REKORDOWE NAKŁADY

INWESTYCJE MILITARNE

Gwałtowna zmiana otoczenia geopolitycznego w Europie, która rozpoczęła się w 2022 r., w najbliższej dekadzie spowoduje skokowy wzrost nakładów inwestycyjnych na obiekty budowlane o przeznaczeniu militarnym. Dotyczyć to będzie przede wszystkim krajów wschodniej flanki NATO, w tym Polski. Oznacza to, że w nadchodzących latach sektor budownictwa wojskowego z segmentu dość niszowego może stać się istotnym sektorem polskiego rynku budowlanego. Jednocześnie może być to sektor bardzo atrakcyjny dla średnich i dużych firm budowlanych.

Głównym źródłem finansowania inwestycji militarnych jest budżet Ministerstwa Obrony Narodowej, który w 2023 r. będzie miał wartość rekordową. Na obronę w bieżącym roku ma zostać przeznaczone 97,4 mld zł, czyli 3 proc. PKB. W strukturze wydatków ponad 40 proc. budżetu MON stanowią wydatki majątkowe, czyli na zakup sprzętu i uzbrojenia, inwestycje budowlane oraz prace badawczo-rozwojowe związane z obronnością. Stanowi to wzrost o ponad dwie trzecie wobec 2022 r. W grupie wydatków majątkowych na inwestycje budowlane zaplanowano kwotę ok. 4,8 mld zł (w tym ponad 200 mln zł pochłoną inwestycje na rzecz Sił Zbrojnych USA w Polsce). Dla porównania plan inwestycji budowlanych MON na 2022 r. zakładał wydatki na poziomie ok. 2,9 mld zł. Zdecydowana większość planowanych inwestycji budowlanych (3,7 mld zł) w tym obszarze stanowi kontynuację zadań rozpoczętych w latach poprzednich.

W obszarze tegorocznego budżetu MON przeznaczonego na inwestycje budowlane główne grupy inwestycyjne to:

• infrastruktura techniczna dla potrzeb sprzętu wojskowego (magazyny, warsztaty, garaże, hale remontowe) – 185 zadań o wartości 1,32 mld zł;

• inwestycyjne dotacje celowe – 1,14 mld zł;

• infrastruktura szkoleniowa, koszarowa i sztabowa (strzelnice, symulatory i trenażery, hale sportowe, place ćwiczeń, budynki szkoleniowe, koszarowe i sztabowe) – 148 zadań o wartości 753 mln zł; systemy zabezpieczeń i kontroli dostępu do obiektów i kompleksów wojskowych – 86 zadań o wartości 324 mln zł;

• modernizacja i budowa baz, składnic i stacji MPS – 14 zadań o wartości 122 mln zł;

• sieci teleinformatyczne i telekomunikacyjne oraz inne obiekty łączności – 24 zadania o wartości 63 mln zł;

• infrastruktura eksploatacji samolotów szkolnych i transportowych – 8 zadań o wartości 31,5 mln zł;

• pozostałe obiekty (uzbrojenie techniczne terenu, infrastruktura towarzysząca, zadania inwestycyjne o wartości kosztorysowej poniżej 2 mln zł) – 164 zadania o wartości ponad 1 mld zł.

Dodatkowo w 2023 r. na inwestycje budowlane związane z udziałem Polski w „Programie Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa” (NATO Security Investment Programme – NSIP) zaplanowano środki w wysokości 656 mln zł. W ramach udziału Polski w programie NSIP w 2023 r. przewidziano realizację 86 zadań.

Przegląd inwestycji

Warto zaznaczyć, że inwestycje militarne to w większości mało prestiżowe obiekty, które rzadko goszczą na łamach czasopism branżowych, m.in. ze względów bezpieczeństwa. Wśród 50 największych realizowanych i planowanych inwestycji budowlanych o charakterze militarnym wartość tylko kilkunastu projektów przekracza 100 mln zł. Zdecydowana większość z nich to projekty o wartości kilkudziesięciu milionów złotych, często realizowane etapami.

Jedną z najważniejszych obecnie realizowanych inwestycji wojskowych jest baza amerykańskich śmigłowców w Powidzu. Powstają tam m.in. hangary, baza paliwowa oraz magazyny. Kompleks wojskowy w Powidzu ma wspierać polskie i natowskie siły na wschodniej flance NATO. Inwestycje realizowane przez stronę amerykańską są elementem programu rozbudowy potencjału Sojuszniczych Sił Wzmocnienia w ramach umowy dotyczącej wzmocnionej współpracy obronnej podpisanej z USA w 2020 r. (EDCA). Porozumienie to przewiduje realizację 114 projektów infrastrukturalnych w 11 uzgodnionych przez obie strony lokalizacjach.

Inne znaczące inwestycje wojskowe w trakcie realizacji to m.in.: rozbudowa kompleksu wojskowego w Siedlcach, rozbudowa kompleksu wojskowego w Sochaczewie, rozbudowa jednostki wojskowej w Białej Podlaskiej, a także rozbudowa Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych w Nowej Dębie.

W obszarze inwestycji inżynieryjnych o charakterze wojskowym w najbliższych latach duży nacisk położony zostanie na infrastrukturę lotniczą. Jednym z najistotniejszych planowanych projektów wojskowych jest zwiększenie możliwości operacyjnych części lotniczej lotniska na potrzeby operacji wojskowych w Porcie Lotniczym Wrocław. Na terenie Portu powstanie dodatkowa płyta postojowa, dodatkowa droga kołowania, droga szybkiego zjazdu oraz nowa płyta do odladzania samolotów. W ramach projektu przebudowana zostanie również istniejąca droga kołowania, co pozwoli na przyjmowanie samolotów wojskowych kodu F (największych samolotów świata) i jednocześnie skróci czas operacji lotniczych. Pod względem wielkości dofinansowania z UE to największy projekt w branży lotniczej w Europie. Modernizacja i rozbudowa strefy operacyjnej wrocławskiego lotniska będzie kosztować 350 mln zł, z czego połowa kwoty będzie pochodzić z funduszy europejskich.

Jednym z większych projektów inżynieryjnych prowadzonych przez Stołeczny Zarząd Infrastruktury jest budowa infrastruktury zabezpieczającej kompleksu 3 Warszawskiej Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej. Generalnym wykonawcą inwestycji, której wartość wynosi 126 mln zł, jest Budimex. Budowa ma się zakończyć w II kw. 2024 r.

Kolejny projekt stanowi prowadzona przez 17 Terenowy Oddział Lotniskowy przebudowa drogi startowej, dróg kołowania i przyległych płyt postojowych samolotów na terenie 44 Bazy Lotnictwa Morskiego w Siemirowicach. Obejmująca ponad 200 tys. m² inwestycja znajduje się w trakcie budowy, a jej wykonawcą jest Strabag. Spółka zmodernizuje także system odprowadzenia wód opadowych, oświetlenie nawigacyjne drogi startowej i dróg kołowania oraz zbuduje oświetlenie płaszczyzn postoju samolotów. Wartość projektu wynosi 75 mln zł, a zakończenie budowy planowane jest na wrzesień 2023 r.

Nie tylko MON

W najbliższych latach spodziewać się można również znaczącego przyspieszenia inwestycyjnego, jeżeli chodzi o budowę i rozbudowę infrastruktury nieobjętej budżetem MON. Przykładem może być rozbudowa zdolności produkcyjnych Huty Stalowa Wola czy budowa nowych fabryk sprzętu wojskowego, amunicji oraz dronów. Coraz więcej mówi się również o przenoszeniu do Polski działalności produkcyjnej ukraińskich producentów powiązanych w sektorem militarnym. Jednak ze względów bezpieczeństwa nie wszystkie planowane inwestycje będą ogłaszane publicznie.

W naszej ocenie zmiana otoczenia geopolitycznego zwiększa również szanse na budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego, który w dużo większym stopniu, niż pierwotnie planowano, spełniać może funkcje militarne.

Wśród wykonawców mających aktualnie w swoich portfelach duże kontrakty wojskowe są takie firmy jak: Budimex, Warbud, Hochtief Polska, Unibep, Adamietz, Mirbud oraz Erbud. Oczekujemy, że w najbliższych latach coraz więcej krajowych firm budowlanych będzie starało się pozyskać odpowiednie certyfikaty, aby zaistnieć w segmencie realizacji obiektów o charakterze militarnym.