowanie modelu poprzez koordynatorów oraz menadżerów BIM po kierowników i managerów projektów. Nie bez powodu jednym z głównych punktów wdrożenia BIM oraz obowiązków menadżera BIM jest organizacja szkoleń w tym zakresie.

Pośpiech, konieczność dotrzymania terminów, obawa przed zmianami często ograniczają rozwój zespołu. Skuteczne programy szkoleniowe pozwalają na sukcesywne zwiększanie poziomu wiedzy i stopnia wykorzystania oprogramowania BIM, a nowe kompetencje mogą być wykorzystane w dalszym unowocześnianiu procesów projektowania.

Grafiki: archiwum WSC Witold Szymanik i S-ka