EKOARCHITEKTURA BIERZE SIĘ DO PRACY
Każda nowa inwestycja – tym bardziej ta wielkokubaturowa – to bezspornie ingerencja w środowisko. Jednak można projektować tak, by czynić to mądrze i odpowiedzialnie, z szacunkiem dla otoczenia i przyrody.
Zrównoważone budownictwo to już nie wybór, a standard. W obszarze współczesnej architektury coraz bardziej widoczne, a można by rzec – nomen omen – coraz bardziej naturalne, staje się projektowanie uwzględniające kontekst szeroko pojętej ekologii. Zjawisko to stanowi efekt szerszej refleksji na temat wpływu człowieka na środowisko naturalne i zmian klimatycznych. „Zielone” trendy w projektowaniu stają się powoli normą – prym w tym obszarze wiodą inwestycje biurowe. Przykładem takiej proekologicznej realizacji jest oddany do użytkowania w 2022 r. biurowiec Wyścigowa we Wrocławiu – zaprojektowany przez naszą pracownię.
W przypadku tej inwestycji zrównoważonym rozwiązaniom sprzyjała nie tylko filozofia działania architektów, ale także podejście inwestora, który zlecił zaprojektowanie budynku certyfikowanego w BREEAM w standardzie co najmniej „good”, oraz inwestora zastępczego, który dbał o zrealizowanie tego założenia. Cel ten udało się osiągnąć pracowni 3XA z nawiązką. Biurowiec ma uzyskać certyfikat BREEAM w stopniu „very good”. Warto zaznaczyć, że to właśnie inwestycje biurowe zapoczątkowały standard certyfikacji BREEAM w Polsce, a ich udział wśród wszystkich certyfikowanych budynków w ubiegłym roku to prawie 47,5 proc. Obecnie aż 87 proc. nowo powstających powierzchni biurowych to powierzchnie certyfikowane, jak wynika z raportu PLGBC „Zrównoważone certyfikowane budynki 2022”.
Rocznie 301 538 kWh
Projektowanie zrównoważone, zwłaszcza pod kątem certyfikacji, wiąże się z wieloma wyzwaniami: projektowymi, technologicznymi, logistycznymi, materiałowymi. Jest to proces złożony i czasochłonny, ale wart zaangażowania. Efektem jego stosowania są ogromne osiągnięcia w zakresie ochrony środowiska, komfortu użytkowania obiektu oraz wydajności samego budynku. Wysoka nota biurowca Wyścigowa w ocenie jego proekologiczności wynika ze spełnienia wysokich standardów jednocześnie w wielu obszarach, takich jak energia, woda, ekologia i poszanowanie terenu, użyte materiały, zdrowie i dobre samopoczucie, żeby wymienić jedynie niektóre z nich.
Budynek jest zasilany energią pochodzącą z farmy słonecznej. Zastosowana instalacja fotowoltaiczna to 873 moduły o łącznej powierzchni aż 1906,6 m2. Wprojektowanie w budynek paneli o tak dużej powierzchni stanowiło dla architektów nie lada wyzwanie. Część instalacji zaplanowano jako konstrukcje naziemne i rozmieszczono na terenie należącym do budynku: na sąsiadującym z nim placu oraz wzdłuż południowo-wschodniej ściany biurowca. Ta druga, wyniesiona na wysokość ok. 3 m, konstrukcja pozwoliła zagospodarować część znajdującą się pod nią na miejsca parkingowe; panele tworzą nad parkującymi samochodami formę zadaszenia. Resztę instalacji zaprojektowano na dachu budynku – i to ona przysporzyła architektom najwięcej wyzwań projektowych.
Na dachu zlokalizowane są liczne urządzenia techniczne, zatem zainstalowanie na nim dodatkowo paneli wymagało rozstrzygnięć wielu kwestii między- branżowych. Ostatecznie zdecydowano się na postawienie rzędu paneli pionowo na przedłużeniu elewacji budynku. Dodatkową zaletą tego rozwiązania było zasłonięcie reszty instalacji fotowoltaicznej na dachu – jest ona niewidoczna z poziomu chodnika. Wszystkie żaluzje osłaniające nadachowe urządzenia techniczne od strony południowo-zachodniej zostały zastąpione panelami. Dodatkowe moduły rozmieszczono nad dachem – część na konstrukcjach balastowych, część na szkieletach stalowych wyniesionych o 3,5 m ponad poziom dachu. To rozwiązanie pozwoliło zachować niezbędną do prawidłowego działania urządzeń wentylację, przy jednoczesnym zastosowaniu maksymalnie dużej powierzchni paneli. Łącznie cala zastosowana fotowoltaika produkuje rocznie 301 538 kWh, zmniejszając roczną emisję CO2 o 141 609 kg.
Architektura odpowiedzialna
Podczas tworzenia biurowca Wyścigowa szczególną ochroną objęto naturalny ekosystem występujący na terenie objętym inwestycją. Założeniem architektów była jak najmniejsza ingerencja w zastane warunki przyrodnicze. Teren poddano analizie dendrologicznej oraz obserwacji ornitologicznej. Zgodnie z zaleceniami ekologa zachowano wszystkie drzewa o dużej wartości ekologicznej oraz wykonano nowe nasadzenia gatunkami nieinwazyjnymi, zabezpieczając dawne i tworząc nowe siedliska przyrodnicze. W obszarze działki pojawiły się budki lęgowe dla ptaków oraz hotele dla owadów – z myślą o tych ostatnich wysiano również łąki kwietne. Dzięki tym działaniom udało się zapewnić bioróż- norodność ekosystemu oraz zachować integralność z okolicznymi ekosystemami.
Co ciekawe, zewnętrzna zieleń oraz nasadzenia podlewane są również wodami opadowymi. Dzięki zaprojektowaniu odpowiednich spadków powierzchni utwardzonych woda deszczowa i roztopowa spływa w kierunku zieleni, a nie do kanalizacji deszczowej. Pozostała część deszczówki spływa, poprzez instalację kanalizacji deszczowej, do zbiorników retencyjno-rozsączających. Zieleń jest podlewana również systemem linii kroplujących, który został wyposażony w czujniki wilgotności gleby.
W kontekście racjonalnego gospodarowania zasobami wart zauważenia jest kolejny aspekt projektowy budynku. Opracowując jego bryłę, architekci myśleli nie tylko o obecnych najemcach, ale brali też pod uwagę dłuższą perspektywę czasową. Architektura biurowca pozwala na dowolną adaptację jego funkcji w przyszłości. Gabaryty budynku, odpowiednia szerokość traktu oraz konstrukcja oparta na stropach i słupach pozwalają na swobodne przearanżowanie pomieszczeń i zmianę jego funkcji z biurowej na wiele innych. To istotny współcześnie element odpowiedzialnej architektury.
Inne zastosowane w biurowcu rozwiązania, które wpłynęły na wysoką ocenę certyfikacji, to: oświetlenie zewnętrzne i wewnętrzne o wysokiej efektywności świetlnej opraw, energooszczędne windy z napędem sterowanym zmienną prędkością, zapewnienie wysokiej jakości powietrza wewnętrznego, wysoka szczelność termiczna budynku, stosowanie przyjaznych dla środowiska materiałów budowlanych i wykończeniowych, w tym drewna pozyskanego wyłącznie z legalnych upraw, oraz zachowanie wysokiej kultury prowadzenia robót. Nie bez znaczenia były również usprawnienia komunikacyjne: stojaki rowerowe z udogodnieniami w postaci szatni i pryszniców, wydzielenie osobnych miejsc parkingowych z ładowarkami dla samochodów elektrycznych. Proekologicznym zachowaniom w użytkowaniu budynku sprzyjają także dobór armatury łazienkowej i kuchennej o niskim zużyciu wody oraz polityka i wdrożenie procedur zmniejszających ilość odpadów i ułatwiających ich sortowanie.
