INŻYNIEROWIE, PROJEKTANCI, DECYDENCI – WSPÓŁPRACA NA STYKU PLANOWANIA I REALIZACJI

Infrastruktura drogowa, kolejowa, energetyka oraz obronność – to cztery strategiczne osie, wokół których koncentrował się III Kongres Projektantów i Inżynierów. Wydarzenie, które odbyło się 10 kwietnia w Warszawie, po raz kolejny zgromadziło liderów branży projektowej i nadzorowej, przedstawicieli administracji publicznej oraz kluczowych inwestorów. Organizatorami Kongresu były: Związek Ogólnopolski Projektantów i Inżynierów, Zespół Doradców Gospodarczych TOR oraz portal Rynek Infrastruktury. „Builder” objął wydarzenie patronatem medialnym.

Podczas tegorocznej edycji organizatorzy postawili na formułę bezpośrednich debat w mniejszych formatach, umożliwiającą rzeczową wymianę poglądów i skoncentrowaną dyskusję na temat realnych problemów i możliwych rozwiązań.

Ministerialny sygnał: inżynier to bezpieczeństwo państwa
Kongres otworzył Minister Infrastruktury Dariusz Klimczak, zwracając uwagę, że rozwój infrastruktury jest niezbędny z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa. Wskazał na dwie zmiany wpływające dziś na projektowanie – rosnącą rolę infrastruktury o zastosowaniu cywilno-wojskowym oraz konieczność uwzględniania w projektach skutków zmian klimatycznych. Minister przedstawił również plany inwestycyjne na 2025 rok: ponad 400 km nowych dróg oraz 1300 km linii kolejowych objętych przetargami PKP PLK o wartości 16 mld zł. Zaznaczył, że niezbędne jest także lepsze przygotowanie inwestycji.

Potrzeba stabilności i przewidywalności
Podczas debaty „jeden na jeden” prezes MGGP SA Paweł Grad zwrócił uwagę, że projektowanie to proces długoterminowy, który wymaga ciągłości zleceń. Przerwy w zamówieniach prowadzą do destabilizacji firm i pogorszenia jakości dokumentacji. Jego zdaniem cykliczne zatrzymania procesu inwestycyjnego szkodzą całemu rynkowi.

Wiceminister Infrastruktury Piotr Malepszak przyznał, że sektor kolejowy potrzebuje stabilnego finansowania i lepszego planowania. Zapowiedział rezygnację z ogólnych, długoterminowych planów na rzecz etapowych działań opartych na prognozach i analizach.

Inwestycje drogowe i model realizacji – punkt sporny
Jednym z głównych tematów Kongresu była dyskusja o inwestycjach drogowych i dominującym modelu ich realizacji. Reprezentanci branży projektowej Marek Rytlewski (Transprojekt Gdański Sp. z o.o.) i Andrzej Kula (IVIA Sp. z o.o.) podkreślali, że formuła „projektuj i buduj” ogranicza rolę projektanta i sprowadza go do pozycji podwykonawcy. Ich zdaniem klasyczny model, w którym projekt i realizacja są rozdzielone, daje lepsze warunki dla jakości i efektywności inwestycji.

Paweł Woźniak, p.o. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, wyjaśniał, że obecna formuła wynika z potrzeby dotrzymania harmonogramów i sprawniejszego zarządzania inwestycjami. Jednocześnie wskazywał na gotowość GDDKiA do dalszego dialogu z branżą.

W trakcie debaty pojawiły się też inne istotne wnioski. Branża projektowa doceniła otwartość GDDKiA na rozmowę i współpracę w zakresie projektowania. Wskazano jednak, że podobnego podejścia brakuje w obszarze nadzoru – tu również potrzebny jest systemowy dialog. Podkreślono, że nadzór wymaga wzmocnienia, a rola inżyniera powinna być niezależna i rzeczywiście wpływać na przebieg inwestycji. Wiceminister Infrastruktury Stanisław Bukowiec zapowiedział organizację okrągłego stołu z udziałem branży i zadeklarował działania na rzecz wzmocnienia roli projektanta.

Uczestnicy pozytywnie ocenili przetargi, w których cena nie jest jedynym kryterium oceny ofert, uznając to za właściwy kierunek. Za ważny krok w stronę partnerskiej współpracy uznano również wprowadzenie wzorcowej umowy na projektowanie. Zwrócono też uwagę, że kompetencje projektantów są istotne nie tylko przy dużych inwestycjach infrastrukturalnych, ale również w projektach realizowanych przez samorządy.

Kolej – potencjał, który wymaga stabilności
W kolejnej części Kongresu uczestnicy skupili się na sektorze kolejowym. Po jednej stronie debaty wystąpili przedstawiciele inwestorów publicznych – Marcin Mochocki i Piotr Wyborski z PKP Polskich Linii Kolejowych oraz Piotr Rachwalski z Centralnego Portu Komunikacyjnego. Po drugiej stronie znaleźli się eksperci z firm projektowych i doradczych, w tym Jarosław Wielopolski (Multiconsult Polska Sp. z o.o.), Mariusz Szmyd (SAFEGE Polska) oraz Janusz Zubrzycki (Infra – Centrum Doradztwa Sp. z o.o.).
Dyskusja pokazała, że mimo dużego potencjału inwestycyjnego sektor kolejowy wciąż boryka się z brakiem stabilności i przewidywalności finansowej. Przedstawiciele branży apelowali o długofalowy model finansowania – analogiczny do systemu drogowego – oraz o zachowanie ciągłości zamówień, pozwalającej firmom utrzymać kompetencje i zasoby. Zgłoszono również potrzebę lepszego planowania inwestycji i unikania inwestycyjnych przestojów.

Zarówno strona publiczna, jak i wykonawcza zgodnie podkreśliły znaczenie dialogu – szczególnie w kontekście realizacji dużych programów kolejowych. Uczestnicy wskazali również na praktyczne narzędzia, takie jak technologia BIM, której szersze zastosowanie może realnie poprawić jakość dokumentacji i efektywność całego procesu inwestycyjnego.

Inwestycje wojskowe – rynek wymagający, ale perspektywiczny
Nowym strategicznym kierunkiem dla branży projektowej są inwestycje wojskowe. To setki obiektów, gigantyczne potrzeby – i olbrzymie bariery wejścia – żmudny proces certyfikacji, wymogi bezpieczeństwa, konieczność budowy kancelarii tajnych i zakupu specjalistycznego sprzętu.
Wojsko Polskie deklaruje gotowość do współpracy, jednocześnie sygnalizując niedobór wyspecjalizowanych podmiotów projektowych. Potrzebne są nowe zespoły projektowe, które wniosą świeże podejście i wyeliminują wieloletnie błędy powielane w dokumentacjach.

Energetyka – transformacja wymaga modernizacji i partnerstwa
Ostatni panel Kongresu pokazał, że przyszłość energetyki to nie tylko nowa generacja źródeł, ale też modernizacja sieci przesyłowych. Jeśli chcemy zrealizować transformację z korzyścią dla gospodarki, przedsiębiorców i odbiorców – branża projektowo-nadzorowa musi być traktowana nie jako koszt, ale jako kluczowy partner procesu, a umowy na usługi intelektualne wymagają bardziej partnerskiego traktowania ze strony zamawiających publicznych.

Kongres pokazał coś jeszcze: inżynierowie i projektanci są gotowi
III Kongres Projektantów i Inżynierów potwierdził, że środowisko inżynierskie jest gotowe do współpracy i przejęcia większej odpowiedzialności. Oczekuje jednak realnego wpływu na procesy decyzyjne, stabilności rynku i partnerskich relacji z zamawiającymi. Wypracowane wnioski i zgłoszone postulaty stanowią czytelny sygnał: aby skutecznie realizować strategiczne inwestycje państwowe, potrzebne są stały dialog i konsekwentna polityka inwestycyjna.

Statuetki Builders of Tomorrow
Po Kongresie odbyła się uroczysta gala, podczas której wręczono statuetki w konkursie dla przedstawicieli zamawiających publicznych, którego organizatorem był ZOPI. Builders of Tomorrow to wyróżnienia dla przedstawicieli zamawiających publicznych, którzy wykazują się otwartością na współpracę z rynkiem, stosują dobre praktyki i realnie wpływają na jakość inwestycji. Galę swoją obecnością uświetniła Agnieszka Olszewska, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, która objęła konkurs patronatem i w swoim wystąpieniu podkreśliła znaczenie partnerskiej relacji między zamawiającymi a wykonawcami.

Nagrody przyznano osobom wskazanym przez branżę – za partnerską postawę, profesjonalizm i konsekwentne podnoszenie standardów. Laureatów wyłoniła Kapituła, w której swoich przedstawicieli miały najważniejsze organizacje branżowe: Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska, Izba Gospodarcza Transportu Lądowego, Polski Związek Pracodawców Budownictwa, Polskie Zrzeszenie Wykonawców Badań Podłoża Gruntowego, Railway Business Forum, Sekocenbud, Stowarzyszenie BIM, Stowarzyszenie Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP, Stowarzyszenie Polski Kongres Drogowy.

Laureatami tegorocznej edycji zostali: Jarosław Wąsowski i Mariusz Popławski z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Warszawie – za działania w obszarze infrastruktury drogowej, Grzegorz Piotrowski z Centralnego Portu Komunikacyjnego – za wkład w rozwój projektów kolejowych, Andrzej Sidło z Ministerstwa Przemysłu – za zaangażowanie w sektorze energetycznym, Łukasz Dębiński z Urzędu Morskiego w Gdyni – za działania na rzecz gospodarki wodnej i środowiska oraz Anna Szczęsna z Urzędu Miasta Świdnik – za skuteczne prowadzenie projektów kubaturowych.

Gratulujemy zwycięzcom, a także wszystkim nominowanym. Ich postawa, otwartość na dialog i profesjonalizm zostały zauważone i docenione przez środowisko projektowe i wykonawcze. To właśnie taka codzienna praca wpływa na podnoszenie jakości publicznych inwestycji w Polsce.