ARCHITEKTURA PRAWIE NIEWIDOCZNA

Koncepcja Międzynarodowego Centrum Muzyki w Żelazowej Woli próbuje zmieścić duży i wymagający przestrzennie program w otulinie – bezpośrednim sąsiedztwie światowej klasy zabytku – Parku-Muzeum z Domem Urodzenia Fryderyka Chopina. Ideowo jest to twórcza wolność w bliskości, z poszanowaniem natury.

Zgodnie z powyższą koncepcją zaproponowaliśmy Dom-Ogród jako kolejny element/ kontynuację Parku. Dom ma pozwalać na podziwianie Parku z jak największej liczby otwarć, przy czym sam ma pozostawać jak najmniej widoczny. Zielony ogólnodostępny dach daje możliwość zachwycania się widokiem otoczenia z wysokości pierwszej kondygnacji. Dach ma być ogrodowym elementem wodolubnego Parku zaprojektowanego w jego otulinie – Pomnika Miejsca urodzenia Fryderyka Chopina. Otulinę tę projektował prof. Franciszek Krzywda-Polkowski jako pas terenu obsadzony drzewami. W tym pasie, wśród drzew, autor lokował niewielkie gabarytowo i rozrzucone budynki obsługi zewnętrznej.

Struktura
Parterowy dom, w którym będzie się mieścić Międzynarodowe Centrum Muzyki, ma horyzontalne rytmy narzucone przez układ terenu. Obiekt ten, usytuowany u podnóża wzniesienia, naprzeciw Parku, ma być jak najmniej dominujący ze względu na swoją skalę. Morfologicznie kształtuje go płaski cienki dach z ogrodem zawieszonym nad otaczającym terenem. Płaskie plateau dachu-ogrodu, zawieszone na bardzo cienkich pogrupowanych słupach, przebija kubatura Dużej Sali Koncertowej. W kontraście do niej otwierają się cztery patia doświetlające pomieszczenia skupione wokół nich. Dają one intymną przestrzeń dla uczących się czy seminarzystów MCM. Pozwalają schronić się przed tłumem. Patia rozrzucone nieregularnie – przebijające plateau dachu – pozwalają zasadzić w nich drzewa. Poprzez drzewa przed domem i rosnące w patiach budynek będzie mógł wtopić się w otaczający krajobraz. Plateau dachu unoszące się na cienkich pogrupowanych słupach jest częściowo dostępne dla użytkowników i gości; niedostępna jest część dachu wokół Dużej Sali i nad foyer. Nieregularnie pogrupowane smukłe słupy są w strukturze domu odpowiednikiem otaczających drzew.

Układ przestrzenny
Dom podzielono na strefy: Duża Sala Koncertowa wraz z foyer i zapleczem od strony zachodniej – głównego wejścia, potem Sala Kameralna, część dydaktyczna, sala konferencyjna, sala gastronomiczna, biura oraz pokoje gościnne. Obwiedniowa komunikacja na parterze pozwala na dojście do dowolnej części obiektu bez krzyżowania się dróg muzyków i widzów. Sala Koncertowa dostępna jest z foyer z poziomu 0. Zielone patia dają możliwość doświetlenia kameralnych wnętrz sal ćwiczeń i edukacyjnych. Linearny układ domu, rozłożonego poziomicowo wzdłuż Parku, pozwala na oglądanie Parku z każdej strefy. Daje szansę kontaktu wzrokowego bez naruszania introwertycznej funkcjonalności i wymaganej autonomii. Przyjęta struktura przestrzenna – wydzielone strefy skupione wokół zielonych patio – organizuje przestrzeń „pomiędzy”; przestrzeń nieformalnych spotkań, rozmów, ćwiczeń czy wystaw. Taka nieformalna przestrzeń co-workingu, bez naruszania autonomii i funkcjonalności wymaganych elementów programu, wydaje się dzisiaj podstawową wartością dla centrum edukacji artystycznej.

Zagospodarowanie terenu
Dojście do głównego wejścia i foyer Dużej Sali zostało usytuowane od zachodu – od strony drogi; kształtuje się tutaj niewielki plac przedwejściowy z płyt granitowych płomieniowanych. Przewidziano możliwość dojazdu autokaru, taksówek oraz samochodów osobowych przywożących gości. Z tarasu, wzdłuż budynku od strony Parku, można wejść do każdej części obiektu. Dolny taras jest jego naturalnym przedłużeniem – otwarciem. Pozwala na swobodne użytkowanie w lecie ogródka kawiarni, rozszerzenia foyer Dużej Sali i Sali Kameralnej czy części dydaktycznych. Zaprojektowano też skośną ścieżkę spacerową pozwalającą na dojście do MCM od strony Parku. Kontynuuje ona kierunek wyznaczony przez nowy mostek nad Utratą. Będzie to wymagało wykonania przejścia przez zabytkowe ogrodzenie Parku. Przewidziano nawierzchnię otoczenia budynku z betonu płukanego przerastanego trawami i bylinami.

Akustyka, Główna Sala
Główną ideą modelu akustycznego było stworzenie doskonałych warunków akustycznych tradycyjnej Sali Koncertowej typu shoe-box. Było to możliwe do osiągnięcia dzięki zaprojektowaniu sali o prostokątnym kształcie, charakteryzującej się modelowymi wymiarami pod względem akustycznym. Należy zauważyć, iż niniejsza Sala Koncertowa spełnia zarówno wszystkie wymagania akustyczne przedstawione w programie inwestorskim, jak i najwyższe międzynarodowe standardy akustyki. Materiały graficzne Stelmach i Partnerzy Biuro Architektoniczne Salę Koncertową na 650 osób zaprojektowano jako „pudło w pudle”, co zapewni właściwą izolację pomieszczenia od hałasu zewnętrznego.

Sale ćwiczeń, prób muzycznych i studio nagrań
W obiekcie będzie funkcjonować sześć sal ćwiczeń muzycznych, w których będą odbywać się zajęcia instrumentalne i wokalno-instrumentalne. Przy Sali koncertowej, oprócz zespołu reżyserni, przewidziano profesjonalne studio fonograficzne. Zapewniono kontakt wzrokowy (poprzez okno reżyserskie) z Salą koncertową. Będzie możliwe również prowadzenie nagrań w salach ćwiczeń muzycznych, edukacyjnych i konferencyjnych. Przesyłanie sygnału z dowolnego pomieszczenia obiektu do studia przewidziano poprzez cyfrową sieć dźwiękową, a rejestracja i edycja nagrań wielokanałowych będzie się odbywać przy zastosowaniu odpowiedniego oprogramowania. W pomieszczeniu stworzono warunki akustyczne umożliwiające zastosowanie najwyższej jakości odsłuchu. Sale edukacyjne i konferencyjna Ponadto w obiekcie znajdą się trzy sale edukacyjne z możliwością dowolnego dzielenia i łączenia tych przestrzeni. Podstawowym celem jest stworzenie doskonałych warunków akustycznych zarówno dla słowa, jak i muzyki. Jednocześnie sale są przystosowane do tanecznych zajęć edukacyjnych oraz do celów nagraniowych (połączenie elektroakustyczne i wideo) ze studiem nagraniowym. Oprócz pomieszczeń służących do celów edukacyjnych przewidziano salę konferencyjną mieszczącą 230 słuchaczy z modułowym dzieleniem i łączeniem przestrzeni na trzy segmenty ca. 70 osób każdy. Sala konferencyjna jest obsługiwana przez trzy kabiny tłumaczy i przystosowana do celów nagraniowych (połączenie elektroakustyczne i wideo ze studiem nagraniowym).

Dominujące na zewnątrz materiały to transparentne szkło i biały beton (głównie prefabrykaty). Poprzez przezroczyste tafle szkła widoczne będą okładziny z bardzo jasnej, biało-brzozowej sklejki. Co do konstrukcji – najbardziej charakterystyczne i istotne dla koncepcji są bardzo cienkie pogrupowane słupy, które sprawiają wrażenie łączności wnętrza z parkowym, zadrzewionym otoczeniem budynku. Są to słupy żelbetowe o średnicy od 40 cm (foyer) do 30 cm (w częściach niższych). Są one zakotwione w płycie fundamentowej i płycie stropowej, dzięki czemu redukuje się normowy współczynnik wyboczeniowy. Pozwala to zmniejszyć średnicę słupów w części wysokiej budynku. Ponadto została opracowana część podziemna monolityczna, wylewana, na płycie fundamentowej żelbetowej wylewanej z betonu wodoodpornego jako szczelna wanna. Konstrukcja obudowy Dużej Sali ponad dachem będzie wykonana z drewna
klejonego i szkła.

Bolesław Stelmach architekt Stelmach i Partnerzy Biuro Architektoniczne