MODA NA LASTRICO

W dobie renesansu posadzek betonowych typu lastrico oraz zainteresowania tym rodzajem posadzek wśród inwestorów warto zwrócić uwagę na zagadnienia materiałowe i technologiczne w kontekście eksploatacji oraz napraw. Jakie są ich praktyczne uwarunkowania?

Posadzki lastrico, znane też pod nazwą lastryko, jak również terazzo, w zakresie realizacji cieszyły się największą popularnością w pierwszej połowie XX wieku, natomiast schyłek intensywności realizacji tego typu posadzek w Polsce przypadł na koniec lat 80. XXI wieku i był związany z uwarunkowaniami gospodarczymi, jak również spadkiem, a wręcz zanikiem umiejętności wykonawczych realizacji tego typu posadzek [11], [12]. Obecnie lastrico przeżywa swój wielki renesans.

Decydują o wyborze

Do niepodważalnych zalet posadzek betonowych typu lastrico należą: łatwość wykonania oraz wysokie w porównaniu z klasyczną posadzką betonową walory estetyczne [3], [10], [11]. To one decydują w głównej mierze o wyborze rodzaju posadzki. Wiele ciekawych realizacji jest tego dobitnym przykładem. Trzeba jednak pamiętać, że jak każda posadzka lastrico wymaga odpowiedniego podejścia do zaprojektowania, wykonania i właściwego użytkowania. Szczególnie z uwagi na odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz konieczność naprawy dużych obszarów posadzki w przypadku nawet niewielkich uszkodzeń, głównie wtedy, gdy posadzka składa się z wielu wątków kształtu i barwy [1], [2]. Bardzo istotnym elementem procesu remontu posadzki typu lastrico jest właściwa ocena jej stanu technicznego oraz ustalenie właściwego sposobu jej naprawy [7], [13], [14]. Należy zauważyć, że przyjęty sposób doprowadzenia posadzki typu lastrico do oczekiwanego projektu powinien uwzględniać aspekty praktycznej możliwości wykonania prac rewitalizacyjnych [4], [5], [6], [8], [9].

Charakterystyka posadzek typu lastrico

Z uwagi na rodzaj zastosowanego spoiwa posadzki typu lastrico można podzielić na cementowe, żywiczne i asfaltowe, różniące się parametrami użytkowymi oraz estetycznymi, szczególnie w aspekcie procesów reologicznych. Ze względu na sposób montażu posadzki typu lastrico można podzielić na: wylewane, montowane i prefabrykowane.

Charakterystykę poszczególnych odmian posadzek typu lastrico, jak również konkretnych sposobów ich wykonania i montażu opisano szczegółowo w [11], [12], [13].

Metodologia naprawy

Naprawa posadzek typu lastrico jest wieloetapowym procesem. Stopień jego skomplikowania jest uzależniony od rodzaju posadzki, w szczególności użytego rodzaju kruszywa oraz jego odporności na ścieranie i twardości oraz stopnia, rodzaju i rozległości uszkodzeń warstwy wierzchniej. W procesie samej naprawy bardzo istotny jest również efekt oczekiwany w aspekcie gładkości i odbicia światła z posadzki. W praktyce proces naprawy posadzki typu lastrico jest dzielony na etapy związane z jej specyfiką materiałową.

Etap 1. naprawy polega zazwyczaj na szlifowaniu zgrubnym nawierzchni w celu jej wyrównania i usunięcia najbardziej zdegradowanych warstw.

Etap 2. to estetyczne odtworzenie i uzupełnienie ubytków materiałem pierwotnym lub współczesnym zbliżonym do oryginalnej kolorystyki oraz faktury. Na tym etapie do najtrudniejszych elementów naprawy posadzki, np. w obiekcie zabytkowym, należą punktowe odtworzenia złożonych kolorystycznie i geometrycznie fragmentów istniejącej nawierzchni.

Etap. 3 naprawy następuje po stwardnieniu zapraw i obejmuje specjalistyczne, wielokrotne szlifowanie nawierzchni z zastosowaniem narzędzi diamentowych w celu maksymalnego wygładzenia oraz tzw. zamknięcia szlifowanej powierzchni. Proces ten obejmuje również chemiczne zabiegi pielęgnujące i impregnujące wykonaną nawierzchnię.

Zasady etapowania prac naprawczych posadzki typu lastrico oraz główne problemy technologiczne związane z każdym z etapów opisano szczegółowo w [11], [12], [13].

Case study

Przykład 1

Posadzka została wykonana jako lastrico jednobarwne (fot. 1.). Uszkodzenia posadzki obejmowały szkody eksploatacyjne: lokalne pęknięcia, ubytki, wytarcia warstwy wierzchniej oraz odłupanie fragmentów nawierzchni. W ramach prac naprawczych wykonano: a) precyzyjne szlifowanie i wyrównanie nawierzchni, b) naprawę ubytków i pęknięć, c) zabezpieczanie i końcową impregnację. Szczególną uwagę należy zwrócić na zastosowanie podczas prac naprawczych specjalistycznych maszyn oraz urządzeń szlifierskich, dzięki którym możliwe było wykonanie obróbek elementów pionowych schodów.

Przykład 2

Posadzka została wykonana w latach 80. XX wieku jako wierzchnia warstwa na korytarzach komunikacyjnych oraz biegach, podestach i spocznikach klatek schodowych w budynku szkoły (fot. 2.). Uszkodzenia obejmowały: znaczne przetarcia nawierzchni w ciągach komunikacyjnych związane z intensywną eksploatacją, lokalne ubytki w nawierzchni, konieczność naprawy posadzki w strefie wejściowej. W ramach prac naprawczych wykonano: a) gruntowne czyszczenie posadzki wraz ze szlifowaniem i wyrównaniem powierzchni, b) odtworzenie posadzki w strefie wejściowej, c) końcowe zabezpieczenie i impregnację. Szczególną uwagę należy zwrócić na zastosowanie podczas prac naprawczych materiału na fragmencie posadzki odtwarzanym w strefie wejściowej. W celu uzyskania efektu spójności pomiędzy starą a nową posadzką z lastryko zastosowano kruszywa i cement jak najbardziej zbliżone do oryginalnej nawierzchni.

Przykład 3

Przedwojenna posadzka w kamienicy wykonana jako lastrico barwione w kolorze różowym ze wstawkami w kolorze czarnym została poddana pracom remontowym (fot. 3.). Uszkodzenia posadzki obejmowały szkody eksploatacyjne, głównie przetarcia warstwy wierzchniej, zabrudzenia i drobne ubytki. W ramach prac renowacyjnych wykonano: a) profesjonalne czyszczenie b) szlifowanie wraz z uzupełnieniem ubytków oraz c) impregnacje. Szczególną uwagę należy zwrócić na zastosowanie podczas prac naprawczych materiałów o kolorystyce zbliżonej do oryginalnej nawierzchni, dzięki czemu uniknięto efektu widocznych łat.

Podsumowanie

Podjęcie decyzji o zakresie prac naprawczych posadzki typu lastrico przez jej odtworzenie obejmujące uzupełnienia oraz ewentualne wzmocnienie wymaga przeprowadzenia szczegółowej oceny jej stanu technicznego. Zaproponowana technologia naprawy powinna uwzględniać zarówno elementy technologiczne, jak i estetykę wykonania. Szczególnie istotny nacisk winien być położony na odpowiedni dobór surowców – kruszyw oraz cementów, a także ilości wody w zaprawie. Czynniki te mają bowiem bezpośrednie przełożenie na finalną trwałość i kolorystykę. Ostateczny efekt wizualny powinien być jak najbardziej zbliżony do odtwarzanych fragmentów posadzki, dlatego ważne jest stosowanie surowców oryginalnie używanych w pierwotnej posadzce lub najbardziej do nich zbliżonych. Kolejnym istotnym czynnikiem wpływającym na jakość prowadzonych prac jest doświadczenie i umiejętności wykonawcze osób podejmujących działania remontowe, jak również stosowany park maszynowy wykonawcy. W każdym przypadku należy odnosić się do aspektu ekonomicznego planowanych do realizacji prac naprawczych, ponieważ zdarza się, że rachunek ekonomiczny oraz potencjalna skuteczność naprawy działa na korzyść wykonania nowych warstw posadzkowych. Z kolei prace związane z naprawą posadzek typu lastrico prowadzone w obiektach zabytkowych wymagają stałego nadzoru konserwatorskiego.

Bibliografia

1. Baranowski W.: Zużycie obiektów budowlanych. Wydawnictwo Warszawskiego Centrum Postępu TechnicznoOrganizacyjnego Budownictwa, Ośrodek Szkolenia WACETOB sp. z o.o., Warszawa 2000.
2. Baryłka A., Baryłka J.: Diagnostyka techniczna obiektu budowlanego. „Budownictwo i Prawo” 2015, 19–22, s. 4.
3. Niedostatkiewicz M., Majewski T.: Wpływ błędów projektowych, wykonawczych oraz sposobu eksploatacji na trwałość podłóg przemysłowych. XXXV Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji WPPK2020, Szczyrk 2020.
4. Niedostatkiewicz M., Majewski T.: Uwarunkowania użytkowania podłóg przemysłowych – błędy projektowe. „Inżynier Budownictwa” 2020, 183, s. 4650.
5. Niedostatkiewicz M., Majewski T.: Uwarunkowania użytkowania podłóg przemysłowych – błędy wykonawcze. „Inżynier Budownictwa” 2020, 186, s. 6265.
6. Niedostatkiewicz M., Majewski T.: Wpływ błędów projektowych, wykonawczych oraz sposobu eksploatacji na trwałość podłóg przemysłowych. „Izolacje” 2020, 3, s. 27.
7. Pająk Z., Drobiec Ł.: Uszkodzenia i naprawy betonowych podkładów posadzek przemysłowych. XXIII Ogólnopolskie Warsztaty Projektanta Konstrukcji WPPK2008, Szczyrk 2008.
8. Substyk M.: Utrzymanie i kontrola okresowa obiektów budowlanych. Wydawnictwo ODDK, Warszawa 2012.
9. Szer J., Jeruzal J., Szer I., Filipowicz P.: Kontrole okresowe budynków – zalecenia, wymagania i problemy. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 2020.
10. ŚwiątekŻołyńska S., Majewski T., Niedostatkiewicz M.: Wybrane zagadnienia projektowania, wykonawstwa oraz użytkowania betonowych posadzek przemysłowych w aspekcie ich ścieralności. „Przegląd Budowlany” 2020, s. 24–31.
11. ŚwiątekŻołyńska S., Niedostatkiewicz M., Ryżyński W.: Charakterystyka materiałowotechnologiczna oraz proces degradacji posadzek betonowych typu lastrico. „Izolacje” 2021, s. 2–6.
12. ŚwiątekŻołyńska S., Niedostatkiewicz M., Ryżyński W.: Rewitalizacja posadzek betonowych typu lastrico w obiektach zabytkowych. Część 1. „Builder” 2021, s. 40–42.
13. ŚwiątekŻołyńska S., Niedostatkiewicz M., Ryżyński W.: Rewitalizacja posadzek betonowych typu lastrico w obiektach zabytkowych. Część 2. „Builder” 2021, s. 32–35.
14. Zalewski S. i in.: Remonty budynków mieszkalnych. Poradnik. Wydanie II, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1997.