Biurowiec ponadstandardowy

W industrialnej części Poznania przy ulicy Dziadoszańskiej mieści się budynek biurowy Zremb. Obiekt wymagał przebudowy, a otaczający teren wzbogacenia o dodatkowe funkcje: portiernię, parking, nowe ogrodzenie i zadaszone miejsce parkingowe dla rowerów. Niezależnie od spełnienia nowych wymagań funkcjonalnych narzuconych przez inwestora należało również zaplanować spójną estetykę dla całości przedsięwzięcia, która współgrałaby z sąsiadującym budynkiem serwerowni.

Biurowiec został wzniesiony w latach 70. XX wieku na potrzeby firmy Zremb. Od początku stanowił ciekawe wyzwanie projektowe. Inwestor zdecydował się na szeroko zakrojoną przebudowę, by dostosować obiekt do standardów obowiązujących obecnie. U podstaw założeń znajdowała się chęć otrzymania wielofunkcyjnej i estetycznej powierzchni biurowej o obniżonym zapotrzebowaniu na energię oraz wysokim standardzie akustycznym.

Aby umożliwić realizację tak postawionego celu, zdecydowano się nausunięciewszystkich ścian osłonowych, żelbetowych prefabrykatów  elewacyjnych, instalacji obiektowych, klatek schodowych oraz innych zbędnych z punktu widzenia założeń projektowych elementów budynku; pozostawiono jedynie główną konstrukcję nośną obiektu. W konsekwencji otrzymano odkryty szkielet składający się z trójprzęsłowych ram żelbetowych w rozstawie 6 m, w osiach słupów wewnętrznych i zewnętrznych w kierunku podłużnym oraz poprzecznym spięty ryglami żelbetowymi stanowiącymi usztywnienie budynku. W toku prac rozbiórkowych okazało się, że część informacji pozyskanych z dokumentacji archiwalnej nie była zgodna ze stanem faktycznym – wskazane w niej posadowienie w postaci stóp fundamentowych w rzeczywistości zrealizowano jako ławy o niebagatelnym przekroju 240 x 120 cm. Na szczęście w toku prowadzonych prac, dzięki szybko podjętym działaniom projektowym, zdołaliśmy dostosować projekt do nowej sytuacji. Lata funkcjonowania obiektu odcisnęły również swoje piętno na stropach – zaplanowane jako prefabrykowane płyty wielokanałowe, faktycznie były wielokrotnie przerabiane, rozkuwane, uzupełniane i wymieniane na inne, przez co konieczna była zmiana projektu technologii wykonania posadzek. Przeprowadzona na koniec etapu rozbiórek ocena stanu wykonanej w latach 70. konstrukcji wykazała, jak bardzo zmieniło się znaczenie słowa „prefabrykacja”. Określenie używane w dokumentacji archiwalnej do opisu sposobu wykonania elementów żelbetowych ostatecznie oznaczało tylko tyle, że dany element był wykonywany w sąsiedztwie miejsca wbudowania, w szalunku z desek, co zdecydowanie nie gwarantowało jakości, jakiej można by oczekiwać od prefabrykatów. Problemem okazywało się też niejednokrotnie osiowe ustawienie dwóch słupów na sobie.

Zorganizowanie funkcji w nowoczesnej formie
Nie zrażając się odkrytymi niespodziankami, rozpoczęto wdrażanie założeń koncepcyjnych. Te zakładały wpisanie w istniejący szkielet dwóch nowych klatek schodowych i windy osobowej, pozwalających na zachowanie podłużnego układu funkcjonalnego. Usunięcie fragmentu stropu oraz dodanie drugiego wejścia do budynku od strony południowej umożliwiło stworzenie przestronnego i reprezentacyjnego holu wejściowego o znacznej wysokości. Przestrzenie budynku zostały wzbogacone o części wspólne – kuchnie oraz jadalnie, a także okazałe tarasy zewnętrzne oparte na lekkiej konstrukcji stalowej. Tak zorganizowana funkcja została ubrana w nowoczesną formę i rozwiązania materiałowe: okładziny betonowe GRC, kompozyty AL-PE-AL oraz aluminiowe żyletki, dzięki czemu budynek został wpisany w kontekst i stał się integralną częścią krajobrazu stworzonego przez górującą nad nim serwerownię Beyond.

Jedną z podstawowych wytycznych inwestora było uzyskanie w biurowcu Zremb ponadstandardowych parametrów izolacyjności termicznej i akustycznej, na co odpowiedzieliśmy, projektując systemy oraz rozwiązania techniczne zmierzające do uzyskania co najmniej poziomów wskazanych w wykonanym audycie energetycznym. Audyt ten został opracowany na zlecenie Inwestora na etapie przedprojektowym w celu ustalenia wymagań, jakie powinny zostać spełnione przez obiekt po przebudowie. Aby osiągnąć postawione w nim cele, należało wdrożyć energooszczędne rozwiązania techniczne. Dla przykładu konieczne było wyeliminowanie mostków termicznych, dlatego konstrukcja balkonów łączona jest z główną bryłą za pomocą łączników termicznych stal–stal, a żyletki stanowiące znaczną część elewacji oparte są na ceowniku aluminiowym wieszanym na systemie fasadowym, co znacząco ograniczyło ilość perforacji powłok budynku. Zastosowana grubość izolacji pozwoliła na uzyskanie U=0,19 W/m2K dla ścian, U=0,15 W/m2K dla stropów i U=0,75 W/m2K dla przeszkleń fasadowych. Rozwiązania przyjęte dla fasad umożliwiły uzyskanie wymaganych izolacyjności akustycznych na poziomie R’A2=35 dB, dzięki czemu użytkownicy są skutecznie chronieni przed hałasem pochodzącym od ruchu pojazdów ciężarowych poruszających się po ul. Dziadoszańskiej oraz od sąsiedniej ul. Katowickiej.

Sporym wyzwaniem było umieszczenie w obiekcie wszystkich instalacji wymaganych w każdym nowo projektowanym budynku biurowym. O ile wysokość pomieszczeń zdawała się być odpowiednia do tego celu, o tyle istniejący ramowy układ konstrukcyjny ze znacznych rozmiarów belkami, biegnącymi zarówno wzdłuż, jak i w poprzek budynku, niezwykle utrudniał doprowadzenie instalacji do wszystkich pomieszczeń. Aby pokonać tę trudność, po raz kolejny zdecydowano się na wykorzystanie z podłużnego układu budynku i umieszczenie niemal wszystkich głównych ciągów instalacyjnych w korytarzu. Z jednej strony doprowadziło to do jego znacznego obniżenia, ale z drugiej uwolniło od instalacji pozostałe przestrzenie. Tam, gdzie korytarz nie był w stanie pomieścić już nic więcej, umieszczono część urządzeń w strefie podposadzkowej. Odkrycie, że budynek posadowiono na ławach, a nie stopach, postawił przed projektantami kilka nowych wyzwań, ale szczęśliwie udało się im sprostać.

Projekt przebudowy obejmował również opracowanie dotyczące architektury wnętrz. Także w tym wypadku zdecydowaliśmy się na rozwiązania syntetyczne, ze środkami wyrazu ograniczonymi do minimum, bazując w głównej mierze na materiałach i kolorystyce wykorzystanej na zewnątrz. Dzięki zastosowaniu sufitów z blach cięto-ciągnionych, dających wgląd w przestrzeń ponad nimi, udało się zniwelować efekt niskiego stropu w ciągach korytarzowych. Przecięcie układu korytarzowego przez atrakcyjny i elegancki hol wejściowy o wysokości 2 kondygnacji oraz jednej ze ścian pokrytej zielenią daje odrobinę oddechu i optycznie skraca główny ciąg komunikacyjny. Ta część dokumentacji obejmowała również szczegółowe opracowania wykonawcze zabudów meblowych współgrających z koncepcją wnętrz.

Pozostałe obiekty
Rozwiązania materiałowe i formalne przyjęte dla budynku biurowego zostały wykorzystane również dla pozostałych projektowanych obiektów. Teren został oddzielony od ul. Dziadoszańskiej ogrodzeniem w postaci muru z betonu architektonicznego z częściowym wypełnieniem z żyletek aluminiowych. Ogrodzeniu nadano rytm i rysunek odpowiadający modułom stosowanym na elewacjach biurowca. Podobną strategię przyjęto dla portierni, którą umieszczono na przedłużeniu wjazdu na działkę. Mimo kompaktowych rozmiarów mieści pomieszczenia pozwalające na wygodną pracę osoby dozorującej. Znajdująca się zaraz obok, zaprojektowana w lekkiej konstrukcji stalowej wiata rowerowa umożliwia pracownikom i gościom pozostawienie roweru w komfortowych warunkach, a tym samym zachęca do zmiany codziennego środka lokomocji z samochodu na rower. W najdalej na zachód wysuniętym krańcu działki zlokalizowano wiatę śmietnikową. Wykonana w konstrukcji żelbetowej – analogicznie do ogrodzenia, wtapia się w nie, dzięki czemu staje się nienachalną formą architektoniczną przesłaniającą niereprezentacyjną funkcję.

Dzięki wspólnemu wysiłkowi wszystkich stron, zwłaszcza ogromnemu profesjonalizmowi inwestora, mimo pojawiających się trudności zdołano osiągnąć zamierzony efekt w skali całego przedsięwzięcia. Na żadnym etapie nie dopuszczono do działań „na skróty”, dzięki czemu możliwe było uzyskanie obiektów o wysokiej jakości architektonicznej, funkcjonalnej i wykonawczej.

Fot. arch. CDF Architekci