HISTORYCZNA PRZYSZŁOŚĆ BUDOWNICTWA

Czy zmiany klimatu i szybki rozwój technologii to jedyne wyzwania dla współczesnego budownictwa? Początek nowej dekady to dobry czas, by zastanowić się nad przyszłością naszej branży i zauważyć, jak dużą rolę będzie odgrywać jej historia.

Inga Rolek
Główny architekt
DEMIURG Project S.A.

Ostatnie lata nie były łatwe dla największych miast Polski. Zmieniły się potrzeby mieszkańców, wyprowadzających się na przedmieścia i szukających w centrach zupełnie nowej funkcji związanej z handlem, administracją oraz kulturą. W Warszawie, Wrocławiu czy Gdańsku już widać wydzielające się dzielnice biznesowe, powstające w bezpośrednim otoczeniu historycznej tkanki. Współczesne inwestycje przeplatają się z zabytkowymi budynkami, dając mozaikę nowych powiązań.

Nowe trendy
To właśnie ten trend – tworzenie obiektów w bezpośrednim sąsiedztwie zabytków oraz rewitalizacja historycznych budynków – będzie dla nas jednym z większych wyzwań następnych lat. Trzeba zdać sobie sprawę, że ochronie konserwatorskiej z każdym rokiem podlegają większe obszary, a ilość wolnych działek w centrach miast spada. Inwestorzy coraz chętniej patrzą na lokalizacje związane z zabytkową zabudową, która dobrze wykorzystana, staje się wizytówką firmy, ale wymaga też diametralnie innego podejścia do projektowania i wykonawstwa.

Planowanie
Początkiem pracy przy istniejącym obiekcie w DEMIURG Project S.A. jest zawsze dokładne rozpoznanie budynku i jego historii. Identyfikujemy wszystkie ograniczenia, bo to one zmuszają nas do szukania nowych, kreatywnych rozwiązań. Dla zabytków najważniejsza jest praca wykonana na obiekcie – poznanie każdego zachowanego fragmentu i zbadanie możliwości jego wykorzystania. Przy elementach konstrukcyjnych wykonuje się stosowne analizy statyczne, ale także ekonomiczne – zachowanie wewnętrznej konstrukcji często utrudnia gruntowne prace budowlane, a wzmocnienia bywają bardziej kosztowne niż usunięcie i wykonanie nowych ścian oraz stropów. Do stworzenia takich analiz niezbędne jest doświadczenie przy projektowaniu oraz praktyka na placu budowy. Świadomy projektant przewidzi nie tylko docelową konstrukcję, ale także wszystkie elementy wzmocnień niezbędne do przeprowadzenia prac w trakcie realizacji.

Do prawidłowego rozpoznania obiektu przydaje się wykorzystanie współczesnych technologii. W pierwszej kolejności wykonujemy trójwymiarowe skanowanie całego obiektu, by poznać jego geometrię, która w przeciwieństwie do współczesnych budynków rzadko kiedy jest prostopadłościenna. Przydatne są także ortozdjęcia wykonywane za pomocą dronów i pokazujące każdy fragment elewacji oraz dachu budynku. Gdy można precyzyjnie określić stan zachowania każdego detalu, łatwiej przewidzieć koszt robót, a Inwestor ma mniej niespodzianek.

Komisariat Policji Stare Miasto w Poznaniu poddany gruntownej renowacji oraz dostosowaniu do obowiązujących przepisów
Zakres: Projekt wielobranżowy
Rok ukończenia: 2019

Współpraca
Program prac konserwatorskich zawsze powstaje w pełnej współpracy architekta i konserwatora, tak by wizja przyszłości obiektu była spójna. Jest to także niezbędne do uzyskania wszystkich uzgodnień w procesie administracyjnym. Dzięki doświadczeniu w pracy z zabytkami zdajemy sobie sprawę z tego, jak odpowiednie przygotowanie projektu ułatwia proces inwestycyjny. Dla takich obiektów jak przebudowa secesyjnej kamienicy Zielona Perła w Poznaniu powstało łącznie ponad 100 rysunków elementów architektonicznych, które będą poddawane renowacji i odtworzeniu. Gdy chce się przekonać Konserwatora Zabytków wydającego zgodę na przeprowadzenie inwestycji, najważniejsze jest pokazanie mu zarówno kompletnej wizji, jak i szczegółowych rozwiązań umożliwiających jej urzeczywistnienie. Dzięki temu ma on pewność, że projekt zostanie wykonany zgodnie z założeniami, co jest tak samo istotne dla Inwestora.

Archiwum miejskie na ul. Świerkowej w Poznaniu. Budynek wcześniej pełnił rolę szkoły technicznej oraz warsztatów
Zakres: Projekt wielobranżowy
Rok ukończenia: 2018

Doświadczenie
Na potrzebę wykorzystywania zabytkowej tkanki odpowiada sam rynek, tworząc nowe materiały izolacyjne czy technologie lekkich przegród. To ciągle rozwijająca się nisza, którą trzeba dobrze znać, by wiedzieć, jakie produkty warto wykorzystywać, a które są jedynie chwilowym trendem. Mimo tego, że w budownictwie im prostsze rozwiązania , tym lepsze i mniej zawodne, na obiektach zabytkowych nierzadko rzeczy nie są takimi, jakimi się wydawały i trzeba pozostawić miejsce na improwizację połączoną z dużą wiedzą techniczną. Wtedy najbardziej przydaje się doświadczony oraz zgrany zespół wielobranżowy, który pomaga uniknąć błędów koordynacyjnych. Osobiście właśnie tę wielobranżowość traktuję jako największą zaletę naszego biura, gdyż umożliwia nam nie tylko tworzenie lepszych projektów, ale także uczenie się od siebie wzajemnie.

Nowoczesność
Wbrew powszechnej opinii także łączenie nowoczesnych technologii i zabytkowej tkanki nie jest problemem proceduralnym, o ile odpowiednio przedstawi się swój zamysł. Wprowadzanie szkła, stali czy betonu do historycznego sąsiedztwa jedynie wzmacnia efekt, kontrastując z epokowymi detalami i zwracając na nie uwagę. Takich połączeń nie trzeba się bać, ale wyważać, tak by żaden element nie wyglądał na przypadkowy. Przy projekcie przebudowy Browaru Kobylepole postanowiliśmy zachować pierwotne elementy do wykorzystania jako ozdoby przyszłych loftów i lokali. Olbrzymie kadzie, stalowe oraz żeliwne konstrukcje czy ceglane sklepienia podnoszą wartość inwestycji i ostatecznie zarabiają na swoją renowację. Tak wykorzystane zabytki mają szansę przynieść właścicielom nie tylko chlubę, ale także realny zysk. Czy więc przyszłość budownictwa jawi się w kolorach wapiennych tynków, żeliwnych balustrad i patyny na miedzianych dachach? Na  pewno nie tylko, gdyż już teraz do rejestru konserwatora zabytków wpisywane są obiekty z epoki modernizmu. Ich renowacja będzie kolejnym wyzwaniem dla naszej branży, a myślenie o tworzonych dzisiaj inwestycjach jako budynkach, które kiedyś będą zabytkami z betonu i szkła, na pewno zmienia perspektywę. Wspólnie musimy zadbać o to, by zarówno one, jak i ceglane relikty historii dalej funkcjonowały, cieszyły oko i żyły mimo upływu czasu.

Prokuratura w Gnieźnie. Nowoczesny budynek w centrum historycznej zabudowy
Zakres: Projekt wielobranżowy
Rok ukończenia: 2015