Rewitalizacja Ogrodów Ulricha – zielone miejsce spotkań

Niemal 150-letnie Ogrody Ulricha na Woli przechodzą modernizację, by wrócić do warszawiaków jako nowoczesna przestrzeń, atrakcyjne miejsce spotkań, które będzie tętnić życiem przez cały rok. Projekt WXCA przywraca im dawną świetność, wydobywa ówczesną innowacyjną myśl technologiczną, dba o zachowanie walorów zabytkowych, a jednocześnie odpowiada na potrzeby współczesnego człowieka. Rewitalizacja obejmuje tereny parkowe oraz zabytkowe szklarnie. Inwestorem oraz pomysłodawcą renowacji tego terenu jest INGKA Centres Polska.

Imponująca historia, złożony kontekst

Żeby uchwycić wartości, do których odwołujemy się w projekcie, warto wrócić na chwilę do historii. W czasach, kiedy założyciele Ogrodów budowali konstrukcje stalowe i sprowadzali egzotyczne rośliny, w Warszawie nie było jeszcze elektryczności. Ulrichowie zasłynęli nie tylko z wyjątkowej myśli technologicznej czy hodowli ananasów. Pełnili też funkcje edukatorów, prowadzili ogrody pokazowe, kursy ogrodnictwa. Ich społeczny aspekt działalności również znalazł odzwierciedlenie w naszym projekcie rewitalizacji ogrodów.

Przystępując do prac, zmierzyliśmy się z historycznym duchem miejsca, wyjątkową rolą Ogrodów Ulricha w Warszawie w XIX wieku, wymogami konserwatorskimi, a także współczesnym miejskim kontekstem. Ważnym punktem odniesienia dla nas były też wyniki konsultacji społecznych zorganizowanych przez inwestora, które pozwoliły poznać oczekiwania współczesnych użytkowników.

Kompleksowa rewitalizacja przestrzeni

Zakres naszej pracy obejmował rewitalizację zabytkowego parku, parku nowożytnego, szklarni i przestrzeni okalającej – łącznie prawie 2 ha zielonej przestrzeni w zurbanizowanej tkance miasta. Wyzwaniem architektonicznym było dla nas scalenie tego terenu, by znowu stanowił atrakcyjną, kompleksową przestrzeń.

Projekt przywraca łączność kompozycyjną parków – historycznego oraz powojennego, które stworzą jedną, spójną zieloną przestrzeń z placem i pasażem. Takie podejście spotkało się z pozytywną opinią Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Park w nowej odsłonie

Nowa część parku po stronie wschodniej stanie się edukacyjną i rekreacyjną przestrzenią przyrodniczą, sprzyjającą aktywnościom, które mają uruchamiać wszystkie zmysły. Bezpośrednio do historii miejsca będzie nawiązywać dostępny dla wszystkich ogród społeczny. To podtrzymanie lokalnej tradycji oraz odwołanie się do funkcji społecznej pokazowych Ogrodów Ulricha.

Plac tętniący życiem

Rdzeniem przestrzeni publicznej jest pasaż pieszy przechodzący płynnie w plac przed szklarniami. To tam będą się odbywać koncerty, wystawy, pokazy kina plenerowego, występy, tańce, targi śniadaniowe. W upalne dni ochłodę zapewni posadzkowa fontanna, a pod kwitnącymi drzewami zostaną zainstalowane dysze wodne, które pozwolą odtworzyć efekt sadu we mgle.

Przywrócenie świetności zabytkowym szklarniom

Ważnym elementem rewitalizacji przestrzeni jest modernizacja zabytkowych szklarni – serca całego założenia. Historyczne obiekty znajdowały się częściowo pod ziemią. Składały się z niezależnych naw, pomiędzy którymi znajdowały się pasaże służące do komunikacji. Zdecydowaliśmy się na scalenie całego obiektu w dwie jednoprzestrzenne funkcjonalne hale, które umożliwiają elastyczne aranżacje i dostosowanie ich do współczesnych funkcji, np. gastronomicznych czy edukacyjnych. Wejście do szklarni zostanie podniesione do poziomu terenu, co zapewni pełną dostępność dla wszystkich grup społecznych.

Zachowamy historyczne elementy – geometrię dachów, ceglane kominy, ściany szczytowe odzwierciedlające układ budynków szklarniowych – oraz odtworzymy detale białej ślusarki i przeszkleń podpartych konstrukcją w szkielecie stalowym.

Wewnątrz znajdą się oranżerie oraz zielona ściana ze specjalnie dobranymi roślinami, które nawiązują do czasów, kiedy Ogrody Ulricha słynęły z upraw egzotycznej roślinności. Przeszklona ściana szklarni, otwierająca się widokowo na zabytkowy park, pozwoli na wydobycie naturalnej relacji wnętrza z zewnętrzem.

Szklarnie od samego początku były połączone podziemnym łącznikiem. Postanowiliśmy zagospodarować część piwniczną, rozbudować ją o potrzebne pomieszczenia techniczne. W tej części są zachowane w bardzo dobrym stanie klimatyczne ściany z cegły. Aby móc podziwiać oryginalne mury, przenieśliśmy na poziom 1 jeden z zespołów toalet.

Projektowanie w duchu zrównoważonym – zielone serce Woli

Od samego początku przyświecała nam myśl, żeby w jak największym stopniu wykorzystywać prawa przyrody – tak jak robiła to rodzina Ulrichów. Dlatego postawiliśmy na bryłę budynku, która będzie żyła zgodnie z rytmem dnia. Aby zapewnić odpowiednie warunki zarówno dla ludzi, jak i dla roślin znajdujących się we wnętrzach szklarni, starannie dobraliśmy parametry szklenia czy też zaproponowaliśmy nowoczesne technologie instalacyjne. Przewidzieliśmy również działania zmniejszające miejscową emisję ciepła i zwiększające retencję wody – liczne dosadzenia zieleni na głównym placu, zielone dachy pomiędzy nawami szklarni czy też zbiorniki na wodę deszczową. Te zrównoważone rozwiązania zostały pozytywnie przyjęte przez asesorów certyfikacji BREEAM, zgodnie z którą powstają Ogrody Ulricha.

Archiwum: WXCA